Ölü müzisyen şarkı besteledi
Avustralya’da “Revivification” (Yeniden Canlandırma) isimli yeni bir sanat projesinde, 2021’de hayatını kaybeden Amerikalı deneysel bestekar Alvin Lucier’in DNA’sı kullanılarak oluşturulan laboratuvar ortamında büyütülmüş bir beyin, gerçek vakitli olarak müzik üretiyor.
SANAT, BİLİM VE İDEOLOJİ BULUŞMASI
Sanatçılar ve bir nörobilimciden oluşan grup, projeyi “bir insanın varlığını vefatın katılığının ötesine taşımanın karanlık lakin düşündürücü olasılıklarını” aydınlatma eforu olarak tanımlıyor.
Çalışmanın merkezinde, Lucier’in sıhhatinde bağışladığı kan örneklerinden elde edilen bir “in-vitro beyin” bulunuyor. Bu mini-beyin, elektroda bağlı bir düzlem üzerinde büyütülmüş ve galerideki 20 büyük pirinç levhaya bağlanmış durumda.
SESİ BEYNİN ELEKTRİKSEL SİNYALLERİ ÜRETİYOR
Ziyaretçiler, bu beyin tarafından gönderilen elektriksel sinyallerin, her pirinç levhayı vuran çekiçleri harekete geçirdiği canlı bir ses tecrübesi yaşıyor. Bu yaratıcı düzenek, beyin dalgaları ile müzik üretmenin yeni bir biçimi. Beyin ayrıyeten, galerideki mikrofonlarla yakalanan sesleri elektrik sinyallerine dönüştürerek dış dünyaya reaksiyon de veriyor.
ÖLÜM SONRASI “MÜZİKLE VAR OLMA”
Lucier’in bu projeye istekli olarak katılması dikkat alımlı. Çünkü kendisi, beyin dalgalarını müzik üretmekte kullanan birinci sanatkarlardan biriydi. Vefatından kısa müddet evvel bile, müziğini sonsuza dek çalacak formda bir düzenleme yapmıştı. Sanatkarlardan Guy Ben-Ary, Lucier’in kızına projeyi anlattığında “Babamdan tam da beklenilecek bir şey,” diyerek güldüğünü söyledi.
BİLİNÇ DEĞİL LAKİN BİR HATIRA İZİ MÜMKÜN MÜ?
Harvard Tıp Fakültesi’nde geliştirilen bu mini-beyin, Lucier’in akyuvarlarından elde edilen kök hücrelerle oluşturuldu. Araştırma grubu, bu hücreleri gelişmekte olan insan beynini andıran “serebral organoidlere” dönüştürdü. Şuur taşımasa da, bu yapının etrafıyla etkileşime girmesi ve Lucier’e ilişkin biyolojik gereçten üretilmiş olması, “yaratıcılığın vefat ötesine geçip geçemeyeceği” sorusunu gündeme getiriyor.
Sanatçı Nathan Thompson’a nazaran, çalışmanın merkezine bakan ziyaretçiler “bir eşiği geçiyor” ve “kendilerine benzemeyen ancak yaşayan bir şeye” bakıyorlar.
