S&P Global Ratings’den Türkiye analizi
S&P Küresel Ratings Kıdemli Yöneticisi Frank Gill, Türkiye’nin kredi notunu bu yıl iki kere yükselttiklerini belirterek, “Bu tek bir yıl için epeyce yüksek bir not artışı. Kabul etmek gerekir ki Türkiye kadar çeşitli, açık ve dirençli bir orta gelirli iktisat için epeyce düşük bir nottan başladık lakin bu yıl iki kademe not artışı uygun haber.” dedi.
Gill, S&P’nin, Türkiye’nin kredi notunu “B+”dan “BB-“ye yükseltmesi ve kredi notu görünümünü “durağan” olarak belirlemesinin akabinde AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
Not artışı kararını etkileyen faktörlerin başında milletlerarası rezervlerdeki artışın geldiğini söyleyen Gill, bunun ortodoks para siyasetine geçişin aktifliğinin şu ana kadar uygun gittiğinin bir göstergesi olduğunu lisana getirdi.
Gill, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının siyaset faizini yüzde 50’ye yükseltmesinin tesirini göstermeye başladığını söz ederek, “Ekonomi tekrar dengeleniyor. 12 aylık cari açık ağustos prestijiyle GSYH’nin yaklaşık yüzde 1’i düzeyinde.” bilgisini paylaştı.
Ekonominin yine dengelenmesinde itici gücün mevduat tabanında dövizden TL’ye geçiş yapan hane halkı olduğunu ve bu durumun Merkez Bankasının döviz rezervi biriktirmesine büyük katkı sağladığını belirten Gill, “Şu anda net dış finansman muhtaçlığı büyük ölçüde azaldı.” dedi.
Gill, kredi notu görünümünün durağan olarak belirlendiğini anımsatarak, “Bunun nedeni, ileriye dönük olarak, dezenflasyon ve tekrar dengeleme programının bir sonraki etabının uygulanmasının muhtemelen biraz daha zorlayıcı olacak olması.” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye’de hizmet enflasyonunun gerilediğini fakat hala manşet enflasyonun epeyce üzerinde ve birçok ülkede olduğu üzere yapışkan kalmasının bu zorluklardan biri olabileceğini anlatan Gill, hane halkının 12 aylık ileriye dönük enflasyon beklentileri ve piyasa iştirakçilerinin beklentileri ortasındaki büyük farkın da zorlayıcı etkenlerden biri olabileceğini lisana getirerek şöyle devam etti:
“Gelir siyasetine ait kararların Orta Vadeli Program kapsamında gelecek yılki enflasyon gayesiyle yakından koordine edilip edilmeyeceğini izliyoruz. Minimum fiyat artışı geçmiş enflasyonla daha uyumlu olursa, manşet enflasyonu ne kadar süratli düşürebilecekleri konusunda soru işaretleri oluşabilir. Beklentimiz, taban fiyatın muhtemelen enflasyon amacı ile geçen yıl ve bu yılın sonundaki enflasyon ortasında bir ortalamada artırılması tarafında. Bu yıl sonunda enflasyonu yaklaşık yüzde 44 olarak öngörüyoruz. Yani yüzde 44 ile amaç olan yüzde 17’nin ortalaması yaklaşık yüzde 30. Bu açıkçası değerli bir karar zira ömür maliyeti çok arttı. Bu yalnızca Türkiye’ye has değil fakat bence Türkiye’deki baskılar Avrupa ve Doğu Avrupa’dakinden daha ağır oldu. Bu açıdan, dezenflasyonun uzun vakit alacağını düşünüyoruz.”
“İLK VE MUHAFAZAKAR BİR FAIZ İNDIRİMİ 2025’İN BİRİNCİ ÇEYREĞİNİN SONUNDA GELEBİLİR”
Daha evvel Merkez Bankasının siyaset faizinde kasımda indirime başlayacaklarını öngördüklerini tabir eden Gill, eylüldeki enflasyon sayılarından sonra bu öngörülerini güncellediklerini bildirdi.
Gill, birinci faiz indiriminin 2025’in birinci çeyreğinin sonunda olabileceğini lisana getirerek, “2025 yıl sonu enflasyonunu hala yüzde 22-23 civarında öngördüğümüz göz önüne alındığında, muhtemelen faizde düşüşün 2025’in birinci çeyreğinin sonuna hakikat olacağını düşünüyoruz. Merkez Bankası epey muhafazakar bir faiz indirimiyle ilerleyecektir. Siyaset faizi, bizim görüşümüze nazaran, hala ileri dönük enflasyon beklentilerinin epey üzerinde olacak ve döviz kuru, rezerv düzeyleri ve sermaye akışlarını çok dikkatli izleyecekler.” diye konuştu.
“NET İHRACATIN GELECEK 2 YILDA BÜYÜMEYE KATKI YAPMASINI BEKLİYORUZ”
Türkiye iktisadının bu yıl yüzde 3,1 büyüyeceğini öngördüklerini aktaran Gill, büyümenin 2025’te yüzde 2,3’e yavaşlayacağını kaydetti.
Gill, “Nüfus artışı ve Türkiye’nin Avrupa’daki kilit ticari ortaklarında beklenen talep toparlanmasını dikkate aldığımızda, negatif büyüme çok olağan dışı olur. Fakat yüzde 2’nin altındaki bir büyüme ihtimalini de göz arkası edemeyiz. Enflasyon düşmezse, Merkez Bankasının daha da sıkı bir siyaset duruşu sürdürmesi gerekir.” değerlendirmesinde bulundu.
Büyümenin birebir vakitte aralıktaki taban fiyat artışı ve maliye siyasetindeki değişikliklerine de bağlı olacağını belirten Gill, not artışı kararı ve ileriye dönük beklentilerini şu halde özetledi:
“Sonuç olarak, bu yıl Türkiye’nin notunu iki sefer yükselttik. Bu tek bir yıl için epeyce yüksek bir not artışı. Kabul etmek gerekir ki Türkiye kadar çeşitli, açık ve dirençli bir orta gelirli iktisat için epeyce düşük bir nottan başladık lakin bu yıl iki kademe not artışı uygun haber.
Diğer yandan, bizim görüşümüze nazaran, enflasyonu tek haneli düzeylere düşürmek en az üç ile beş yıl daha gerektirecek. Rastgele bir hükümetin bu kadar uzun bir mühlet boyunca sıkı para ve maliye siyasetini sürdürmesi ve desteklemesi güç olabilir. Türkiye bir demokrasi ülkesi ve hükümet, programın hane halkı inancı ve iktisat üzerindeki tesirine karşı hassas olacak. Bu yüzden hükümetin bunu gelecek birkaç yıl boyunca nasıl yönetebileceği konusunda bir belirsizlik var. Birçok yabancı yatırımcıda tıpkı soru işaretleri olduğunu düşünüyorum.
Türkiye, hizmet ihracatının hakikaten yeterli durumda olduğu açık bir iktisat. Net ihracatın önümüzdeki iki yıl boyunca büyümeye katkıda bulunacağını düşünüyoruz. Muhtemelen daha zayıf olacak olan hane halkı harcamaları olacak lakin bu bir kaza değil. Bu planın bir kesimi zira bu, hükümetin enflasyonu düşüreceği yollardan biri.”
Gill, ayrıyeten, ABD’deki seçimlere ait sürecin piyasalara yansıdığını ve Türkiye dahil birçok gelişmekte olan iktisada sermaye girişlerini etkileyeceğini kelamlarına ekledi.
S&P, daha evvel mayıs ayında Türkiye’nin kredi notunu “B”den “B+”ya yükseltirken, kredi notu görünümünü “pozitif” olarak korumuştu.
