Trump’ın izlediği muhafazacı ticaret siyaseti global manada belirsizlik kaynağı olmaya devam ederken, bu istikamette atılan ve atılacak karşı misilleme adımları risk algısının tarihi biçimde yüksek kalmasına neden oluyor.

ABD’nin attığı tarife adımlarına birinci yansılar gelirken, cuma günü Çin, ABD’nin karşılıklı tarifeler kapsamında ülkeden ithal eserlere getirdiği yüzde 34’lük gümrük vergisi artışına karşı tıpkı oranda ek tarife uygulayacağını duyurdu.

Trump, toplumsal medya hesabından hususa ait yaptığı paylaşımda, “Çin yanlış oynadı, paniklediler. Bu karşılayamayacakları tek şey.” sözünü kullandı.

Analistler, Trump’ın tarife açıklaması sonrası endekslerdeki düşüşün 2020’den bu yana görülen en yüksek oranlara çıktığına işaret ederek, Çin’in misillemesiyle global ticaret savaşlarının şiddetleneceğine dair kaygılarla piyasada kayıpların derinleştiğini söyledi.

ABD endekslerindeki geçen hafta takip edilen iki günlük sert düşüş 6 trilyon doların üzerinde kayba neden olurken, haftanın birinci süreç gününde Asya endeksleri öncülüğünde derin satış baskısı yatırımcılar tarafından yakından takip ediliyor.

Analistler, ABD’nin ticaret partnerlerine getirdiği karşılıklılık temelli tarifelerin tesiriyle global ticaret ve imalat stratejilerindeki mümkün değişimler varlık fiyatlamalarını zorlaştırmaya devam ettiğini belirterek, gelecek devirde merkez bankalarının para siyasetlerinde izleyecekleri yol haritalarının da tekrar şekillenebileceğini söyledi.

ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell, Trump’ın karşılıklı tarifeleri açıklamasının akabinde cuma günü birinci defa konuştu.

Tarifelerin beklenenden değerli ölçüde daha yüksek olduğunu lisana getiren Powell, mümkün ekonomik tesirlerini değerlendirmenin sıkıntı olduğunu vurguladı.

Powell, “İleriye baktığımızda, yüksek tarifeler ekonomimizde tesirini gösterecek ve muhtemelen önümüzdeki çeyreklerde enflasyonu yükseltecektir. Para siyaseti için uygun seyrin ne olacağını söylemek için şimdi çok erken.” tabirlerini kullandı.

Tarife açıklamaları sonrasında para piyasalarındaki fiyatlamalarda da değişimler olurken, Fed’in birinci faiz indirim beklentisi artan resesyon tasalarına paralel olarak mayıs ayına çekildi.

Fed’in mayıs ayında yüzde 53 ihtimalle faiz indirmesinin beklendiğini kaydeden analistler, tarifelerin ekonomiyi olumsuz etkileyebileceği kaygıları bankanın yıl sonuna kadar toplamda 4 faiz indirimi yapacağına yönelik fiyatlamaların güçlenmesine neden olduğunu söyledi.

Analistler, fiyatlamalarda ABD’de cuma günü açıklanan tarım dışı istihdam verisinin öngörülerin üzerinde gerçekleşmesinin de tesirli olabileceğini kaydederek, ABD’de bu hafta açıklanacak enflasyon datalarından alınacak sinyallerin beklentiler üzerinde değişikliğe sebep olabileceğini söyledi.

YATIRIMCILAR RİSKLİ VARLIKLARDAN DEVLET TAHVİLLERİNE YÖNELİYOR

Yatırımcıların son tarife açıklamaları sonrası görece riskli varlıklardan başta devlet tahvilleri olmak üzere inançlı liman varlıklara yöneldi.

Artan risk algısının tesiriyle tahvil piyasalarında alış taraflı bir seyir öne çıkarken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yaklaşık 6 baz puan gerileyerek yüzde 3,94’e indi.

Almanya’nın 10 yıllık devlet tahvili faizi 11 baz puan düşüşle yüzde 2,52, Fransa’nın 10 yıllık devlet tahvili faizi 7 baz puan azalışla 3,30, İngiltere 10 yıllık devlet tahvili faizi 7 baz puan gerilemeyle yüzde 4,44, Japonya 10 yıllık devlet tahvili faizi 9 baz puan düşüşle yüzde 1,13 ve Çin’in 10 yıllık devlet tahvili faizi de 9 baz puan azalışla yüzde 1,63 düzeyinde bulunuyor.

Dolar endeksi 102,9 düzeylerine gerilerken, altının ons fiyatı şu sıralarda yüzde 0,5 azalışla 3 bin 23 dolardan alıcı buluyor. Cuma gününü yüzde 5,6 azalışla 65,7 dolardan tamamlayan Brent petrolün varil fiyatı ise şu sıralarda 63,8 dolara inerek Nisan 2021’den bu yana en düşük düzeyinde süreç görüyor.

Kripto paralar tarafında da sert satış baskısı tesirli olurken, Bitcoin dün yüzde 5,1 düşüşle 78 bin 868 dolara gerilemesinin akabinde yeni süreç gününde de kayıplarını sürdürerek yüzde 1,7 düşüşle 77 bin 600 dolardan satılıyor. Ethereum ise dün yüzde 12 kıymet kaybetmesinin akabinde yeni günde de düşüş eğilimini sürdürerek yüzde 1,7 azalışla 1.575 dolardan süreç görüyor.

Söz konusu gelişmelerle New York Borsası’nda cuma günü Nasdaq endeksi yüzde 5,82, S&P 500 endeksi yüzde 5,97 ve Dow Jones endeksi yüzde 5,50 geriledi.

ABD’de endeks vadeli kontratlar haftaya düşüşle başladı. Vadeli piyasalarda Nasdaq endeksi yüzde 4,1, S&P 500 endeksi yüzde 3,4 ve Dow Jones endeksi yüzde 2,7 düşüşle süreç görüyor.

AVRUPA PİYASALARINDA GÖZLER MİSİLLEME AÇIKLAMALARINDA

Avrupa borsaları cuma günü negatif seyrederken, Trump tarifelerine ait bölgeden gelecek mümkün misilleme açıklamaları yakından takip ediliyor.

Avrupa basınında yer alan haberlere göre, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin, önümüzdeki günlerde Trump’ın gümrük vergilerine karşı birleşik bir cephe oluşturmaya çalışarak ABD ithalatına yönelik birinci karşı yaptırımları onaylaması bekleniyor.

Geçen hafta AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, transatlantik ticarette manileri kaldırmak için ABD ile müzakere etmeye her vakit hazır olduklarını anımsatarak, “Aynı vakitte, karşılık vermeye de hazırız. Çelik üzerindeki tarifelere karşılık olarak birinci karşı tedbir paketini esasen tamamlıyoruz. Artık, müzakereler başarısız olursa çıkarlarımızı ve işletmelerimizi korumak için daha fazla karşı tedbir almaya hazırlanıyoruz.” sözlerini kullanmıştı.

Analistler, AB tarafının atacağı adımları global iktisat ve ticaret için belirleyici olabileceğini söz ederek, artan ticaret savaşları telaşlarının piyasalardaki satış baskısının devam etmesine neden olabileceğini vurguladı.

Cuma günü, Almanya’da DAX 40 yüzde 4,95, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 4,26, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 4,95 ve İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 6,53 düştü.

Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni haftaya satıcılı bir seyirle başladı. Vadeli süreçlerde Almanya’da DAX 40 yüzde 4, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 4,3, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 2,6 ve İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 6,7 paha kaybıyla süreç görüyor.

ASYA BORSALARINDAN TARİHİ DERİN SATIŞLAR TESİRLİ OLUYOR

Haftanın birinci süreç gününde Asya borsalarında negatif bir seyir izlenirken, Çin’in misilleme adımları sonrası birinci süreç gününde derin satış baskısı tesirli oluyor.

Cuma günü Çin idaresi ABD’nin “karşılıklı tarifeler” kapsamında getirdiği yüzde 34’lük tarife artışına karşı tıpkı oranda ek tarife uygulayacağını duyurdu ve birtakım az toprak elementlerinin ihracatına kısıtlama getirdi.

Çin Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamada, samaryum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, lütesyum, skandiyum, itriyum ve alaşımlarının olduğu 7 kategorideki orta ve ağır az metallerin 4 Nisan’dan itibaren ihracat denetim listesine alınacağı bildirildi.

Bakanlık, 27 ABD şirketi ihracat denetimi yahut yasağı listelerine eklendi. Şirketlerden 16’sının askeri ve sivil ikili kullanımı olan eserlerinin ihracatına yasak getirilirken, 11 şirket ihracat yasağı uygulanan “güvenilmez varlık” listesine alındı.

Dün ayrıca Çin Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin tarife artışları konusunda ülkenin siyasi konumunu ayrıntılandıran bir açıklama yayımladı.

Açıklamada, ABD’nin Çin dahil ticaret ortaklarına uyguladığı gümrük tanımlarının ülkelerin yasal haklarını ve çıkarlarını tehdit ettiği, Dünya Ticaret Örgütü kurallarını ihlal ettiği ve çok taraflı ticaret sistemine ziyan verdiği vurgulandı.

ABD’nin hareketlerinin temel ekonomik prensipler ve piyasa normlarına muhalif olduğu, çok taraflı ticaret müzakereleriyle elde edilen istikrarlı sonuçları ve ABD’nin uzun vakit memleketler arası ticaretten yarar sağladığı gerçeğini göz gerisi ettiği belirtilen açıklamada, Çin hükümetinin bunu kınadığı ve karşı çıktığı belirtildi.

Tarife adımları ve şiddetlenen ticaret savaşlarının tesiriyle değişmesi beklenen ticaret ve imalat stratejileri bölge genelindeki risk algısı üzerinde tesirli oluyor.

Hong Kong’da süreç gören Çinli e-ticaret ve teknoloji kümesi Alibaba’nın payları yüzde 14,4, bilgisayar ve taşınabilir aygıt üreticisi Lenovo’nun payları 19,7, otomotiv üreticisi BYD’nin payları yüzde 18,6 ve taşınabilir aygıt üretimiyle öne çıkan Xiomi’nin payları yüzde 15,3 düşüşle süreç görüyor.

Güney Kore ve Japonya hisse piyasalarında da derin satış baskısı tesirli olurken sanayi, otomotiv, madencilik ve teknoloji bölümlerinde kayıplar dikkati çekiyor.

Bu gelişmelerle kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 6,6, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 5,2, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 6,3 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 11 düştü.

Yurt içi tarafında cuma günü global piyasalardaki satış baskısına paralel olarak düşüş eğiliminde bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 1,10 paha kaybederek 9.379,83 puandan tamamladı.

Dolar/TL, cuma günü yüzde 0,1 düşüşle 37,9960’tan kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında evvelki kapanışının çabucak üzerinde 38,0070 düzeyinden süreç görüyor.

Analistler, bugün yurt içinde haftalık para ve banka istatistikleri, yurt dışında ise ABD tarifelerine yönelik haber akışı, Avro Bölgesi’nde Sentix yatırımcı itimat endeksi ve perakende satışların takip edileceğini lisana getirerek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.300 ve 9.200 puanın takviye, 9.450 ve 9.550 düzeylerinin direnç pozisyonunda olduğunu kaydetti.

Piyasalarda bugün takip edilecek datalar şöyle:

11.30 Avro Bölgesi, nisan ayı Sentix yatırımcı itimat endeksi

12.00 Avro Bölgesi, şubat ayı perakende satışlar

14.30 Türkiye, haftalık para ve banka istatistikleri