Türk dünyasından bir yeni adım daha! Hazırlıklar başladı: Ortak kart geliyor…

15 yıldır çalışmalarını sürdüren Türk Devletleri Teşkilatı (TDT), tam teşekküllü bir hükümetler ortası kuruluş olarak milletlerarası tanınırlık kazandı. Bu kapsamda, üye devletleri ortasında iş birliğini güçlendirmek maksadıyla çok sayıda proje yürütüyor.

TDT’nin çalışmalarını, kazanımlarını ve gelecek perspektiflerini pahalandıran Ömüraliyev, Türk Devletleri Teşkilatı’nın (TDT) resmen kurulmasının Nahçıvan Muahedesi’nin imzalandığı 2009 tarihine dayansa da Türk iş birliği fikrinin çok daha eskilere dayandığının altını çizdi.

Sözlerine devam eden Ömüraliyev, “Sovyetler Birliği’nin dağılmasının akabinde 1990’ların başında Türk lisanı konuşan ülkelerin önderleri ortasında birinci tepeler gerçekleştirildi. Bu doruklar, halklarımızın bir ortaya gelme, karşılıklı anlayışı güçlendirme ve çeşitli alanlarda iş birliği için sağlam bir temel oluşturma istikametindeki ortak dileğini sembolize etti.” sözlerini kullandı.

2009 yılında Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye önderlerinin Türk Kurulu’nu resmen kuran Nahçıvan Muahedesi’ni imzalamasıyla bu dilek gerçeğe dönüştü diyen Ömüraliyev, 2021 yılında İstanbul Doruğu’nda Kurul, Türk Devletleri Teşkilatı olarak tekrar tanımlandı ve tam teşekküllü bir memleketler arası kurum niteliği kazandı.” dedi.

“KÖKLÜ KARDEŞLİK BAĞLARI GENİŞLİYOR”

TDT’nin kendisinin yalnızca bölgede değil, tıpkı vakitte global sahnede de değerli bir aktör olarak konumlandırdığını söyleyen Ömüraliyev, “2011’den bu yana, ticaret ve ekonomik iş birliğinden eğitim, kültür ve toplumsal siyasetlere kadar geniş bir yelpazede kilit kararların alındığı tertipli başkanlar dorukları gerçekleştiriyoruz.” sözlerini kullandı.

TDT Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev, “Türk Devletleri Teşkilatı bir ittifak olmanın ötesinde, esaslı kardeşlik bağlarıyla bir ortaya gelmiş bir aile olduğu için eşsiz bir yapıdır. Çıkar odaklı örgütlerin bilakis, TDT ortak pahalar, lisan, kültür ve tarih temelleri üzerine kurulmuş olup, salt siyasi yahut ekonomik iş birliğinden çok birlik ve dayanışma ruhunu temsil etmektedir” değerlendirmesinde bulundu.

TDT’nin özünü oluşturan “Köklü Geçmiş, Güçlü Gelecek” ilkesinin iş birliği stratejinin ötesine geçerek, kopmaz bir akrabalık bağına dayandığını vurgulayan Ömüraliyev, birlikteliğin temelinde kardeşlik ruhunun olduğunun altını çizdi:

“Türk Devletleri sadece ekonomik ve siyasi alanda ilerlemek için değil, tıpkı vakitte ortak bir gelecek inşa etmek için bir ortaya gelmiş olan ortaklar değil, tıpkı vakitte kardeş devletlerdir. Yüzyıllardır süregelen bu birliktelik, ortak bir miras, gelenekler ve geleceğe yönelik ortak bir vizyonla şekillendi.

Günümüzde TDT üye devletleri, teşkilattaki ortak üyelikleri temelinde ikili alakalarını her geçen gün daha fazla geliştirmektedir. Bu durum yeni fırsatlar ve perspektifler yaratmaktadır. “Kardeşlik” ruhunun ikili ilgilerin derinleştirilmesi için nasıl bir temel teşkil ettiğine daima birlikte şahit oluyoruz.

Geçtiğimiz yıl, TDT için yeni bir kilometre taşı oldu; Sanayi, Bilim, Teknoloji ve İnovasyon Bakanları, Adalet Bakanları, İçişleri Bakanları ve haritacılık kurumlarının liderlerinin birinci defa buluştuğu toplantıları gerçekleştirdik. Bu toplantılar, üye ülkelerimiz ortasında ilgili alanlarda gerçekleştirilecek iş birliğinin temelini oluşturdu. TDT, ülkelerimiz ortasında sürdürülebilir diyalog için temel bir platform haline geldi.”

YENİ ÜYE DEVLETLER OLACAK MI?

Genel Sekreter Kubanıçbek Ömüraliyev, teşklatın yeni üye ülkeleri kabul edip etmeyeceğine ait şu cevabı verdi;

“2021 yılında Teşkilatın yine yapılandırılması kapsamında Nahçıvan Mutabakatı’nda değişiklikler yapıldı. Yeni düzenlemelere nazaran, sırf Türk lisanının resmi yahut devlet statüsüne sahip olduğu ülkeler üye yahut gözlemci olarak kabul edilebiliyor. Böylelikle genişleme kriterleri hiçbir belirsizliğe yer bırakmayacak biçimde net olarak tanımlandı.”

Ömüraliyev, TDT’nin üye devletleri ortasında ekonomik iş birliğini artırmak, ticareti geliştirmek ve bölgesel entegrasyonu güçlendirmek için şu anda yürütmekte olduğu kilit teşebbüsler ve projeleri anlattı:

“En kıymetli projelerden biri, ülkelerimizin topraklarından geçen ve Asya’yı Avrupa’ya bağlayan Orta Koridor olarak da bilinen Trans-Hazar Memleketler arası Ulaştırma Koridorudur. Tarihi olarak bu güzergah İpek Yolu olarak biliniyor. Kuzey Koridorundan 2,000 kilometre daha kısa ve deniz yollarından üç kat daha süratli olan bu güzergah, malların Çin’den Avrupa’ya yalnızca 15 günde ulaştırılmasını sağlayarak eşsiz avantajlar sunuyor.

Orta Koridor boyunca altyapının uygunlaştırılması, 2030 yılına kadar taşınan mal hacminin üç katına çıkarak 11 milyon tona ulaşmasına katkıda bulunacak. 

“Türk Dünyası 2040 Vizyonu”nda bu koridor, ülkelerimizi Doğu ve Batı ortasında daha kısa ve inançlı bir ulaşım güzergahı oluşturarak bölgesel ve global tedarik zincirlerine entegre etmek için kilit bir stratejik maksat olarak belirlendi.

İş birliğimizin bir öbür kilit alanı da yatırım iş birliğidir. 2023 yılında 500 milyon dolar başlangıç sermayesi ile kurulan Türk Yatırım Fonu, iç ticaretin geliştirilmesi ve yatırımların çekilmesini teşvik eden projelerin finansmanı için bir platform sağlıyor. Ayrıyeten, 2 milyondan fazla şirketi bir ortaya getiren Türk Devletleri Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği, bölgedeki ekonomik bağların güçlendirilmesine faal olarak katkıda bulunuyor.

Bunların yanı sıra, Bişkek’teki son tepede Dijital İktisat Paydaşlık Mutabakatı imzalanmış ve TDT üye ülkeleri ortasında kesintisiz dijital ticaret ve dönüşümün sağlanması istikametinde değerli bir adım atıldı.”

TÜRK BİRLİĞİ ÜNİVERSİTESİ VE ORTAK ALFEBE

Eğitim ve kültür mevzuları da Türk Devletleri Teşkilatı için büyük değer taşıyor. İşte bu alanlardaki kimi projeler:

Bunun en hoş örneklerinden biri, 100’den fazla üniversiteyi bir ortaya getiren Türk Üniversiteler Birliği’dir. Bu iş birliği yalnızca öğrenci ve öğretim üyesi değişimini sağlamakla kalmamakta, birebir vakitte ülkelerimiz ortasında ortak bir akademik ortamı teşvik ederek müşterek eğitim standartlarının benimsenmesine de yardımcı oluyor.

Önemli kazanımlardan bir başkası de Bakü’de kabul edilen Ortak Türk Alfabesi’nin oluşturulması. Bu 34 harfli alfabe lisan mirasının korunmasına yardımcı olacak ve Türk lisanı konuşan halklar ortasındaki irtibatı pekiştirecek.

Ömüraliyev, “Ortak alfabe kültürel yakınlaşma için bir araç ve halklarımızı birbirine yakınlaştırma dileğiyle lisan bağlarını güçlendirmek manasına geliyor.” dedi.

Kültürel paylaşım açısından değerli bir teşebbüs olarak 2012 yılında Kırgızistan tarafından başlatılan Dünya Göçebe Oyunları gösterilebilir. Bu programlar kısa vakitte göçebe kültürünün global bir simgesi haline geldi ve dünyanın dört bir yanından insanları bir ortaya getirdi. 

TÜRK DÜNYASINA ORTAK KART

TDT, “Birleşik Müze Geçiş Kartı” projesi üzerinde de faal olarak çalışıyor. Bu teşebbüs, vatandaşların gereksiz bürokrasi yahut ek formaliteler olmaksızın üye ülkelerimizdeki müzeleri ziyaret edebilmelerini sağlayacak.

Benzer bir uygulama Arap Birliği’nde de mevcut. Kelam konusu uygulamada birlik üyesi ülkeler turist fiyatı değil o ülkenin vatandaşının ödediği parayı ödüyor.