Velinin karneye yaklaşımı nasıl olmalı? Ailelere uyarı

İlk ve ortaöğretim okullarındaki 20 milyonu aşkın öğrenci, bugün karne alarak yaz tatiline girdi. Klinik Psikolog Selenay Yücel Keleş, kırık notlara karşı verilen olumsuz yansıların çocukların özgüvenini zedeleyebileceğini ve tasa seviyelerini artırabileceğini söyledi ve ailelere kıymetli ikazlara bulundu.

ÇOCUKLARINIZI ELEŞTİRMEK YA DA ÖDÜLLENDİRMEK YERİNE DESTEKLEYİN

Bugün yaklaşık 20 milyon öğrenci karne aldı. Karne periyodu, çocuklar ve aileler için yıl boyunca gösterilen akademik uğraşın bir sonucu olarak görülür. Fakat bu periyotta kimi çocuklar karne heyecanından çok karne korkusu yaşamaktadır. Bunun en büyük nedenlerinden biri, ebeveynlerin beklentilerini karşılayamama kaygısıdır. Beklenmeyen ya da istenmeyen karne notlarına karşı verilen olumsuz yansılar, çocukların özgüvenini zedeleyebilir, korku seviyelerini artırabilir. Halbuki karne, çocuğun sırf akademik performansını gösteren bir evraktır; çocuğun kişiliğini, yeteneklerini ve potansiyelini tam olarak yansıtmaz. Bu sebeple karne sonuçları ne olursa olsun, çocuğa verilen reaksiyon dikkatli, istikrarlı ve destekleyici olmalıdır.

Her çocuk farklı süratte gelişir ve öğrenir. Birtakım çocuklar birtakım derslerde zorlanabilirken, başkalarında çok daha başarılı olabilir. Karneye sırf notlar açısından bakmak, çocuğun kişisel farklılıklarını ve gelişim sürecini göz arkası etmektir. Bu nedenle karnesi zayıf olan çocuklara yaklaşım eleştirel değil, yapan ve anlayışlı olmalıdır. Birebir vakitte karnesi başarılı olan çocuklar da yalnızca aldıkları notlar üzerinden değerlendirilmemelidir; asıl takdir edilmesi gereken, onların gösterdiği emek ve efordur.

ZAYIF KARNE GETİREN ÇOCUKLARA YAKLAŞIM NASIL OLMALI?

Öncelikle çocuğunuzla irtibat kurarken yargılayıcı bir lisan kullanmaktan kaçınmalısınız. Sakin ve anlayışlı bir biçimde konuşarak, karne notları hakkında hislerini tabir etmesine fırsat tanımalısınız. Bu süreçte asıl maksat, notların neden düşük olduğunu birlikte anlamak ve tahlil yolları aramaktır. “Bu notu neden aldın?” yerine, “Sence bu derslerde ne üzere zorluklar yaşadın?”, “Sana nasıl yardımcı olabilirim?” üzere sorularla yaklaşmak, çocuğunuzun kendini daha rahat tabir etmesini sağlar. Aksi halde suçlayıcı tavırlar, çocukta suçluluk duygusu ve özgüven kaybına yol açabilir.

ÇOCUĞUNUZA GERÇEK SORUYLA YAKLAŞMAYI DENEYİN

Notlar sırf bir sonucun göstergesidir. Kıymetli olan, çocuğun bu sonuca gelene kadar gösterdiği gayrettir. Bunu vurgulamak, çocukta sürece yönelik farkındalık oluşturur. “Bu sene seni en çok ne zorladı?”, “Daha güzel olması için neler yapabiliriz?” üzere sorularla çocuğun kendini değerlendirmesi teşvik edilmelidir. Birtakım çocuklar dikkat eksikliği, öğrenme zahmeti, okul ortamında yaşanan uyumsuzluklar üzere nedenlerle derslerde zorlanabilir. Bu türlü durumlarda, sorunun kökenine inmek ve gerekiyorsa bir uzmandan dayanak almak, hem çocuğun hem de ailenin üzerindeki yükü hafifletecektir. Rehberlik servisinden, ruhsal danışmanlardan yahut eğitim koçlarından alınacak dayanaklar, çocuğun akademik gelişimine katkı sağlayabilir.

ZAYIF NOKTALARINI BAŞARISIZLIK OLARAK GÖRMEYİN

Bir öbür değerli adım, çocuğunuzla birlikte gelecek devir için gerçekçi ve ulaşılabilir amaçlar belirlemektir. Bu gayeler doğrultusunda bir gelişim planı oluşturmak, çocuğun sorumluluk alma hünerini geliştirirken motivasyonunu da artıracaktır. Bu süreçte ebeveynlerin, zayıf notları bir başarısızlık olarak değil, gelişim fırsatı olarak değerlendirmesi gerekir. Zira her başarısızlık, tıpkı vakitte bir öğrenme sürecidir.

BAŞARILI KARNE GETİREN ÇOCUKLARA ÖDÜL VERİLMELİ Mİ?

Karnesi âlâ olan çocuklara ödül vermek, birinci bakışta gerçek bir yaklaşım üzere görünse de uzun vadede istenmeyen sonuçlar doğurabilir. Araştırmalar, çocukların ödül beklentisiyle motive olmasının içsel motivasyonu azalttığını göstermektedir. Yani çocuklar, yalnızca ödül almak için uğraş göstermeye başlar ve bu da “ödül yoksa efor da yok” anlayışına neden olabilir. Ödül yerine, çocuğun gösterdiği emeği ve çabayı takdir etmek daha sağlıklıdır. Örneğin, “Bu yıl çok çalıştın ve bu emeğinin karşılığını aldın. Seninle gurur duyuyorum.” üzere cümlelerle çocuk desteklenmelidir. Bu çeşit sözler, çocuğun kendine olan inancını pekiştirir ve içsel motivasyonunu artırır. Elbette çocuklara vakit zaman sürprizler yapmak, birlikte vakit geçirmek, birlikte bir aktiflik planlamak hoş olabilir. Lakin bu, bir ödül değil; birlikte geçirilen kaliteli vakit olarak değerlendirilmelidir. Zira çocuğun en çok gereksinim duyduğu şey, ebeveynlerinin sevgisi, ilgisi ve dayanağıdır.

SONUÇ OLARAK

Karne, çocuğun bir periyotluk akademik performansını belgeleyen bir araçtır. Ne başarıyı ne de başarısızlığı tek başına temsil eder. Bu süreçte ebeveynlerin misyonu, çocuklarını şartsız bir formda sevmek, desteklemek ve onlara güvenmektir. Zayıf bir karne, çocuğun bedelsiz olduğu manasına gelmediği üzere, başarılı bir karne de tüm potansiyelinin hudutlarını göstermez.

Her çocuğun farklı ilgi alanları, farklı öğrenme biçimleri ve gelişim suratı vardır. Kıymetli olan, çocuğu olduğu üzere kabul edip, onun yanında olduğunuzu hissettirmektir. Eleştirmek yerine dinlemek, suçlamak yerine dayanak olmak, kıyaslamak yerine yol arkadaşlığı yapmak çocukların akademik ve duygusal gelişimi için en sağlıklı yaklaşımdır.

Unutulmamalıdır ki; sevgiyle ve sabırla atılan her adım, gelecekte inançlı, başarılı ve memnun bireyler yetiştirmenin temelini oluşturur.