Suriye sahasında kim kazanacak? Türkiye mi, İsrail mi? Dikkat çeken ABD ayrıntısı
ABD Başkanı Donald Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile geçtiğimiz pazartesi Oval Ofis’te kamera karşısına geçti. Görüşme sonrası Trump ile Netanyahu’nun Türkiye için sarf ettiği kelamlar epeyce dikkat çekti.
İSRAİL’İN AŞIRICI İSTEKLERİ
Görüşme sonrası Netanyahu, “Suriye’deki durumu da ele aldık. Türkiye ile berbatlaşan komşuluk münasebetlerimiz var. Suriye’nin, Türkiye de dahil olmak üzere hiç kimse tarafından İsrail’e atak için bir üs olarak kullanılmasını istemiyoruz. Türkiye, ABD ile mükemmel münasebetleri olan bir ülke. Başkan Trump’ın Türkiye lideri (Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan) ile bir bağı var. Bu çatışmayı çeşitli formlarda nasıl önleyebileceğimizi görüştük.” sözlerini kullanmıştı.
TRUMP’IN “MAKULİYET” DAVETİNDEN NE ANLAMALIYIZ?
Trump ise, “Erdoğan’ı seviyorum, o da beni seviyor. Bu durum medyayı kızdırıyor. Türkiye’yi tebrik ederim. Erdoğan’a dedim ki, ‘2 bin yıldır kimsenin yapamadığını yaptın, Suriye’nin denetimini ele aldın’. Erdoğan sahiden sağlam ve çok zeki biri. Diğerinin başaramadığı şeyi başardı. Netanyahu’ya da İsraillilerin, Türkiye ile yaşanabilecek meseleleri çözmek için aklıselimle hareket etmeleri gerektiğini söyledim. Türkiye ile yaşadığınız her sorunu çözebileceğimi düşünüyorum. (Netanyahu’yu işaret ederek) Siz makul olduğunuz sürece; bu hususta siz de biz de makul olmalıyız.” kelamlarını kaydetmişti.
TÜRKİYE, SURİYE SÜRECİNİ NASIL YÖNETECEK?
Yeni Şafak muharriri Nedret Ersanel bugünkü yazısında, Türkiye’nin stratejik aklı, ABD’nin Suriye’deki beklentileri ve İsrail’in güvenlik amaçlarıyla ilgili çarpıcı bir yazı kaleme aldı.
– Pekala bu kelamlar ABD’nin bölgemizdeki güvenlik siyasetini nasıl tanımlıyor?
– Türkiye ile İsrail savaşı beklenen mi?
– Türkiye ileriki görüşmelerde nasıl ataklar yapmalı?
– ABD, Suriye denkleminin neresinde?
– İsrail’in maksimalist istekleri karşılık bulacak mı?
– Oval Ofis’teki açıklamalar bize ne izlenim veriyor?
Ersanel’in Suriye cephesiyle ilgili değerlendirmesi şöyle:
“Ancak İsrail işin içinde olduğunda, “makûl” arayışları gönül rahatlığıyla yürütülemiyor. Örneğin, İsrail’in, Yunanistan-Kıbrıs Rum Kesiti ve “+” diyerek ABD ile çizmeye çalıştığı Akdeniz haritası. Ya da Suriye’de derinlere kadar inerek vurduğu üs bölgeleri…
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, bir Irak yayın organına verdiği mülakatta şöyle diyor; “İsrail (Suriye’de) kendisiyle ilgili güvenlik sorunu algılıyorsa, bununla ilgili parametreleri söylemeli. Aksi taktirde, ‘ben niyet okudum, artık değil fakat bunlar tahminen 15 yıl sonra bana tehdit olurlar. Ben o vakit gidip oraları işgal edeyim’ olmaz. O vakit bir diğeri da gelir sana bunu yapar”…
Netanyahu’nun, ‘Suriye’nin, Türkiye dahil olmak üzere hiç kimse tarafından İsrail’e atak için bir üs olarak kullanılmasını istemiyoruz’ kelamlarına peşinen verilen yanıttır bu. Kaldı ki, İsrail’in ‘el altından’ yaptıkları hesap edildiğinde -ki yalnızca Akdeniz ya da terör örgütünü desteklemekle sonlu değil, Türkiye iç siyasetine yönelik kaşımaları da dahildir- Ankara da buna nazaran hareketlenirse ne olacak!
İsrail’in korkusunu anlıyoruz. Daha evvel karşılaşmadığı bir güçle “sınırdaş” olmak, üstelik bu gücün kendisini aşan kabiliyetlere sahip olması ürkütücü olmalı. Ama yapacak bir şey yok; bununla yaşamayı öğrenmeli…
Şunu da yok saymamalıyız, yanılgı olur; İsrail’e yönelik fiziki bir akın, karşısında hâlâ Amerika’yı bulacaktır. Fark, ABD’nin bunu muhakkak istememesidir. Biden devrinde, ‘bu uçak gemileri neden burada’ sorusunu akla getiren dayanak artık yoktur. Fakat Türkiye-İsrail savaşı üzere cehennemin kapılarını açacak ihtimale de müsaade verilemez…
O halde?..
Türkiye-ABD münasebetleri, muhtemel Erdoğan-Trump görüşmesi ile bir öbür evreye geçecek üzere görünüyor. Bunun içinde, Trump’ın getirdiği vergiler de var, CAATSA da var, başka yaptırımlar da var, F-35 belgesi da var, Suriye ve İsrail de var ama…
Asıl saha, müsait jeopolitik bağlamdır. Bu rol, ABD’nin aklındakilerle “kısmen” uyuşacak. Birebir vakitte Rusya ve Avrupa ile hatta Çin’le, Hindistan’la dahi uyuşabilir…
Uyuşmadığı yerleri yönetme mahareti Türkiye’yi stratejik paha listesinde daha evvel hiç bulunmadığımız bir sıraya yükseltebilir.”
