Diyarbakır’da mezar kazısında Haçlı Davud Yıldızı mozaiği bulundu
Diyarbakır’ın Ergani ilçesinde mezar hafriyatı sırasında bulunan mozaikte yürütülen incelemede, içerisinde haç motifi bulunan “Davud Yıldızı” sembolü ve Grekçe yazı tespit edildi.
Kırsal Özbilek Mahallesi’nde 8 Mart’ta vefat eden bir kişinin defni sırasında iş makinesiyle yapılan hafriyatta bulunan mozaikle ilgili Diyarbakır Müze Müdürlüğünce 11 Mart’ta çalışma başlatıldı.
Bu kapsamda yapılan kurtarma hafriyatında Geç Roma-Erken Bizans devrine ilişkin olduğu bedellendirilen 35 metrekarelik mozaik gün ışığına çıkarıldı.
Mozaikte yapılan incelemede içerisinde haç motifi olan “Davud Yıldızı” sembolü ve eski Grekçe (eski Yunanca) ile yazılmış 6 satır yazı tespit edildi.
Bölgede çalışmaların tamamlanmasının akabinde Diyarbakır Kültür Varlıklarını Muhafaza Bölge Kurulunca mozaiğin yerinde korunmasına karar verildi.
Özel bir brandayla üstü kapatılan alan koruma altına alındı.
MOZAİĞİN ÖZELLİKLERİ VE ÖNEMİ
Diyarbakır Müzesi Müdür Vekili Müjdat Gizligöl, AA muhabirine, Diyarbakır Müzesi’nin Türkiye’nin en eski ve esaslı müzelerinden biri olduğunu, müzenin kurulduğu 1934 yılından bu yana 50’nin üzerinde kurtarma hafriyatı gerçekleştirildiğini söyledi.
Gizligöl, bunlardan birinin de Özbilek Mahallesi’nde ortaya çıkarılan mozaikle ilgili hafriyat olduğunu söz ederek, şöyle dedi:
“Mezarlıkta defin için hafriyat yapıldığı sırada mozaiğe denk gelindiği ihbarı üzerine bölgeye gittik. Buluntunun Roma Devri’ne ilişkin bir mozaik olduğu anlaşıldı. Etrafta yaptığımız müşahedeler sonucu ise alanın tescilli bir yer olduğunu belirledik. Gerekli müsaadelerin alınmasının akabinde arkeolog, sanat tarihçisi, restoratör ve personellerle yaklaşık üç hafta süren bir kurtarma hafriyatı yürüttük.”
Gizligöl, hafriyatta iki kısımdan oluşan ve motifleri birbirinden farklı 35 metrekarelik mozaiği ortaya çıkardıklarını belirtti.
“Mozaiğin yaklaşık yüzde 70’i korunmuş durumda, yüzde 30’u ise günümüze ulaşmamış.” diyen Gizligöl, mozaikteki tespitlerine ait şunları kaydetti:
“Birinci kısımda, ortada sekizgen bir ana figür, etrafında eşkenar dörtgenlerden oluşan geometrik desenler yer alıyor. Bu figürün doğusunda büyük bir haç motifi, batısında ise sarı, kahverengi ve beyaz tonların kullanıldığı motifler görülüyor. Güneybatısında damla motifleri, çabucak yanında büyük bir eşkenar dörtgen ve onun yanında dikdörtgen bir friz içerisine yerleştirilmiş Grekçe yazıtlar tespit ettik.”
TARİHİ KANILARI SARSAN BULGU
Gizligöl, yazıtların altı satırdan oluştuğunu fakat büyük kısmının tahrip olduğunu dile getirerek, sözleri şöyle sürdürdü:
“En dikkat alımlı öge Davud Yıldızı içindeki haç motifi ve altı satırlık Grekçe yazıt. Yazıtlar şu an okunamıyor lakin çalışmalarımız sürüyor. Okuma tamamlandığında kamuoyuyla paylaşacağız. Mozaik bize Roma İmparatorluğu’nun Fırat’ın doğusuna çok fazla geçmediği tarafındaki genel kanının bilakis, bu bölgede uzun müddetli faaliyetlerde bulunduğunu ve kalıcı eserler bıraktığını göstermekte. Bu mozaik, Diyarbakır’da yerinde bulunmuş ikinci mozaik olması bakımından başka bir değere sahip. Birincisi, Çınar ilçesine bağlı Özgider Mahallesi’nde bulunmuştu.”
GELECEK JENERASYONLARA MİRAS
Kazının birinci kademesinin kurtarma, ikinci kademesinin ise yerinde muhafaza çalışmaları olduğunu belirten Gizligöl, kurtarma hafriyatının akabinde gerekli müsaadeler alınarak alanın tekrar toprakla kapatıldığını kaydetti.
“Bu alanı gelecek kuşaklara miras bırakmak istiyoruz. Burası büyük bir antik kent ve gelecekte daha kapsamlı bilimsel kazılarla yeni mozaiklere ulaşılabileceğini düşünüyoruz lakin alan köylüler tarafından mezarlık olarak kullanıldığından, burada defin yapılmaması için yeni bir mezarlık alanının tahsis edilmesi gerekiyor.” diyen Gizligöl, mozaikli alanın Diyarbakır merkeze 66 kilometre uzaklıkta olduğunu, antik periyotta bir çayın kenarına kurulduğunu belirtti.
Gizligöl, “Günümüzde akmasa da o devirde çayın etrafında bir Roma köyü, muhtemelen villalar bulunuyordu. Bahsettiğimiz mozaikler de bu yapılardan birine ilişkin. Alandaki hafriyat ve muhafaza çalışmalarını tamamladık.” dedi.
