İlk kez gözlemlendi: İşte yeni bir güneş sisteminin oluşma anı!
Hollanda’daki Leiden Gözlemevi’nden Melissa McClure liderliğindeki milletlerarası takım, “zaman sıfırı” olarak isimlendirilen bu evrede yeni gezegenlerin nasıl şekillenmeye başladığını direkt gözlemlediklerini açıkladı.
McClure, “Kayalık gezegenlerin doğduğu sıcak bölgeyi birinci defa net formda görüntüledik. Artık gezegen oluşumunun birinci adımlarının şu anda gerçekleştiğini kesin olarak söyleyebiliyoruz” dedi.
WEBB VE ŞİLİ’DEKİ TELESKOP İŞ BİRLİĞİYLE GÖZLEMLENDİ
- NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu ile Şili’deki Avrupa Güney Gözlemevi (ESO) tarafından yapılan ortak müşahedeler, “Hops-315” ismi verilen genç yıldızın etrafındaki gaz diskinde gezegen oluşumunun birinci unsurlarını ortaya koydu.
- Hops-315, Güneş’e benzeyen sarı cüce bir yıldız olarak tanımlanıyor. Lakin sırf 100.000 ila 200.000 yaşında ve yaklaşık 1.370 ışık yılı uzaklıkta bulunuyor.
- Yıldızın Dünya’ya eğimli pozisyonu sayesinde gaz diskinin dış kısmında oluşan bir boşluktan içeri bakabilen takım, ağırlaşmakta olan katı tanecikleri — yani gezegenlerin birinci yapı taşlarını — tespit etti.
SİLİSYUM MONOKSİT VE KRİSTALLI SİLİKATLAR KEŞFEDİLDİ
Ekip, silisyum monoksit gazı ile kristalize silikat mineralleri tespit etti. Bunlar, 4.5 milyar yıl evvel Güneş sistemimizde birinci oluşan katı unsurlar ortasında yer alıyor. Bu materyaller, bugün Mars ve Jüpiter ortasında bulunan asteroid neslindeki unsurlara benziyor.
McClure, “Daha evvel bu sıcak minerallerin genç yıldızların etrafında ağırlaştığını hiç görmemiştik. Bu yüzden bunun kozmik bir gezegen oluşum özelliği mi yoksa yalnızca Güneş sistemimize mahsus bir durum mu olduğunu bilmiyorduk,” dedi. “Araştırmamız bunun kozmik bir süreç olabileceğini gösteriyor.”
GEZEGEN OLUŞUMUNA DAİR DİREKT BİRİNCİ KANIT
Daha evvelki çalışmalar çoğunlukla ya çok genç gaz disklerine ya da olgunlaşmak üzere olan sistemlere odaklanmıştı. Lakin şimdiye kadar gezegen oluşumunun başlangıcına dair bu kadar direkt bir ispat elde edilmemişti.
ESO’nun ALMA teleskop ağı tarafından çekilen manzarada, oluşmakta olan sistem karanlık uzay boşluğunda parlayan bir ateş böceğini andırıyor.
YENİ BİR GÜNEŞ SİSTEMİ DOĞABİLİR
McClure, Hops-315’in etrafındaki gaz diskinin büyüklüğünün Güneş’in doğduğu zamanki kadar geniş olabileceğini belirterek, “Bu sistem milyonlarca yıl içinde sekiz gezegenli bir sisteme dönüşebilir” dedi.
Araştırmanın ortak muharrirlerinden Purdue Üniversitesi’nden Merel van ’t Hoff ise, daha fazla yeni sistem keşfedilmesi gerektiğini ve bu sayede Dünya gibisi gezegenlerin ne kadar yaygın olabileceğine dair daha net bilgiler elde edilebileceğini söz etti:
“Acaba Dünya üzere gezegenler kainatta yaygın mı, yoksa hakikaten çok özel bir istisna mıyız?”
