Emine Erdoğan, Şule Yüksel Şenler ve Malcolm X’in mirasını yaşatacak sergiyi açtı

Emine Erdoğan, BM Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu Lideri olarak “Moda ve Dokumada Sıfır Atığa Doğru” temasıyla kutlanan “30 Mart Milletlerarası Sıfır Atık Günü” özel etkinliğinde BM Genel Konseyi’ndeki konuşmasının akabinde BM Genel Merkezi’nde düzenlenen “Yankılar” sergisi açılış programına katıldı.

Programda Erdoğan’a BM Medeniyetler İttifakı Yüksek Temsilcisi Miguel Angel Moratinos, Malcolm X Memorial Foundation Başkanı ve Malcolm X’in kızı olan ⁠İlyasah Shabazz ile Şule Yüksel Şenler Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı ⁠Dr. Leyla Şahin Usta ve standın küratörü Yasemin Darbaz Karaca da eşlik etti.

Açılış programında konuşma yapan Erdoğan, iştirakçilere beğenilen geldiniz diyerek, dünya tarihinde insan hakları konusunda iz bırakmış olan Şule Yüksel Şenler ve Malcolm X vesilesiyle bir ortaya geldiklerini belirtti.

“Şule Yüksel Şenler’in, Malcolm X üzere insan hakları konusunda, kozmik bir sembol olduğunun altını çizmiştim”

Erdoğan, “Bundan yaklaşık beş sene evvel, Şule Yüksel Şenler’in, birinci mevt yıldönümü anmasında, bir teklifte bulunmuştum. Şule Yüksel Şenler’in, Malcolm X üzere insan hakları konusunda, üniversal bir sembol olduğunun altını çizmiştim. Mirasının milletlerarası platforma taşınmasının değerini lisana getirmiştim. Artık bu iki büyük şahsiyetin, Malcolm X’in doğum gününün 100. sene-i devriyesinde bir ortaya gelmesinden, büyük bir memnunluk duyuyorum.” dedi.

Dünyada müsamaha ortamının giderek zayıfladığına ve nefret atmosferinin teşvik edildiğine dikkat çeken Erdoğan, kozmik barış iletileri ve müsamahayla örülü anlatıların çoğalmasına her zamankinden daha fazla gereksinim olduğunu vurguladı.

Erdoğan, konuşmasına şöyle devam etti:

“İslamofobi, yabancı düşmanlığı ve ırkçılık üzere nefret kabahatlerinin sistematik hale gelmesi, barışın ve güvenliğin önündeki en büyük tehdittir. İnsanlığın bu yanılgılara tekraren düşmemesi için tarihî belleğimizi canlı tutmalı ve geçmişten dersler çıkarmalıyız. Bu manada Şule Yüksel Şenler’in uğraşı, ötekileştirmenin, ağır toplumsal maliyetini anlamak açısından vakitsiz bir referans noktasıdır.”

“O, (Şule Yüksel Şenler) İslam coğrafyasında doğmuş, güçlü bir bayan başkan ve büyük bir rol modeldir”

Şenler için “O, İslam coğrafyasında doğmuş, güçlü bir bayan başkan ve büyük bir rol modeldir” diyen Erdoğan, tek tip modernite ideolojisinin olduğu, inanç ve dini sembollerin kamusal hayattan dışlandığı 1960’lar ve 1970’ler Türkiye’sinde, onun kentli ve eğitimli dindar bayanlar için yeni bir anlatı kurduğunu aktardı.

Erdoğan, Şenler’in çok taraflı kişiliğiyle bir Müslüman bayanın nasıl entelektüel olabileceğini gösterdiğini, kitapları ve Anadolu’da verdiği konferanslarla bir kuşağı tekrar inşa ettiğini ve kadın-erkek tüm Müslümanların saf dışı bırakıldıkları kamusal alanda yer alabilmeleri için güçlü bir toplumsal diyalog başlattığını belirtti.

“Onda gördüğüm cüret ve liderlik ruhu, bugün benim için hâlâ hakikat istikameti gösteren, bir hayat pusulasıdır”

Gençliğinde yer aldığı sivil toplum faaliyetleri vesilesiyle Şenler ile tanışma ve çalışmalarına şahitlik etme fırsatı bulduğunu belirten Erdoğan, şöyle devam etti:

“Biz onda; inancı, sabrı, azmi, sebatı ve insan sevgisini, yine öğrendik. Bir insanın, büyük bir davayı omuzlayarak, nasıl, bir abideye dönüşebildiğini gördük. Onda gördüğüm cüret ve liderlik ruhu, bugün benim için hâlâ gerçek tarafı gösteren, bir hayat pusulasıdır. O nedenle, vefatının çabucak akabinde, Şule Yüksel Şenler Vakfını kurduk. Geride bıraktığı mirası, bayanları güçlendirme, gençlerin eğitimi ve sivil toplum hizmetleri üzere projelerle yaşatıyoruz.”

“O (Malcolm X), bir ırkın onuru için savaşmış ve cüretin tepelerinde kanat çırpmış, müstesna bir ruhtur”

Emine Erdoğan, 2025 yılında hâlâ nefret hatalarıyla insanların hayattan koparıldığının altını çizerek, “Gerçekten üzülerek söz ediyorum ki, bu elim hadiselerin kimileri, insanların empatisini kazanırken, kimileri gündem bile olmuyor. Meğer, vicdani bakış bir bütündür, başlıklara ayrılamaz. Ancak ne yazık ki insanlık, ırk, lisan, din, etnisite üzere ayrıntılarda boğuluyor. Bu noktada, Malcolm X’in örnekliğinin, insanlığın içine düştüğü üstünlük tuzaklarını bozmamızda yol gösterici olduğunu düşünüyorum.” dedi.

Malcolm X’in, tüm dünyada olduğu üzere, Türkiye’de de çok sevilen bir şahsiyet olduğunu kaydeden Erdoğan, şöyle devam etti:

“O, bir ırkın onuru için savaşmış ve cüretin tepelerinde kanat çırpmış, müstesna bir ruhtur. Meşhur bir kelamında dediği üzere, ‘Bütün uyuyanları uyandırmaya, tek bir uyanık kâfi.’ Hakikaten de devrinin ve sonraki kaç kuşağın uyanışına, vesile olmuştur. Dik duruşu, açık sözlülüğü ve fikirleri, inanıyorum ki ebediyen yol gösterici olacaktır.”

“Filistin, insanlığın önünde kaybedilmiş bir imtihan olarak duruyor”

Erdoğan, Şenler ve Malcolm X üzere şahsiyetlerin yürek ve liderliğine bugün de muhtaçlık olduğunu söz ederek, “Bakınız Filistin, insanlığın önünde, kaybedilmiş bir imtihan olarak duruyor. Hem Malcolm X, hem Şule Yüksel Şenler, bugün yaşasa, eminim Filistin’de işlenen insanlık cürümlerine karşı en yüksek sesle hal koyanların başında yer alırlardı. Maalesef tersine, dünyanın gözlerimizin önünde cereyan eden katliamlar karşısında, yüzünü pervasızca öte yana çevirdiğini görüyoruz.” dedi.

Filistin’de yaşanan ıstıraplara, bayanların ve çocukların öldürülmesine, insani durumdaki çaresizliğe dikkat çeken Erdoğan, “Dünyada herkese yetecek kadar yer var, şayet kalplerimizi ve akıllarımızı ırkçılığın ve ötekileştirmenin zehrinden temizleyebilirsek, üniversal barışı tesis etmek pekâlâ mümkündür.” sözlerini paylaştı.

Erdoğan, bu hususta BM’de çıkan “İslamofobiyle çaba kararını” takdirle karşıladıklarını da kaydederek, Türkiye olarak BM’nin çalışmalarına her tıp dayanağı vermeye hazır olduklarını belirtti.

“Her ırktan ve her milletten beşerden akan gözyaşı ve kan birebir renktir”

Gecenin en karanlık vaktinin şafağın sökmesine en yakın an olduğunu lisana getiren Erdoğan, tarih boyunca bir çok kahramanın insanlık ailesine kol kanat gerdiğini, kelamlarının, iletilerinin ve davetlerinin birbirine eklenmiş üniversal bir yankıya dönüştüğünü söyledi.

Erdoğan, “Eğer kulak verirsek, o yankının bize şu gerçekleri söylediğini duyarız: Her ırktan ve her milletten beşerden, akan gözyaşı ve kan, tıpkı renktir. Malcolm X ve Şule Yüksel Şenler’in adalet çabasını bütünleştiren Yankılar standı de, tam olarak bu gerçeği anlatıyor. Dünyanın diğer coğrafyalarında, farklı öykülere sahip bir erkek ve bir bayanı buluşturan, adil bir tertip daveti olmuştur. Bu davet dünyanın dört bir yanında, farklı isimlerle, vakitsiz bir formda, yankılanmaya devam ediyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Herkesi 4 Nisan’a kadar devam edecek olan BM’deki “Yankılar” standını ziyaret etmeye davet eden Erdoğan, ayrıyeten barış dolu iletiler içeren bu sergiyi önümüzdeki günlerde İstanbul’a taşımayı da istek ettikleri paylaştı.

“Malcolm X ve Şule Yüksel Şenler bu vakitte global liderliğe ilham olabilir”

Programda konuşan Malcolm X Memorial Foundation Başkanı ve Malcolm X’in kızı Shabazz da dünyanın savaş ve çatışmalarla sıkıntı bir periyottan geçtiğini belirterek, “Etik ve tesir olarak Malcolm X ve Şule Yüksel Şenler bu vakitte global liderliğe ilham olabilir.” değerlendirmesinde bulundu.

Shabazz, iki ismin de toplumsal adalet için gayret ettiğine işaret ederek, “Şenler ve Malcolm X, farklı milletlerden olsa da moral pusulaları ve misyonları birebirdi. İkisi de her insanın doğuştan getirdiği onuruna inanıyordu, ayrımcılık ve baskıya karşı gerçek bir özgürlük için uğraş edilmesi gerektiğini anlamışlardı.” formunda konuştu.

Emine Erdoğan’a standa katkılarından ötürü teşekkür eden Shabazz, “Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi’ye bu sergiyi hayata geçirme eforlarından ve bilhassa Sıfır Atık Projesi’ndeki vizyoner liderliğinden ötürü bir defa daha içten teşekkürlerimi sunmak istiyorum.” dedi

BM Genel Sekreteri İslamofobiyle Uğraş Özel Elçisi Moratinos da, “Yankılar” standının insan hakları konusunda iki tesirli şahsiyetin hayatını ve mirasını gözler önüne serdiğini belirterek, “Bu stant iki insanın ihtilal yaratan kanılarının ve direncin sembolize olmuş hayat öykülerinin ortaya konulmasıdır.” şeklinde konuştu.

Panelin akabinde Emine Erdoğan, beraberindekilerle birlikte BM binası Delege girişi katında bulunan sergiyi gezerek, stant hakkında ayrıntılı bilgi aldı ve konuklarla birlikte fotoğraf çektirdi.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum da standa iştirak sağladı.

Sergi, Malcolm X ve Şenler’in, farklı coğrafyalardaki özgürlük ve hak arayışı uğraşını anlatıyor

Şule Yüksel Şenler’in beyaz başörtülü bir bayan, Malcolm X’in ise siyahi bir erkek olarak farklı coğrafyalarda yaşadıkları toplumlarda özgürlük ve hak arayışlarının yarattığı yankıların benzerliği vurgulanmak isteniyor.

Sergide yer alan “Şule’nin yolu, Malcolm’un yolu” isimli kısımda, her ikisinin de çabalarının değerli kilometre taşları ve iştirakleri sunuluyor. Bu dizaynın karşı duvarında kurulan enstelasyonda Şule Yüksel Şenler’in yüzü ile başlayan ve yürüdükçe Malcolm X’in yüzüne dönüşen bir tasarım ile uğraşlarının birbirleri ile hiç karşılaşmamış olmalarına karşın birebir olduğu vurgusu pekiştiriliyor.

Sergide yer alan “Malcolm’un ateşi, Şule’nin ışığı” odasında Malcolm X’in adalet arayışı ile Şenler’in aydınlattığı kitlelerin oluşturduğu ortak yankı sesli bir anlatımla ziyaretçilere aktarılıyor.

“Malcolm’un kalbi, Şule’nin zihni” kısmında her ikisinin toplumda oluşturduğu tesirler ve hayatlarındaki kıymetli dönüşümler, kolajlar, alıntılar, fotoğraflar, mektup ve gazete küpürleri aracılığıyla anlatılıyor.

Malcolm X ve Şule Yüksel Şenler’in kıssaları, insan hakları, toplumsal adalet ve eşitlik üzere temel temaları bahis edinen BM’nin misyonuyla örtüşmesi açısından da ehemmiyet taşıyor.

Sergi, dünya çapındaki ziyaretçilerini iki değerli figürün ferdî gayretlerinin global bir harekete nasıl dönüştüğü üzerine düşünmeye davet ediyor.