Darfur’un önemli ismi Ahmed Ali Dinar: 2. Abdülhamid’i destekledik, ilişkilerimiz derin

Sudan’daki Milletlerarası Barış Örgütü Genel Temsilcisi ve ülkenin batısındaki Darfur bölgesindeki önde gelen mahallî önderlerden Dinar, AA muhabirine verdiği röportajda, Sudan’da ordu ve Süratli Dayanak Güçleri (HDG) ortasında Nisan 2023’te başlayan, 20 binden fazla kişinin hayatını kaybettiği, 14 milyondan fazla kişinin yerinden edildiği ve 25 milyondan fazla kişinin insani yardıma muhtaç duruma düştüğü güç çabasını ve tahlil yollarını kıymetlendirdi.

Sudan’daki mevcut durumun son derece güç ve karmaşık olduğunu, savaşa yol açan pek çok faktör bulunduğunu belirten Dinar, savaşın Sudan halkına dayatıldığını adeta kaderleriymiş algısı oluşturulduğunu tabir etti.

BARIŞ ÇAĞRISI

Dinar, “Sivil idareler olarak üzerimize düşen rol, barış ve uzlaşı. Sudan’daki savaşı, barış, diyalog ve meselelerin derinliğini anlamak dışında bitirmenin öbür bir yolu yok. Bizim de şu andaki gayretimiz kapsamlı barış davetidir.” dedi.

– Sebeplere değil tahlile odaklanmak

Dinar, barışın kaçınılmazlığına vurgu yaparak “Diyalog ve barış her manada ve her yolla olması lazım. Şayet rastgele bir tarafa yönelirsek ya da desteklersek bunun barışa yönelik bir tahlile götüreceğini sanmıyorum.” tabirlerini kullandı.

Ülkenin geleceği, altyapısı, barış ve sonraki jenerasyonların geleceği mevzularının öncelikli hale gelmesi gerektiğini aktaran Dinar, herkesin bu problemlerle alakadar olması gerektiğini kaydetti.

Dinar, savaştaki tarafları bir ortaya getirmeye ve ortalarında uzlaşı sağlamaya çalıştıklarını vurgulayarak şunları söyledi:

“Uzlaşı sağlamak ve barış daveti yapmaktan, aklın sesine kulak vermekten, vatanı, çekilen acıları, insanları ve çocukları hatırımızda tutmaktan öteki yapacak hiçbir şeyimiz yok. Gelecek kuşağın takviyeye muhtaçlığı var. “

“SUDAN TASI” İSİMLİ BİR TEŞEBBÜS BAŞLATTIK

Savaşın ve felaketlerin önemli hasara yol açtığı ülkede yardımlaşmanın zorluklarına dair ise Dinar, savaşın başlarında ülkenin kriz içinde olduğunu ve farklı taraflara meyledildiğini söyledi.

Dinar, farklı tarafların denetimi altında tuttuğu bölgeler olduğunu, bu nedenle yardımların felaket bölgelerine ulaştırılmasında zorluklar yaşandığını aktardı.

Ülkedeki çatışmaların yanı sıra yaşanan bu zorlukların gölgesinde gereksinim sahiplerine dayanak olabilmek için “Sudan Tası” isimli bir teşebbüs başlattıklarını lisana getirdi.

Dinar, bu teşebbüs kapsamında “yardıma gereksinim duyan yerlerdeki üyelere bir ölçü para dağıtmaya çalıştıklarını ve onların da bu parayla insanların mutfak gereksinimlerini karşıladıklarını” tabir etti.

“En sıkıntı yerlerden biri yerinden edilenlerin kampları. Zira savaştan evvel acı çekiyorlardı, bu yüzden savaştan sonra nasıl olacağını bir düşünün, en temel yiyecekler, pak su, elektrik, hastaneler ve ilaçlar yok.” diye konuşan Dinar, bu bireylerin giysi, besin ve ilaç gereksinimlerini giderdiklerini, değerli adımlar attıklarını ve bununla ilgili çalışmaya devam edeceklerini kaydetti.

Darfur’da yerlerinden edilmiş bireyler, yaşadıkları kamplarda Süratli Takviye Kuvvetleri ile ordu ortasındaki savaş nedeniyle yiyecek ve ilaç düşüncesi çekiyor. Sudan’ın batısındaki Kuzey Darfur eyaletinin merkezi Faşir’e uygulanan kuşatma nedeniyle insani yardımların bu bölgeye girmesinde sıkıntılar yaşanıyor.

SULTAN ABDÜLHAMİD’E TAKVİYE VERDİK

Türkiye ve Sudan ortasındaki ilgiler hakkında da konuşan Dinar, “Türkiye ile geçmişe dayanan tarihi bağlantılarının olduğunu, Osmanlı periyodundan bu yana bu bağların devam ettiğini” lisana getirdi.

Dinar, Sudan ve Türkiye ortasında birçok ortak gelenek ve göreneğin bulunduğunu ve iki ülkenin, birçok açıdan birbirine tarihi ve kardeşlik bağlarıyla bağlı olduğunu tabir etti.

İkili bağlardaki en güçlü bağın, Sudan Sultanı Ali Dinar ile Osmanlı padişahlarından Sultan 2. Abdülhamid periyodunda kurulduğunu hatırlatan Dinar şöyle devam etti:

“Bu ilgi, Sultan Ali Dinar’ın Osmanlı Devleti’ne ve o devirde Sultan Abdülhamid’e verdiği takviyeyle irtibatlıydı. O vakitten beri Türkiye, Sudan ile münasebetlerine özel ehemmiyet veriyor; arka arda gelen tüm felaketlerde Sudan’ın yanında duruyor.”

“TÜRKİYE İLE DERİN BAĞLANTILARA SAHİBİZ”

“Türklerle ortamızda çok fazla ortak gelenek ve göreneğimiz var.” diyen Dinar, “Yemek kültürümüz ve mutfağımız da Türk mutfağından esinlenmiştir. Ayrıyeten Sudan’da hala kullanılan çok sayıda ortak sözümüz var. Türkiye ile derin ilgilere sahibiz.” tabirlerini kullandı.

Sudan’da uzun yıllardır hem Türkiye hem Sudan vatandaşlığına sahip çok sayıda Türk’ün de yaşadığına dikkati çeken Dinar, Türkiye’nin öncülüğünde Sudan’da hastane ve eğitim kurumlarının inşa edildiğini, ülkede Türk şirketlerinin çeşitli alanlarda faaliyet gösterdiğini kaydetti.

Özellikle Osmanlı Sultanı 2. Abdülhamid periyodunda kıymetli yere sahip olan Darfur Sultanı Ali Dinar, Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı devletinin müttefiklerindendi.

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) Başkanlığı tarafından restore edilen Sultan Ali Dinar’ın müze konutu, Temmuz 2021’de Sudan Tarihi Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğüne teslim edilmişti.

– SUDAN’DA İÇ SAVAŞ 1,5 YILDIR SÜRÜYOR

Sudan’da 30 yıl süren Ömer el-Beşir iktidarının halk ayaklanmasıyla devrilmesi sonrası sivillerin iştirakiyle oluşturulan hükümete karşı ortak darbe yapan ordu ve HDK ortasındaki güç gayreti 1,5 yıldır devam ediyor.

Nisan 2023 ortasında başlayan ve Sudan’ın birçok eyaletinde devam eden savaşta ordu, kuzey ve doğudaki eyaletlerde hakimiyetini sürdürürken HDK’nin, batı ve güney eyaletlerinde tesirli olduğu görülüyor.

Savaşın bitirilmesi için başlatılan Suudi Arabistan ve ABD arabuluculuğundaki Cidde görüşmeleri, Mısır’ın öncülük ettiği Sudan’a komşu ülkeler barış teşebbüsü, Doğu Afrika’da Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesinin gayretleri ve Bahreyn’in başşehri Manama’da yapılan görüşmeler sonuçsuz kalmıştı.

Birleşmiş Milletlere nazaran, dünyanın en büyük yerinden edilme ve açlık krizinin yaşandığı Sudan’daki çatışmalar sonucu 18 bin 800’den fazla kişi hayatını kaybetti, yaklaşık 10 milyon kişi yerinden edildi ve 25 milyondan fazla kişi insani yardıma muhtaç durumda.

SUDAN’IN CEZİRA EYALETİNDE HAYATINI KAYBEDENLERİN SAYISI 315’E ÇIKTI

Sudan’da 19 aydır ordu ile çatışan Süratli Takviye Kuvvetlerinin (HDK) kuşatması altındaki ülkenin orta kesitlerindeki Cezira eyaletinin el-Hilaliyye kentinde hayatını kaybedenlerin sayısının 315’e yükseldiği bildirildi.

Aktivistlerden oluşan “Ortanın Çağrısı” isimli sivil toplum örgütünden yapılan açıklamada, el-Hilaliyye kentinin 17 gündür HDK’nin kuşatması altında olduğu belirtildi.