Vücudun savunma refleksi: Hapşırmanın nedeni nedir?

Hapşırmak, bedenimizin dış etmenlere karşı verdiği doğal bir tepkidir. Bu reaksiyon hem koruyucu hem de epey kompleks bir refleks hareketidir. Birçoğumuzun sıradan bir olay olarak gördüğü hapşırmanın nedeni, aslında epey kritik bir noktaya dayanır. Pekala, hakikaten hapşırmanın nedeni nedir ve ardındaki bilimsel süreçler nelerdir?

Hapşırma Nasıl Gerçekleşir?

Hapşırmanın nedeni; toz, polen, alerjenler, virüsler ya da çevresel faktörlerin burun içindeki mukozayı tahriş etmesinden kaynaklanabilir. Bu hapşırmayı tetikleyici unsurlar, burun mukozasına temas ettiğinde, trigeminal sinir (yüz duyu siniri) harekete geçerek beyne sinyal gönderir. Beyinde gelen bu ikaza reaksiyon olarak hapşırma refleksini başlatır. Bu refleksle birlikte evvel gözler kapanır, burun ve ağız yoluyla süratle hava, mukoza ve yabancı parçacıklar dışarı atılır.

Hapşırma aksiyonu çoklukla çok kısa bir müddet içinde, saate 150 km hızla ve 8 metreye kadar sıçrayabilen damlacıklardan meydana gelir. Bu sayede, bedenin solunum yollarını tehdit eden, potansiyel enfeksiyona sebep olacak mikroplar bedenden süratle uzaklaştırılır. Yaşanan bu anlık sarsıcı hava akışı hapşırmanın asıl nedenidir.

Hapşırmak Genetik Bir Özellik Olabilir!

Hapşırmak, burun içine giren alerjenler, virüsler yahut öteki yabancı unsurların temizlenmesi için beden tarafından gerçekleştirilen bir savunma düzeneğidir. Hapşırmanın nedeni bu zararlı unsurları dışarı atarak, teneffüs yollarındaki tıkanıklıkları önlemek ve daha önemli sıhhat sorunlarına yol açabilecek enfeksiyonlardan bizi korumaktır.

Hapşırmayı tetikleyen en yaygın etkenler ortasında, alerjenler, çevresel kirlilik, enfeksiyonlar ve hatta güneş ışığı yer alır. Yapılan araştırmalar, dünya genelinin %20 ila %30’unun güneşe bakarken hapşırdığını kanıtlamaktadır. Güneşe bakarken hapşırmaya “fotik ışık refleksi” ismi verilir ve genetik bir özelliktir.

Hapşırığı Tutmak Ziyanlı Mı?

Hapşırmanın nedeni doğal bir refleks olduğu ve bedeni korumak için gerçekleştirildiği için onu tutmak yahut baskılamak tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Hapşırma esnasında bedende yüksek bir basınç oluşur ve bu basınç başta kulaklar, boğaz, akciğerler ve damarlar olmak üzere çeşitli organlara önemli ziyan verebilir.

Sonuç olarak, hapşırmanın nedeni her ne kadar kolay bir refleks üzere görünse de, hapşırmak bedenimizin bizi ziyanlı olabilecek etkenlerden korumak içi geliştirdiği bir savunma mekanizmasıdır. Yapılan araştırmalarda, bu refleksin durdurulmamasını ya da baskılanmamasının ne derece kıymetli olduğunu vurgulamaktadır.

İlginizi çekebilir;