Bal üreticileri uyarıyor: “Bal güvene dayalı alınır ve tüketilir”

Türkiye’de bal kullanımı epey ağır. Bilhassa Rize’de kahvaltı deyince akla bölgeye has çeşit çeşit ballar akla gelir. Kahvaltıdan fazla sıhhat için kullanılan ballarla da ön plana çıkan Rize’de bilhassa yüksek rakımlı yaylalarda üretimi gerçekleştirilen ballar herkesin ilgi odağıdır. Karakovan balından tutun, türkülere bahis olan Andon Balı, Anzer Balı, Ayder Ayder Balı’na kadar türlü türlü çiçek balının yanında şifa deposu Delibal olarak bilinen Komar Çiçeği Balı da kentte ve çeşitli bölgelerde hayli ilgi görüyor. İnternet üzerinden de hayli fazla satılan ve haklarında çeşitli reklamlar yapılan bu balların tümü de gerçek bal olmayabiliyor. Dolandırıcıların vatandaşın sıhhat için tükettiği bala bile uydurma karıştırdığı bu ortamda üreticiler tüketicileri ‘istismar edilmeye’ karşı uyarıyor.

Rize’nin Andon diye bilinen Küçükçayır Köyü’nde dededen kalma miras üzere arıcılığını sürdüren Nazım Mengene, yalnızca tüketicinin değil bir üreticinin de kendi balı dışındaki bir balın gerçek olup olmadığını yiyerek anlamasının çok kolay olmadığını hatta bazen mümkün olmadığını tabir ediyor. O nedenle tüketicileri güvendikleri üreticiler veya Arıcılar Birliği vasıtası ile dolumu gerçekleşmiş, mühürlenmiş balları almaları konusunda uyaran Mengene, sıhhat için tüketilen balın insanların sıhhatini bozmaması için denetimli tüketilmesini öneriyor.

“Ben bir balın geçersiz olup olmadığına kesin kanaat getiremiyorum”

Balın geçersiz olup olmadığını anlamanın en hoş yolunun üniversiteler aracılığı ile yapılan tahliller olduğuna vurgu yapan Mengene, klasik metotların hakikat olmadığını kaydederek “Bir tüketicinin balın sahtesini anlaması mümkün değil. Mesela komar balı. Ya kendin yapacaksın, ya da kendin üzere güvendiğin birisini bulup ondan alacaksın veyahut bunun analizlisini, yani Rize Arıcılar Birliği tarafından üniversiteye tahlile gönderildikten sonra dolumu yapılmış, analizi bal alacaksın. Öteki türlü bir balın düzmece olup olmadığını, şekerli olup olmadığını ben anlamıyorum da artık anlayan var mı? Nasıl anlıyor bilmiyorum. Birisi kaşığı havaya kaldırıyor ‘Akarsa baldır’ diyor oburu ‘Akmazsa baldır’ diyor. O cins şeylere ben inanmıyorum. Çocukluğumuzdan beri arıcılık yapıyorum. Bizde deden toruna miras üzere. Ben tekrar de bir balın düzmece olup olmadığına kesin kanaat getiremiyorum. Bazen anlıyorsun fakat tekrar de yanılıyorsun. Bunun en hoş usulü ya kendin yapacaksın, ya kendin üzere güvendiğin birisini bulup ondan alacaksın, ya da analizi mühürlüsünü alacaksın” dedi.

“Bal kristalize olarak kendini doğal muhafazaya alıyor”

Balın kristalize olması yani vatandaşların tabiri ile şekerlenmesi durumunun balın geçersiz olduğu manasına gelmediğini bilakis gerçek olduğu için kendisini müdafaaya aldığının bir göstergesi olduğuna vurgu yapan Mengene “Kristalize olan bal kendini doğal müdafaaya alıyor. Bu uydurma olsa, glikozdan yahut öbür bir unsurdan yapılmış olsa bu biçimi almaz. Sen istesen de düzmece bala bu formu aldıramazsın. Kimileri bu şekerlenmiş diyor lakin bu şekerlenme değil. Bu kendini doğal müdafaaya alıyor. Şayet bir bal kendini doğal müdafaaya alıyorsa bu gerçek baldır. 40 derecelik ılık bir suda beklediği vakit kristalize olmuş bal olağan halini alabiliyor. Ancak yüksek derece suda ısıtmaya kalkıldığında yahut kaynatıldığında bütün özelliklerini kaybeder” halinde konuştu.

“Artık parasını bile sormuyoruz. Kâfi ki yeterli bal olsun”

‘Yeter ki gerçek bal olsun’ diyerek fiyatına bakmadan güvendiği bireyler bal alıp tükettiğini söz eden Naim Balcıoğlu isimli vatandaş “Bal her sabah yerim. Çokta tüketirim. Bu ortamda bal almak çok güç. Üreticiye güveneceğim ki alıp bal yiyeceğim. Birtakım arıcılar kendisinden kuşku ediyor sanki gerçek bal hangisi diye. Ben balı severim. Bende kestane balı olur, çam balı olur, bütün ballar olur ve ben yerim. Sabah kahvaltılarında tereyağı ve bal kesinlikle yerim. Düzmece baldan kaçabildiğimiz kadar kaçıyoruz. Sevdiğimiz, güvendiğimiz arkadaşlardan kaliteli bal alıyoruz. Ben Güneysu Kanbozluyum. Dağ balı alıyorum. Artık parasını bile sormuyoruz. Kâfi ki uygun bal olsun” dedi.

“Benim anlamam mümkün değil lakin anlayan varsa onu da bilmem”

Balı tekrar güvendiği şahıstan aldığını söz eden bir öbür tüketici Emine Terzi ise “Balı yiyerek gerçek olup olmadığını anlamıyoruz. Güvendiğim yerlerden bal alıyorum, yoksa ben onu uydurma mi değil mi diye anlayamam. Benim anlamam mümkün değil ancak anlayan varsa onu da bilmem” ifadelerini kullandı.