Yeni bir işaret keşfettiler: ABD’nin yarısı her an yok olabilir!
2008 ile 2022 yılları ortasında gerçekleşen bu sarsıntıların büyük kısmı, daha evvel hiç kayda geçmemişti.
Yeni çalışma, makine öğrenmesi kullanılarak yapıldı. Yani geçmiş sismik kayıtlar özel bir yazılımla tarandı ve olağan prosedürlerle fark edilemeyen sismik hareketlilik ayrıntılandırıldı.
SARSINTILARIN YARISI SÜRÜ HALİNDE
Tespit edilen 86 binden fazla zelzelenin yarısından fazlasının “sürüler” halinde meydana geldiği belirtildi.
Bu cins sarsıntılar, muhakkak bir alanda kısa müddet içinde gerçekleşen, birbirine bağlı küçük zelzeleler manasına geliyor.
Bilim insanları bu çeşit sismik hareketlerin birtakım durumlarda volkanik faaliyetlerin öncüsü olabileceğine dikkat çekiyor.
Ancak bu örnekte durum biraz farklı. Zira elde edilen bilgilere nazaran bu zelzeleler, lav değil, mineral açısından varlıklı, sıcak yer altı sularının hareketiyle oluşuyor.
Yer altındaki bu sıcak sıvılar, kayaların ortasındaki çatlaklardan geçerek küçük kaymalar yaratıyor ve bu da sarsıntı sürülerine neden oluyor.
MAGMA PATLAMASI YAŞANABİLİR Mİ?
Uppsala Üniversitesi’nden volkan uzmanı Prof. Valentin Troll, bu sarsıntıların yüzeyin 10 kilometre altındaki eski fay çizgileri boyunca meydana geldiğini söyledi.
Troll’e nazaran sarsıntılar, derinlerde bir magma hareketine işaret etmiyor. Yani şu an için Yellowstone’da devasa bir patlama riski görünmüyor.
Bununla birlikte, bu tıp hareketlilik volkanın içinde gaz ve buharla alakalı patlamalara yol açabiliyor.
Nitekim geçen yaz Biscuit Basin’de yaşanan buhar patlaması, bunun en net örneklerinden biri oldu. Patlama sırasında fırlayan kayalar, yüzlerce metre uzağa savrulmuştu.
GİZLİ SARSINTILAR YENİ TEKNİKLERLE TESPİT EDİLDİ
Araştırma takımından Dr. Bing Li, bu kadar büyük ölçüde bilgiyi manuel olarak incelemenin mümkün olmadığını belirtiyor.
Yeni geliştirilen makine tahsili teknikleri, geçmiş kayıtların çok daha verimli formda taranmasını sağladı. Böylelikle daha evvel fark edilmemiş on binlerce sarsıntı gün yüzüne çıktı.
Dr. Li, bu verilerin yalnızca Yellowstone için değil, dünyanın öbür faal yanardağları için de değerli olduğunu vurguluyor. Bu teknikle volkanların “jeolojik nabzı” daha yakından takip edilebilecek.
GELECEK PATLAMALARA HAZIRLIK SAĞLAYABİLİR
Bilim insanları, bu çalışmanın direkt bir patlamayı öngörmediğini fakat emsal volkanik sistemlerdeki riskleri anlamak için büyük bir adım olduğunu belirtiyor.
Bu bilgiler, gelecekteki patlamalara karşı daha tesirli güvenlik tedbirleri geliştirilmesine ve risk altındaki bölgelerde kamuoyu bilgilendirmelerinin güzelleştirilmesine yardımcı olabilir.
AMERİKA KITASININ YÜZDE KAÇI YOK OLUR?
Tam manasıyla “yok olma” değil, yaşanamaz hale gelme açısından değerlendirilirse:
Kuzey Amerika’nın %10-15’i fizikî ve ekolojik olarak önemli hasar alır.
ABD’nin %40-50’si yaşanamaz hale gelebilir.
Kıta genelinde (Kuzey-Güney Amerika toplam) hayat alanlarının %5-10’u süreksiz yahut kalıcı olarak yaşanmaz hale gelebilir.
YELLOWSTONE PATLARSA ABD’NİN YARISI YOK OLUR!
Yellowstone süpervolkanının büyük çaplı bir patlaması durumunda, ABD’nin yaklaşık yarısı direkt ya da dolaylı olarak yaşanamaz hale gelebilir.
- Patlama merkezinden bin kilometre çapındaki alanda metrelerce kalınlıkta volkanik kül birikirken, altyapılar çöker, tarım ve su kaynakları yok olur.
- Özellikle Ortabatı ve Batı Amerika’da hayat durma noktasına gelirken, hava yolları kapanır, güç ve irtibat sistemleri iflas eder.
- Patlamanın tesirleri yalnızca fizikî yıkımla hudutlu kalmaz; atmosferdeki kül ve sülfür parçacıkları nedeniyle güneş ışığı azalır ve ABD genelinde “volkanik kış” yaşanır.
- Bu senaryoda ülkenin doğusu daha az etkilenebilirken, ekonomik ve toplumsal çöküş tüm ülkeye yayılır.
