Azerbaycan’dan Suriye’ye iki milyar metreküp gaz

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara’nın Azerbaycan’a gerçekleştirdiği kritik Bakü ziyareti, güç alanında uzun yıllardır birinci sefer bu kadar somut bir adımın atılmasına vesile oldu. Ziyaret kapsamında Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR) ve Suriye ortasında imzalanan mutabakat zaptı ile Azerbaycan doğal gazının Türkiye üzerinden Suriye’ye ihraç edilmesi için düğmeye basıldı. Muahede, savaş nedeniyle büyük oranda yıkıma uğrayan Suriye’nin elektrik altyapısına yine can verecek bir güç köprüsünü hayata geçirmeyi amaçlıyor. Türkiye’nin ise güç geçiş merkezi rolünü pekiştirmesi ve hudut güvenliği açısından değerli stratejik kazanımlar elde etmesi bekleniyor.

KİLİS’TEN HALEP’E UZANACAK

Mutabakat zaptına nazaran Azerbaycan, birinci etapta Suriye’ye yılda 1 milyar metreküp doğal gaz gönderecek. Bu sayı, ilerleyen süreçte günlük 6 milyon metreküpe çıkarılarak yıllık 2 milyar metreküpe ulaşacak. Gaz, Türkiye hududundaki Kilis üzerinden Suriye’ye giriş yapacak ve Halep ile Humus’taki doğal gaz çevrim santrallerinde elektrik üretiminde kullanılacak. Elektrik üretiminde yaklaşık 1.200-1.300 megavatlık bir katkı sağlayacak bu teşebbüs, Suriye için kritik bir dönüm noktası manasına geliyor.

MAYINLI ALAN TEMİZLENDİ

Türkiye tarafında ise altyapı hazırlıkları büyük ölçüde tamamlandı. Kilis’teki doğal gaz boru sınırı Suriye sonuna kadar uzatıldı. Hudut çizgisindeki mayınlı bölge, Milli Savunma Bakanlığı ve Türk Silahlı Kuvvetleri’nin uyumuyla temizlendi. Suriye tarafında da boru sınırının ilişkileri tamamlandı. Güç sevkiyatının başlatılması artık “an meselesi” olarak bedellendiriliyor.

ELEKTRİK SORUNU KRİTİK DÜZEYDE

Suriye’nin iç savaş sonrası en büyük altyapı sıkıntılarının başında güç geliyor. Şam dahil olmak üzere ülkenin hiçbir vilayetinde günün üçte birinden fazla müddetle kesintisiz elektrik sağlanamıyor. Bu nedenle Suriye idaresi, doğal gaz çevrim santrallerini tekrar devreye almak için ağır efor sarf ediyor. Bu proje ile Halep ve Humus’taki santrallerin tekrar işler hale gelmesi hedefleniyor.

TÜRKİYE’NİN STRATEJİK POZİSYONU PEKİŞİYOR

Söz konusu gelişme Türkiye açısından yalnızca ekonomik değil, birebir vakitte jeopolitik bir kıymet de taşıyor. Güç transferinde Türkiye’nin geçiş güzergâhı olması, ülkenin doğal gaz dağıtımındaki merkezi rolünü güçlendiriyor. Türkiye, halihazırda Azerbaycan gazını taşıyan Güney Kafkasya Boru Sınırı (SCP) üzerinden gelen gazı Kilis üzerinden, Arap Boru Sınırı ile entegre ederek Suriye’ye ulaştıracak. Bu entegrasyon, Türkiye’nin bölgesel güç merkezi olma gayesi doğrultusunda değerli bir adım olarak bedellendiriliyor. Ayrıyeten Suriye sonundaki güvenlik risklerinin azaltılması, bu bölgedeki ekonomik ve toplumsal dinamiklerin yine canlandırılması açısından da değerli. Doğal gaz çizgisinin geçtiği bölgelerde altyapı çalışmaları ve güvenlik operasyonları, Türkiye-Suriye hudut çizgisinde istikrarlı bir yer oluşturmayı hedefliyor.

Katar ve Ürdün temaslı planlar da masada

Suriye idaresi yalnızca Azerbaycan gazıyla sonlu kalmak istemiyor. Daha evvel Ürdün üzerinden Mısır doğal gazını Türkiye’ye ulaştırmayı hedefleyen fakat iç savaş nedeniyle sekteye uğrayan “Arap Gaz Boru Hattı” projesi tekrar gündeme geldi. Artık bu sınırın Ürdün kısmı faal hale getirilerek Katar gazının Şam’a ulaştırılması da planlar ortasında. Öte yandan Şam idaresi, direkt Türkiye’den de doğal gaz alımı yaparak başka çevrim santrallerini de devreye almak istiyor. Böylelikle ulusal elektrik şebekesini toparlayarak, savaşın neden olduğu güç krizini denetim altına alma yolunda ilerlemeyi hedefliyor.