“Sıfır Atık” ile 40 milyon hanenin 1 yıllık kullanımı kadar enerji tasarrufu sağlandı
AA muhabirinin Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından aldığı bilgiye nazaran, Birleşmiş Milletler (BM) Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu Lideri Emine Erdoğan’ın himayelerinde, Bakanlıkça 2017’de başlatılan “Sıfır Atık Projesi”, sürdürülebilir kalkınma prensipleri çerçevesinde atıkları denetim altına alma, gelecek jenerasyonlara pak ve yaşanabilir dünya bırakma hedefini taşıyor.
Projenin başlangıcından bu yana Türkiye, Sıfır Atık Hareketi ile 7 yılda etraftan güce, sera gazı salınımından depolama alanına kadar pek çok alanda tasarruf sağlayıp hem iktisada hem de geleceğe yatırım yaptı.
30 Mart Milletlerarası Sıfır Atık Günü kapsamında bu yıl “moda ve dokumada sıfır atığa doğru” temasıyla ve “Yeterince Var” sloganıyla farkındalık oluşturulacak.
Sıfır Atık Projesi’nin başlangıcından bu yana 205 bin binada Sıfır Atık İdare Sistemi’ne geçildi, 2017’de yüzde 13 olan geri kazanım oranı 2024’te yüzde 36,08’e çıkarıldı, bu yıl bu oranın yüzde 60’a yükseltilmesi hedefleniyor.
Ayrıca 25 milyon bireye de “sıfır atık” eğitimi verildi.
Projeyle 32,5 milyon tonu kağıt-karton, 9,1 milyon tonu plastik, 3,1 milyon tonu cam, 6,4 milyon tonu metal, 23,4 milyon tonu organik ve öteki geri dönüştürülebilir atık olmak üzere toplam 74,5 milyon ton atık iktisada geri kazandırıldı.
TÜRKİYE’DEKİ TÜM ARAÇLARIN YILLIK YAKIT TÜKETİMİ KADAR PETROLDEN TASARRUF EDİLD
Öte yandan projeyle 10 milyon hanenin yıllık elektrik faturası kadar tasarrufa, 10 şehir hastanesi yahut 500’den fazla okul inşa edilebilecek büyüklükte kaynağa ve yüz binlerce bireye istihdam sağlayacak iş gücüne karşılık gelen 256 milyar lira iktisada kazandırıldı.
Projenin başlangıcından bu yana İstanbul’un 7 yıllık su tüketimine eş paha yahut 10 milyar insanın 1 yıl boyunca her gün duş almasına yetecek 1,71 trilyon litre su kazanımı elde edildi.
Ayrıca, Türkiye’deki tüm araçların yıllık yakıt tüketimi kadar petrolden 54,6 milyar litre tasarruf, 40 milyon hanenin 1 yıllık elektrik muhtaçlığına eş bedel 227,3 milyar kilovatsaat güç tasarrufu elde edildi.
Projenin başlangıcından bu yana 552,7 milyon ağacın kesilmesi engellendi ve 150 milyon ton karbondioksit salınımı da önlendi.
DOA, Sıfır Atık’ın yeni adımı oldu
Bakanlığa bağlı Türkiye Çevre Ajansı tarafından yürütülen Depozito İdare Sistemi, Sıfır Atık Hareketi kapsamında uygulanmaya başlandı.
Emine Erdoğan’ın himayelerinde sürdürülen proje kapsamında, “Depozitosu Olan Ambalajlar” (DOA) logosu taşıyan plastik, cam ve alüminyum ambalajlar, DOA iade makineleri aracılığıyla geri kazanılıyor. Vatandaşlar makineye attıkları ambalaj başına teşvik bedeli alıyor.
Sistemin hayata geçirilmesiyle yıllık 520 milyon avro tasarruf sağlanması hedefleniyor.
“Küresel Sıfır Atık Güzel Niyet Beyanı”na birinci imza Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Konseyi’nde 14 Aralık 2022’de düzenlenen oturumda, Emine Erdoğan BM 77. Genel Şura Başkanlığı tarafından organize edilen ve 105 ülkenin eş sunuculuğunda gerçekleşen “Sıfır Atık” bahisli özel oturumda iştirakçilere hitap etti.
Toplantıda BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, “BM Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu”nun kurulacağını duyurdu ve Emine Erdoğan’a başkanlık teklif etti. Emine Erdoğan, bu teklifi kabul ederek 12 Nisan 2023’te resmen kurulan heyetin başkanlığını üstlendi.
BM Genel Sekreter Yardımcısı Guy Bernard Ryder ve ABD, Sierra Leone, Şili, Bangladeş, Brezilya, Kolombiya, Hollanda, Fas, Belçika ve Hindistan’dan 13 üyenin yer aldığı konsey, birinci toplantısını 1 Kasım 2023’te Dünya Kentler Günü’nde İstanbul’da yüz yüze gerçekleştirdi.
Kurulun ikinci toplantısı 5 Haziran Dünya Etraf Günü’nde çevrim içi yapılırken, üçüncü toplantı 13 Aralık 2024’te İstanbul’da yüz yüze düzenlendi.
BM 78. Genel Kurulu kapsamında Emine Erdoğan’ın öncülüğünde New York’taki Türkevi’nde “Küresel Sıfır Atık Hareketine Doğru” aktifliği düzenlendi. Aktiflikte Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Küresel Sıfır Atık Âlâ Niyet Beyanı”na birinci imzayı attı.
Halihazırda 100 ülkeden 13 binin üzerinde sıfır atık gönüllüsü, çevrim içi platform üzerinden âlâ niyet beyanını imzalayarak harekete takviye verdi.
SIFIR ATIK BİRÇOK MİLLETLERARASI MÜKAFATA LAYIK GÖRÜLDÜ
Hindistan’ın periyot başkanlığını yaptığı G20 toplantıları kapsamında, BM77/161 sayılı “Sıfır Atık Girişimleri” kararı G20 Etraf ve İklim Bakanları Toplantısı’nın sonuç dokümanında yer aldı ve tüm ülkelerin oy birliğiyle kabul edildi.
Eylül 2023’te Hindistan’ın Yeni Delhi kentinde gerçekleşen G20 Önderler Tepesi’nde konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Dünya Ortak Evimiz” sloganıyla yürütülen projenin ehemmiyetine vurgu yaptı.
Emine Erdoğan’ın öncülüğünde hayata geçirilen Sıfır Atık Projesi, farklı kuruluşlar tarafından da ödüllere layık görüldü. 2018’de BM Besin ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından “Sıfır Atık, Sıfır Açlık” mükafatı, 2021’de BM Kalkınma Programı (UNDP) tarafından “Sürdürülebilir Kalkınma Gayeleri Ödülü” ve BM İnsan Yerleşimleri Programı (UN-Habitat) tarafından “Waste Wise Cities Küresel Champion” mükafatı kazanıldı. 2022’de ise Akdeniz Parlamenter Asamblesi tarafından “PAW Awards” ve Dünya Bankası tarafından “İklim ve Kalkınma Liderliği Ödülü” verildi.
Sıfır Atık hareketi, global seviyede çevreyi muhafaza ve sürdürülebilir kalkınmayı destekleme hedefiyle yürütülen en değerli projelerden biri olarak dikkat çekmeye devam ediyor.
