Çocuklar nasıl suça itiliyor? Çeteler, tetikçi olarak çocukları kullanıyor
İstanbul Kadıköy’de bıçaklı akın sonucu hayatını kaybeden 15 yaşındaki Mattia Ahmet Minguzzi’nin akabinde infaz kanunuyla ilgili tartışmalar tekrar alevlendi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, infaz yasasının tekrar ele alınması için talimat verdi.
Yeni düzenlemenin ekim ayında gündeme gelmesi bekleniyor. Minguzzi cinayetinde zanlı Berkay Budak’ın 15 yaşında olması, çocuk indirimi nedeniyle az ceza alacağı vicdanları sızlatırken, bu çocukların suça nasıl karıştıkları merak ediliyor.
Bilhassa aile bağı zayıf 14-17 yaş kümesindeki çocuklar, toplumda kabul görme, güç ve para üzere münasebetlerle yasa dışı çetelerin ağına düşüyor. “Daltonlar”, “Barış Boyun çetesi” ve “C31K” üzere oluşumlara dahil edilen çocuklar, silahlı akın, tehdit, şantaj karşılığında para kazanıyor. Çetelerin içinde olduğunu düşünen, silahla güç gösterisi yapan bu çocuklar kısa müddette hata makinesine dönüşüyor.
PARA VE TANINMA ARZUSU
Ailesinin takviyesi sayesinde çetelerin tuzağına düşmekten kurtulan A.E., Yeni Şafak’a konuştu.
Çetelerin yalnız sokakta değil, toplumsal medya ve kriptolu iletileşme uygulamaları aracılığıyla da çocuklara ulaştığını anlatan A.E., “Sosyal medyada propaganda yapan kümeler, çocukları tetikçilik ve torbacılık için kullanıyor. Ödeme yapılıyor. Bir müddet sonra maddi manada hayatı değişen çocuklar artık çetelerin adamı oluyor” dedi. Çocukların motivasyon kaynağının çok para ve makûs olsa da tanınma dileği olduğunu kaydeden A.E. şunları söyledi: “Kötü şöhret bile onlar için bir tatmin sebebi. Çocuklar şuurlu biçimde cürüm işler hale geliyor. Devamlılığın en kıymetli ayağı adalet sistemindeki açıklar. Bu çocuklar tüm açıkları ezbere biliyor. Kullanılan bıçağın uzunluğu, taarruz sırasında hangi noktaya vurulacağı ve bunların ceza karşılığı çocuklara öğretiliyor.”
İLGİSİZ AİLE ÇOCUKLARI ÇETELERİN AĞINA İTİYOR
İstanbul Beykent Üniversitesi Öğretim Üyesi Psikolog Enes Kaya, suça karışan çocukların art planında birçok vakit sıhhatsiz aile alakalarının yattığına dikkat çekti:
“Dijital çağın değişmesi karşısında çocuklar artık erken yaşta ekranla tanışıyor, bilgiye süratli ve kolay erişebiliyor, dış dünyayla daha erken temas kuruyor. Toplumsal medya, bilhassa gençler ortasında adaletin sağlandığı bir mecra üzere algılanmaya başlandı. Bilhassa ilgisizlik, şiddet ya da ihmalkârlık üzere nedenlerle aile içi irtibatı zayıf olan çocuklar, toplumsal medya üzerinden tanınmak, görünür olmak için hata içerikli yapılarla temasa geçebiliyor. Bir cins ün kazanma dileğiyle hareket eden bu çocuklar, fark edilmek uğruna çetelere karışıp şiddet ve hatayla tanışabiliyor.”
SUÇUN TARTISINA NAZARAN DAHA YÜKSEK CEZA
Cinayetin akabinde Ahmet Minguzzi’nin ailesini Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüştüren AK Parti İstanbul Milletvekili Müşerref Pervin Tuba Durgut, Erdoğan’ın davayı yakından takip ettiğini, tüzel sürecin ayrıntılı biçimde incelenmesi tarafında talimat verdiğini kaydetti.
Çocuk suçlularla ilgili oluşan cezasızlık algısının çocukları suça teşvik edebildiğini anlatan Durgut, “Suç örgütleri nasıl olsa cezaları düşük diye çocukları tetikçi olarak kullanıyor” dedi.
Meclisin açılmasıyla birlikte ekim ayında gerekli yasal düzenlemelerin yapılacağı bilgisini veren Durgut şunları kaydetti:
“Ahmet Minguzzi şahsında tüm çocukların hakkını muhafazaya yönelik bir inisiyatif kelam konusu. Tek tahlil ceza artırımı değil. Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’nın da bu hususta hazırladığı risk faktörlerine müdahale eden önleyici toplumsal programlar var. Bunları geliştirerek çocukların suça karışmalarını önlerken, gerekli tüzel düzenlemeleri de yapacağız. Kamu vicdanını ve mağdur ailelerin içini rahatlatacak bir adım atacağız. Cürmün mahiyetine nazaran bir kıymetlendirme yapılmasını amaçlıyoruz. Hiçbir münasebet olmaksızın, sokakta yürüyen bir çocuğu zevkine öldüren biriyle, planlamadan ağır tahrik altında bir cürüm işleyen çocuk tıpkı kefeye konulamaz. Bu ayrımı yapacağız. Dünyada örnekleri var. İngiltere, Güney Afrika ve ABD’de çocuklar işledikleri cürmün tartısına nazaran daha yüksek cezalar alabiliyor. Biz de hatanın niteliğini temel alarak misal bir yaklaşımı devreye alacağız.”
FAİLİN YAŞI KADAR MAĞDUR DA GÜZETİLMELİ
Türkiye’de her yıl yaklaşık 100 bin çocuk hakkında ceza soruşturması açıldığını belirten Avukat Kaan Bayramzade de yalnızca 2023 yılında “cinayet ve yaralama” hatasına karışan çocuk sayısının 315 olduğu bilgisini verdi: “Bu çocuklar ‘suça sürüklenen çocuk’ tanımıyla değerlendirilse de ortada organize, planlı ve kasıtlı cürümler var. Türkiye’de 12 yaş altı çocukların cezai sorumluluğu yok. 12-15 yaş ortası çocuklar için fiilin manasını kavrayıp kavrayamadığına nazaran kıymetlendirme yapılıyor. 15-18 yaş aralığındakiler ise ceza indirimiyle yargılanıyor. Bu kapsamda ağırlaştırılmış müebbet yiyen bir çocuk dahi yeterli hal ve infaz indirimiyle cezaevinden 7 yıl sonunda çıkabiliyor. Bu da toplumda cezasızlık algısını güçlendiriyor. Uzmanlara nazaran ‘suça sürüklenen çocuk’ kavramı her durumu karşılamıyor. Birtakım çocuk failler, kurban seçen ve şuurlu biçimde cürüm işleyen bireyler haline gelmiş durumda. Bu nedenle hukuk sistemi, failin yaşı kadar mağdurun hayatını da gözetmeli. Ceza indirimlerinin toplumsal tesirleri ve adalet hissindeki karşılığı tekrar değerlendirilmeli.”
