Dünyada sadece Tunceli’de yetişen bitki keşfedildi
Munzur Üniversitesi Tunceli Meslek Yüksek Okulu Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik Kısmından Doç. Dr. Mehmet Yavuz Paksoy tarafından yapılan alan araştırmasında dünya üzerinde yalnızca Tunceli’nin Pülümür ilçesine bağlı Kocatepe köyü Yalmanlar mezrasında bulunan yeni bir bitki çeşidi keşfedildi.
Doç. Dr. Mehmet Yavuz Paksoy’un yanı sıra Selçuk Üniversitesi ve Moskova Üniversitesinde misyon yapan bilim insanlarının ortak çalışmaları sonucu dünya literatürüne kazandırılan yeni tipe heracleum Munzurense (Munzur öğreği) ismi verildi.
Munzur Üniversitesi Tunceli Meslek Yüksek Okulu Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik Kısmından Doç. Dr. Mehmet Yavuz Paksoy, keşfedilen bitkiyi dünyaya tanıttıklarını belirterek, keşifle Türkiye’de yayılış gösteren 18 maydanozgiller familyasına ilişkin cins sayısının da yeni keşifle 19’a çıktığını söyledi.
Bitkiye ait bilgi veren Doç. Dr. Paksoy, “Heracleum (öğrek otu) cinsi Apiaceae (maydanozgiller) familyasında yer alır ve ülkemizde 18 farklı tipi yayılış göstermektedir.
Heracleum Munzurense (Munzur Öğreği) çeşidi, gövdenin pubescent ve geriye yatık tüylü olması, yaprakların unipinnat ve pinnatisekt olması, çiçek taşıyan ışınların eşit ve uzun olması, çiçek saplarının pubescent tüylü olması, petallerin beyaz-pembe renkli olması, meyvesinin geniş eliptik-dikdörtgenimsi olması geriye yatık sert tüylerle kaplı olması ve septat salgı kanallarının olmasıyla öteki Heracleum tiplerinden ayrılmaktadır.
Heracleum munzurense (Munzur öğreği) çeşidi Selçuk Üniversitesi ve Moskova Üniversitesinde vazife yapan bilim insanları ile ortak bir çalışma sonucunda dünya literatürüne kazandırmış bulunmaktayız” dedi.
NESLİ TEHDİT ALTINDA
Bitkiyi Pülümür ilçesine bağlı Kocatepe köyü ile Yalmanlar mezrası ortasında tespit ettiklerini aktaran Doç. Dr. Paksoy, “Buranın dışında dünyada öbür bir yerde yayılışı yok. Yayılış alanı da bir kilometrekareden daha küçük. Memleketler arası bitki müdafaa kriterlerine nazaran jenerasyonu tükenme tehlikesi altında ve bu tehlike çok yüksek. Bunun birinci nedeni yayılış alanı çok dar.
İkincisi de bölgede otlatma çok fazla. Meralar dinlendirilir ya da daha az sayıda hayvan yaylaya çıkarılırsa bunun önüne geçebiliriz. Bitki meyveye geçtiği vakit içinde bulunan kimyasal unsurlardan ötürü hayvanlar pek tercih etmiyor.
Ancak tazeyken hayvanlar yediği için bir kısıntı. O yüzden otlatma bu bitki için en büyük tehdit. Bölgede en fazla 40 birey sayabildik. Bu sene tekrar popülasyonunun artıp artmadığını tespit etmek için takibini yapacağız” diye konuştu.
Mera komitelerinin kararları alırken üniversitede mevzuyla ilgili bilim insanlarının görüşlerini de alması gerektiğine vurgu yapan Doç. Dr. Mehmet Yavuz Paksoy, “Komisyonun üniversitede bu hususlar üzerine çalışan hocalardan bilgi alması faydalı olur. Biz bitki çeşitliliğini, endemik tiplerin nerede olduğunu tespit edip, yayınladık. Elimizde bu bilgiler mevcut.
En azından görüş olarak başvurulsa o bölgelerdeki endemik tipler bir nebze de olsa korunmuş olur. Zira Tunceli’den neredeyse her yıl dünyaya yeni bir cins tanımlıyoruz. Biyoçeşitliliğin yüksek olduğu bu coğrafyanın korunması son derece önemli” şeklinde konuştu.
