Bizans’tan Osmanlı’ya uzanan İstanbul’un gizli mabedi: Kalenderhane Camii
KİLİSEDEN MESCİDE ÇEVRİLEN YAPILARDAN BİRİ
Kalenderhane Camii, Doğu Roma devrinden kalma bir yapı olup, Bozdoğan Kemeri’nin yanında yer alıyor. Yapı, Doğu Ortodoks Kilisesi formunda olup, birinci halindeki ismi Theotokos Kyriotissa’dır. Bugün var olan mimari özelliklerine ve üslubuna nazaran binanın 9. yahut 10. yüzyıla ait olduğu kestirim ediliyor.
Kalenderhane Camii, Yunan haçı planına sahip kemerli Doğu Roma kilisesi örneklerinden biri olarak kabul ediliyor. İstanbul’un fethinden sonra yapı birinci olarak Kalender Tarikatına mensup dervişler tarafından kullanılıyor. Bu nedenle caminin ismi da “Kalenderhane” olarak kalmıştır.
MİMARİ DETAYLARI
Kalenderhane Camii, İstanbul’daki Bizans mimarisinin özgün örneklerinden biri olarak öne çıkıyor. Yunan haçı planına sahip yapı, yüksek bir kubbe ile örtülmüş durumda. İç yerde yer alan renkli mermer panolar, sütunlar ve kemerlerle ilgi alımlı ayrıntıları.
18. yüzyılda Babüssaade Ağası Maktul Beşir Ağa tarafından mescide dönüştürülen yapı, yangın ve sarsıntı nedeniyle ziyan görmüş; 1854 yılında restore edilmiştir. Minareye 1930 yılında yıldırım düşmesi sonucu yıkılmış, bu nedenle cami bir müddet terk edilmiştir. 1966-1975 yılları ortasında harap durumda kalan yapı, 1968’de gerçekleştirilen onarım ile tekrar ibadete açılmıştır.
KÜLTÜREL BİR DURAK
Kalenderhane Camii, bilhassa mimariye, tarihe ve İstanbul’un çok katmanlı kültürüne ilgi duyanlar için görülmeye bedel bir durak. Süleymaniye Camii ve Bozdoğan Kemeri üzere simge yapılara epey yakın pozisyonda bulunan Kalenderhane Camii, namaz saatleri dışında ziyaret edilebiliyor ve giriş fiyatsız. Ayrıyeten ulaşım açısından ise Vezneciler Metro Durağı’ndan yalnızca birkaç dakikalık yürüme arasında yer alıyor.
