Fahrettin Altun: Bizim için bir beka meselesi

Altun, Marmara Anadolu İmam Hatip Lisesi Oditoryumu’nda düzenlenen “Aile Yılında Veli Sempozyumu”ndaki konuşmasında, bugün karşı karşıya kaldıkları ve aileyi tehdit eden kültür emperyalizminin taşıyıcı ögelerinden biri olarak gördüğü dezenformasyon tehdidine dikkati çekmek istediğini belirtti.

Esas itibariyle toplumda birlikte yaşamanın temelinde bağlantı olduğunu ve onun da temelinde gerçek bilginin yer aldığını söz eden Altun, kasıtlı ve sistematik bir biçimde palavranın yayılmasının dezenformasyon olduğunu söyledi.

Altun, mezenformasyonun ise bilmeden palavra, yanlış bilginin yayılması olduğunu anlattı.

Dezenformasyonun şu an itibariyle bütün dünyadaki kültürleri, toplumları tehdit ettiğine işaret eden Altun, fitne, tevhiş, ifal, tahrif, cerbeze üzere kavramların karşılık geldiği aksiliklerin hepsini içerdiğini de söyledi.

Altun, dezenformasyonun bireyleri, aile kurumunu, toplumsal birlikteliği, huzuru, devletleri, ulusal güvenliği, ülkelerin prestijlerini, global barışı ve memleketler arası münasebetleri gaye aldığını anlatarak, Türkiye’de gündem olan birtakım dezenformasyon içeriklerinden örnekler verdi.

Dezenformasyonun farklı cinsleri olduğunu söz eden Altun, “Dezenformasyon yalnızca bir palavrası uydurmak değil. Dezenformasyonun en yaygın çeşitlerinden biri manipülasyondur, oburu çarpıtmadır, oburu kusurlu ilişkilendirmedir, uydurmadır. Bağlamdan koparma, taklit ve hiciv… Bunlar dezenformasyonun en sık karşı karşıya kaldığımız tipleridir. Manipülasyon dediğimizde temel itibariyle içinde bir ölçü gerçek barındıran dezenformasyondan bahsediyoruz. Görsellere yapılmış kasıtlı müdahalelerden bahsediyoruz.” diye konuştu.

‘DEZENFORMASYONLA SAVAŞLARA YER HAZIRLANDIĞINI GÖRÜYORUZ’

Altun, farklı yollarla yapılan dezenformasyonlardan ve bunlara karşı verdikleri gayret örneklerinden kelam etti.

Son periyotta parodi ve hiciv hesaplarının dezenformasyon üretme noktasında çok önemli bir uğraş içerisinde olduğunu aktaran Altun, “Hiciv namına değil dezenformasyon üretmek toplumsal manada bir ayrışma oluşturmak için ruhsal harp emeliyle kullanıldığını görüyoruz.” sözlerini kullandı.

Altun, “Dezenformasyonla birilerinin psikolojisi, ruh sıhhati amaç alınır. Toplumların psikolojisi, huzuru, refahı hedef alınır. Aile kurumu, ulusal güvenlik, ülkenin prestiji maksat alınır. Milletlerarası münasebetler maksat alınır. Global barış, refah gaye alınır. Bu manada baktığımızda çağdaş devirde tarihte bunun çok örneğini görüyoruz. Dezenformasyonlarla savaşlara yer hazırlandığını görüyoruz.” kelamlarını sarf etti.

Rusya-Ukrayna Savaşı öncesinde de her iki taraftan birçok dezenformasyon üretildiğini lisana getiren Altun, hala üretilmeye de devam ettiğini kaydetti.

Altun, dezenformasyon sürecinin artık yeni medya ekosisteminde dijital medya aracılığıyla yürüdüğünü vurgulayarak, şunları söyledi:

“Bugün dijital medya, toplumsal medya mecraları dezenformasyonu kat be kat arttıran bir süreç, gelişme. Bunun yanında yapay zeka teknolojileri ise artık dezenformasyonu daha da büyütüyor. Bilhassa yeni medya teknolojileriyle toplumsal medya platformlarıyla karşımıza çok önemli bir tehdit çıkıyor. Bu tehdidin ismi algoritma diktatörlüğü. Ben bu türlü ifadelendiriyorum. Algoritmalar artık toplumsal medyada tüketicileri, kullanıcıları, bizleri yönlendiren adeta dijital baronlar. Algoritmalar üzerinden bizler neyle muhatap olacağımızı görüyoruz. Artık bu evvelden olduğu üzere bir broadcasting denen geniş kitleye toplu ileti verme değil, artık narrowcasting denen hedeflenmiş, amaca mahsus iletiler.”

Hedef olarak seçilen iletilere karşı dikkatli olmak gerektiği ikazında bulunan Altun, “Bizim önümüze konan gerçek, hakikat değil. Bizim önümüze konan imal edilmiş medyatik bir gerçek. Münasebetiyle buna karşı da çok eleştirel olmak durumundayız. Yankı odalarına bizi mahkum etmek isteyenlere inat, biz kesinlikle daha geniş bir perspektifle bakmak durumundayız.” dedi.

‘DEZENFORMASYONLA UĞRAŞ BİZİM İÇİN BİR BEKA MESELESİ’

Fahrettin Altun, dezenformasyon yağmuruna direnilebileceğini, hem ferdi hem de kurumsal olarak herkesin yapması gereken şeyler olduğunu belirtti.

Dijital ortamlarda bir içerikle karşılaşıldığında kesinlikle kaynağının sorgulanması gerektiğini belirten Altun, şöyle devam etti:

“Kaynağına bakmak ve kaynağının emniyetli olup olmadığından emin olmak en temel düstur olmalı. İrtibat adreslerine, uzantılara, içeriğe ve kullanılan görsellere kesinlikle bakmak gerekir. Yazım lisanını de tahlil etmek çok çok kıymetli. Her ne kadar yapay zeka teknolojileriyle daha sofistike biçimde tekrar metinler imal ediliyor olsa da, dezenformatif içerikler üretiliyor olsa da hala insani metinlere ulaşabilmiş değiller ve hala daha konvansiyonel medya kanalları toplumsal medyadaki üzere ölçüsüz dezenformasyon üretmiyor. O yüzden yazım sürecini de bu bağlamda dikkatli ele almak gerekir.”

Altun, “Karşımızda tarafsız platformlar yok. Toplumsal medya şirketlerinin her birinin ardında ideolojisi, gücü olan, imkanlarını, parasını, siyasi nüfuzunu daha da arttırmak isteyen aktörler var. Bu aktörler birebir vakitte bize, ülkemize, Türkiye’deki idareye dair de fikir sahibi. Türkiye’nin bu manada durduğu yerden de, gittiği yoldan da, bağımsızlığından da, gücünden de şikayetçi olan ögeler. Münasebetiyle bunların yürüttüğü dezenformasyon kampanyalarına karşı kesinlikle uyanık olmak durumundayız.” sözlerini kullandı.

Dezenformasyonun taşıyıcısı olabilme riskinin de unutulmaması gerektiğine dikkati çeken Altun, araştırmanın ve hakikatin peşinden gitmenin ehemmiyetine vurgu yaptı.

Altun, Bağlantı Başkanlığı çatısı altında Dezenformasyonla Uğraş Merkezi’nde ağır bir biçimde yanlış içeriklerle gayret ettiklerini ve dezenformasyonla uğraş noktasında bir şuur oluşturmak istediklerini söyleyerek, “Dezenformasyonla çaba bizim için bir beka sorunu. Biz buna inanıyoruz. Ulusal güvenliğimize yönelen bu tehdidi biz toplumsal medya kullanım kılavuzları hazırlayarak, dezenformasyonla gayret eğitimleri vererek bertaraf etmeye çalışıyoruz. Başka taraftan Dezenformasyonla Uğraş Merkezimiz yanında Anadolu Ajansı’mızın “Teyit Hattı” yeniden bu emele hizmet doğrultusunda hareket eden ve memleketler arası alanda da giderek tesirini artıran bir aracımız.” diye konuştu.

Yapay zeka üzerinden geliştirilen bir teknolojiyle de bir görselin, sesin ya da metnin gerçek olup olmadığını tespit edebildiklerini tabir eden Altun, “Çok ağır bir formda bir dezenformasyon yağmuruyla karşı karşıyayız ve bu dezenformasyon yağmuruna karşı biz bu otantisite denetimlerini yaparak süratli bir halde çaba edebiliyoruz. Elbette, ne olursa olsun, ne kadar süratli çaba edersek edelim palavranın suratına yetişmemiz mümkün değil. O yüzden biz bu şuurla hareket etmek durumundayız. Türkiye olarak dezenformasyona en çok maruz kalan bir ülkede yaşıyoruz. Bunun şuurunda hareket etmek durumundayız. Bunun nedeni de çok açık zira Türkiye son 23 yılda çok büyük bir atılım yaşadı.” dedi.

‘GEZİ DEVRİNDE KARŞI KARŞIYA KALDIĞIMIZ DEZENFORMASYON ÇOK DAHA FAZLAYDI’

Daha öncesinde bağımlı bir aktör olan Türkiye’nin bugün bağımsız bir aktör olduğunu belirten Altun, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Bağımlı bir aktör ve önemli bir pazardı Türkiye ve yalnızca tüketen bir pazar, bir ülke. Türkiye bugün itibariyle üreten, varlık gösteren, büyümeye çaba eden tezi olan bir ülke pozisyonunda. Burada da çok güçlü bir liderlikle, Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğiyle bu noktaya gelindiği de çok açık. O yüzden Türkiye çok ağır bir formda son on iki, on üç yılda dezenformasyonun her tipiyle çok ağır bir formda karşı karşıya kaldı. Seyahat kalkışması periyodunda Türkiye’nin maruz kaldığı dezenformasyon yoğunluğu hiçbir ülkenin maruz kalmadığı bir yoğunluktur.”

15 Temmuz’a giden süreçte de birebir biçimde çok ağır dezenformasyona maruz kalındığını söz eden Altun, “15 Temmuz oldu bütün dünyanın gözü önünde. Türkiye’de darbe görünümlü bir işgal teşebbüsüyle karşı karşıya kaldık ve milletimiz Cumhurbaşkanımızın liderliğiyle, dirayetiyle alana çıktı. Çok güçlü bir biçimde bu darbeyi, bu işgal teşebbüsünü püskürttü. Bunlar tekrar dünyanın gözünün önünde cereyan etmesine karşın bu süreç dahi dezenformasyonlarla manipüle edilmeye çalışıldı. Bunun nedeni açık ve net. Bunun nedeni bizim varoluşumuz ve tezlerimizle ilgili. Varoluşumuzdan ve tezlerimizden vazgeçemeyeceğimize nazaran, uğraşımızı sürdüreceğimize nazaran bu dezenformasyonun da devam edeceğini öngörmek durumundayız.” diye konuştu.