Prof. Dr. Şener Üşümezsoy: “6 üstü deprem ihtimali artık yok”
İstanbul’da 23 Nisan günü saat 12.49’da 6,2 büyüklüğünde zelzele meydana geldi. AFAD’dan yapılan açıklamada, zelzelenin, İstanbul, Tekirdağ, Yalova, Bursa ve Balıkesir’de ağır formda hissedildiği tabir edildi. İstanbul’un yanı sıra etraf vilayetlerde de hissedilen sarsıntının yerin 6,92 kilometre derinliğinde meydana geldiği belirlendi.
UZMAN İSİM ÜŞÜMEZSOY CANLI YAYINDA KONUŞTU
Artçı sarsıntıların daha ne kadar süreceği ve en kıymetlisi büyük Marmara sarsıntısına ait sorulara karşılık aranıyor. Zelzele Uzmanı Prof. Dr. Şener Üşümezsoy, A Haber’de yayınlanan Melih Altınok ile Sebep Sonuç konuk oldu. Üşümezsoy burada sarsıntıya ait kıymetli açıklamalar yaparak kritik noktalara vurgu yaptı.
Üşümezsoy’un açıklamalarından öne çıkanlar şu formda:
Adalar fayı meyyit bir fay. Tek risk ‘Kumburgaz fayı’ demiştim. Ben var olan ne varsa onu söylüyorum.
99 zelzelesi olduğu vakit fay körfezden Batı’ya yani Çınarcık’a gerçek gelmedi. Fay 1912’den Gaziköy’den Doğu’ya yani Marmara Denizi’ne girmedi diyen bir ön kabul var. Bu ön kabulden varsayılan bilhassa Şengör’ün mantığı, O vakit 99 ile 1912 ortası üzere bir bölgede Marmara Denizi, dümdüz bir fay. “Boydan boya kırılacak. 8.1 zelzele olacak” telaffuzunu büyük kıyamet diye belirtmişti.
“BEN ISTIRANCA DAĞLARINDA BÜTÜN DOKTORAMI YAPTIM”
‘Marmara Denizi’nde bu son sarsıntıydı. Büyük zelzele olmayacak’ dedim, çabucak nereden çıkarıyorsun diye sordular. Ben Istıranca Dağları’nda bütün doktoramı yaptım Trakya’da, defa Kaz Dağları. Marmara Denizi’nin yapısını çok uygun biliyordum. Sismik kesitlerin hepsi benim masalarım üzerinde meskenim onlarla kaplıydı, Marmara Denizi tabanını çok âlâ biliyorduk.
Marmara Denizi’nde büyük manada bu son sarsıntıydı. Niçin? 1894’te Çınarcık çukurunun güneyindeki fay kırılmış. Onlara nazaran 1766’dan beri zelzele olmamış Marmara’da, “250 yıl sonra Marmara yerle bir olacak” diyor.
“250 YILDA BİR ZELZELE OLACAK” SAVI YANLIŞ
Murat Bardakçı, Celal’ın arkadaşı, “Ya ben tarihçiyim, 1894’te yıkılan meskenlerin sayısı İstanbul’da 1766’ya nazaran 6 kat daha fazla. Evvel 8 diyorlardı sonra 7’ye çektiler. 250 yılda bir zelzele savı olacak yanlış. 7.2 için 350 kilometre fay lazım. Doğu’ya hakikat giden bir zelzele yok.”
“ARAZİYE ÇIKMADAN YORUM YAPIYORLAR”
Araziye çıkmadan yorum yapıyorlar. Söylediklerim kestirim değil bilgi. Adalar fayında sarsıntı göstergesi sıfır. Öteki zelzele tehlikesi kalmadı. Dedim ki “Bugün için odaklanalım. Büyükçekmece ile Yeşilköy ortasında Avcılar üzere bir sırt var, o sırtın üzerinden aldatıcı bir fay gösteriyorlardı. Lakin op fay yok. O denli olunca sadece Kumburgaz Büyükçekmece ortasında bir 30 kilometrelik fay var, risk taşıyan fay bu. İşte kırılan ve gerilimi boşaltan yer burası.
“ADALAR FAYINDA BİR RİSK YOK”
Bakın bu Marmara 1912’de fay kırıldı. 1894’te Çınarcık kuyruğu kırıldı, o vakit Adalar fayı dediğimiz fay aslında meyyit bir fay. Marmara’nın kuzey kenarında bir uçurum var, o uçurumda Kuzey Anadolu fayı, bir bölgeyi 6 Şubat depremlerindeki fayı.
Bu noktada bakın bu yıllar evvel yapılmış diyorum, Adalar fayında bir risk yok. Marmara Denizi açılma tektoniğinde sonra gerilme sıkışma tektoniğine uğradı, o yüzden çalışıyor tahminen, Marmara fayı lakin tahminen 10 milyon önce.
Sürekli bu gösterdiğim her bir fayın yeri değişiyor, evvel fay 8.1 daha sonra 7.8 daha sonra 7.6 ve 7.4 üzere telaffuzlar var. Daha sonra bu arkadaşlar, yerde fay görmemişler. 6 Şubat zelzelesi bunlara gösterdi. 350-400 kilometrelik fay kırılıyor 7.8’lik sarsıntı oluyor.
Marmara’da bu türlü bir aralık yok. İki tane kırılması iki Marmara lazım. İnsanların sarsıntı acısı varken bunları söylüyor ben de karşı çıkıyordum bunlara zira ben Jeoloji biliyorum. Bu manada farklı olmamın sebebi, 1 disiplin 2 bu bölgeyi bilmek.
“İZMİR, KARABURUN, KÜTAHYA VE TOKAT’A DİKKAT”
Kimse Silivri fayı demezken ben konferanslarımda demişti. Orada 5.7’lik sarsıntıda yaklaşık 50 km fay kırıldı. Gerisinden 6.2’de 100 200 kilometrelik fay kırıldı, geri kalan 10 kilometrelik fay uzunluğunda kırılarak 5.9’u tamamladı. Diyordum ki “Burada 6.2 kırıldı tahminen bir 6’lık da var, işte o 6’lık sonradan oldu.
Söylediklerim iddia değil bilgi. Marmara Denizi’ndeki tek risk taşıyan fay Silivri Kumburgaz fayı. Birbirini, takip eden 5.9 ve 6.2’lik sarsıntıda gerilimini bitirdi niçin buradaki derinlik çok sığ. Sığ olduğu için büyük sarsıntı yapmıyor. 2020 yılında çıkan kitapta da yazıyor. 6.5’a varan bir zelzele olabilir demişiz. Tüm bu kitabı bu zelzelesi anlatmak için çıktı yazıldı, bu söylediğim yerde bu zelzeleler gerçekleşti. Burada Marmara Adası’nın önünde, burası 1766’da kırıldı, 1912’de kırıldı lakin artık kırılması lazım diyorsun, burada her sene 2 cm sürünerek akıyor burada zelzele oluyor millet de sarsıntı geliyor diyor. O aslında kırılmış bir fayın yarattığı sarsıntı.
İzmir Karaburun-Kütahya’ya ve Tokat/Kazova’ya dikkat. İstanbul’a gelen bir sarsıntı yok.
