Azalan Nüfus, Artan Risk: Türkiye’de Nüfus Güvenliği Sorunsalı ve Stratejik Yansımaları
GÜVENSAM Genel Koordinatörü Cihad İslam Yılmaz, nüfusun azalmasının getirdiği riskleri Haber7 için kaleme aldı. Yılmaz’ın, “Azalan Nüfus, Artan Risk: Türkiye’de Nüfus Güvenliği Sorunsalı ve Stratejik Yansımaları” başlıklı yazısı şöyle:
Güvenlik kavramı, tarihi olarak askeri tehditlere karşı devletin sonlarını ve egemenliğini muhafaza fonksiyonuyla özdeşleşmiştir. Lakin Soğuk Savaş sonrası devirde, bilhassa 1990’lı yıllardan itibaren güvenlik anlayışında yaşanan dönüşüm, tehdit algılarını sadece savaş ve terörizmle sonlu olmaktan çıkarmış; ekonomik kırılganlıklar, çevresel krizler, salgın hastalıklar ve nihayetinde demografik eğilimler üzere hususları da güvenlik gündeminin merkezine yerleştirmiştir. Bu çerçevede, “nüfus güvenliği” kavramı da klasik güvenlik teorilerinin hudutlarını aşarak, hem ulusal kapasiteyi hem de toplumsal istikrarı etkileyen bir stratejik değişken olarak öne çıkmaktadır.
Nüfus güvenliği, bir ülkenin sürdürülebilir kalkınma, toplumsal ahenk, ekonomik üretkenlik ve ulusal savunma yetenekleri açısından elverişli bir demografik yapıyı müdafaa kapasitesine işaret eder. Bu kavram, sırf nüfus sayısıyla değil; nüfusun yaş yapısı, mekânsal dağılımı, eğitim düzeyi, istihdam oranı, kültürel kimlikleri ve doğurganlık üzere çok katmanlı ögelerle bağlantılıdır. Münasebetiyle nüfus güvenliği, hem nicel hem de nitel bir bakış açısıyla ele alınmalıdır.
Küresel ölçekte yaşanan demografik geçiş süreci, birçok gelişmiş ülkenin doğurganlık oranının yenilenme eşiği olan 2,1’in altına düşmesiyle birlikte, yaşlanan nüfus meselesini gündeme taşımıştır. Türkiye ise bu sürece geç girmiş ama süratle adapte olmuş bir ülke olarak, artık doğurganlık oranlarının kritik düzeylere düştüğü bir periyoda girmiştir. TÜİK datalarına nazaran, Türkiye’de doğurganlık oranı 2023 itibariyle 1,51’e gerilemiş ve bu durum uzun vadeli olarak hem ekonomik hem de stratejik riskleri beraberinde getirmiştir. Bu gelişme, yalnızca nüfus artış suratında bir düşüş değil, birebir vakitte nüfus güvenliğinin temellerinde bir sarsıntı manasına gelmektedir.
Geleneksel güvenlik teorileri açısından bakıldığında, güçlü bir demografik yapı, devletin askeri insan kaynağını besleyen bir rezervuar fonksiyonu görür. Lakin çağdaş güvenlik paradigmasında nüfus, sırf savunma kapasitesi için değil, tıpkı vakitte ekonomik büyümenin sürdürülebilirliği, toplumsal devlet sistemlerinin işlerliği ve toplumsal dinamiklerin istikrarı için de yaşamsal kıymettedir. Bu noktada, insan güvenliği kavramı da devreye girer. İnsan güvenliği, bireylerin ekonomik, sıhhat, çevresel ve toplumsal tehditlerden korunması manasına gelirken; nüfus güvenliği, bu bireylerin toplamının oluşturduğu demografik dokunun korunmasını maksatlar.
Nüfus güvenliği, tıpkı vakitte kültürel devamlılık ve ulusal kimliğin sürekliliği açısından da kritik bir alanı temsil eder. Düşen doğurganlık oranları, göç ve asimilasyon üzere faktörlerle birleştiğinde, bir toplumun kendi kültürel çoğulluğunu koruma edebilme kapasitesi zayıflayabilir. Bu durum, bilhassa Türkiye üzere çok katmanlı bir toplumsal yapıya sahip ülkelerde, uzun vadeli bir ulusal strateji ekseninde kıymetlendirilmesi gereken bir güvenlik problemi hâline gelir.
Bu bağlamda nüfus güvenliği; sırf demografik bilgilerin tahlilinden ibaret bir problem değil, tıpkı vakitte devletin uzun vadeli vizyonunu, toplumun kültürel bağlarını ve bireylerin ömür kalitesini içeren çok boyutlu bir güvenlik paradigmasıdır.
TÜRKİYE’NİN DEMOGRAFİK DÖNÜŞÜMÜ: TARİHİ BİR OKUMA
Türkiye’nin nüfus yapısı, yalnızca sayısal büyüklüklerle değil, tıpkı vakitte tarihi, kültürel ve sosyopolitik dinamiklerle şekillenmiş çok katmanlı bir gelişim çizgisine sahiptir. Cumhuriyet’in kuruluşundan günümüze uzanan süreçte nüfus siyasetleri, devletin kalkınma vizyonu ve güvenlik anlayışıyla iç içe geçmiş; nüfus artışı hem bir beka problemi hem de çağdaşlaşma projesinin asli bir ögesi olarak ele alınmıştır.
Cumhuriyet’in birinci yıllarında nüfus, savaşlar ve göçler sebebiyle değerli ölçüde azalmıştı. 1927’de yapılan birinci nüfus sayımıyla birlikte devlet, nüfusu artırmayı bir kalkınma maksadı olarak benimsemiş, bu doğrultuda çok sayıda teşvik siyaseti uygulanmıştır. 1930’lu ve 40’lı yıllarda doğum oranlarının yükseltilmesi, kırsal yerleşimlerin desteklenmesi ve nüfusun homojenleştirilmesi maksadıyla göç mühendisliği uygulamaları devreye alınmıştır. Bu devirde nüfus, devletin bekasıyla direkt ilişkilendirilmiş; artış suratı, ulusal gücün temel göstergelerinden biri olarak kabul edilmiştir.
1950’li yıllarla birlikte Türkiye’de süratli nüfus artışı periyoduna girilmiş, bilhassa kırsal kesimde doğurganlık oranları yüksek seyretmiştir. Lakin bu devirde çağdaş sıhhat hizmetlerinin yaygınlaşması ve bebek ölümlerinin azalması üzere gelişmelerle birlikte nüfusun niceliksel artışı, devlet için yeni meseleleri da beraberinde getirmiştir. Plansız kentleşme, iş gücü fazlası, eğitim hizmetlerinin yetersizliği üzere sıkıntılar, 1965 yılında çıkarılan Nüfus Planlaması Hakkında Kanun ile birinci kere direkt denetim altına alınmaya çalışılmış; böylelikle devlet, nüfusu sadece artırmak değil, tıpkı vakitte “yönetmek” gayesini önceliklendirmiştir.
1980 sonrası devirde ise Türkiye, neoliberal ekonomik siyasetlerin tesiriyle yeni bir demografik evreye geçmiştir. Bayanların eğitim düzeyinin yükselmesi, kentleşmenin sürat kazanması ve kişiselleşme eğilimlerinin artması üzere sosyokültürel değişkenler, doğurganlık oranlarını direkt etkilemiştir. Bu periyotta çocuk sahibi olma kararı kişisel bir tercih hâline gelirken, aile yapısı da klasikten çekirdek modele evrilmiştir. Bayanın toplumsal üretime katılmasıyla birlikte annelik rolü gecikmeye başlamış, bu da toplam doğurganlık suratının aşağı taraflı seyrini hızlandırmıştır.
TÜİK dataları, bu dönüşümün boyutlarını açık biçimde ortaya koymaktadır. 2001 yılında 2,38 olan toplam doğurganlık suratı, 2010’da 2,05’e ve 2023 itibariyle 1,51’e kadar düşmüştür. Bu sayı, Türkiye nüfusunun kendini yenileme eşiği olan 2,1’in epeyce altındadır ve ülkenin artık yapısal olarak nüfusunu artırma değil, sürdürülebilirlik sorunu yaşadığı bir periyoda girdiğini göstermektedir. Bilhassa büyükşehirlerde doğurganlık oranı 1,2 düzeylerine kadar inmiş; Batı Karadeniz, Ege ve Marmara bölgelerinde negatif nüfus artışı yaşanmaya başlamıştır.
Bu dramatik düşüş, sırf kişisel tercihlerin bir sonucu olarak bedellendirilemez. Toplumsal siyasetlerin çocuk sahibi olmayı gereğince desteklememesi, meslek ile annelik ortasında zorlayıcı tercihler, yüksek hayat maliyetleri ve konut erişim meseleleri üzere yapısal nedenler de doğurganlıktaki düşüşte tesirli olmuştur. Gerçekten bugün Türkiye’de çocuk sahibi olma kararı, yalnızca sosyokültürel değil, tıpkı vakitte ekonomik bir güvenlik sorunu hâline gelmiştir.
Türkiye’nin demografik dönüşümü, tarihi olarak bir artış stratejisinden bir istikrar stratejisine; oradan da bugün, neredeyse bir koruma ve onarma stratejisine evrilen bir süreç izlemiştir. Artık sıkıntı yalnızca ne kadar nüfusa sahip olduğumuz değil, ne çeşit bir nüfusa sahip olduğumuzdur. Bu nüfusun yaş dağılımı, üretim kapasitesi, toplumsal ahenk seviyesi ve güvenlik tehditlerine karşı dayanıklılığı; direkt demografik yapılanmanın niteliğiyle irtibatlıdır.
DEMOGRAFİK GERİLEMENİN GÜVENLİK BOYUTLARI
Nüfus sırf ekonomik kalkınmanın değil, birebir vakitte bir ülkenin jeopolitik ağırlığının, askeri kapasitesinin ve sosyal direncinin taşıyıcı ögesidir. Türkiye üzere, hem jeopolitik olarak kritik bir bölgede yer alan hem de toplumsal çeşitliliği yüksek olan ülkelerde demografik yapıdaki sarsıntılar, sırf iç toplumsal dinamikleri değil, dış siyaset ve güvenlik stratejilerini de direkt etkileyebilecek potansiyele sahiptir. Bu nedenle nüfusun yaşlanması, azalması ya da yapısal dengesizlikler göstermesi, klâsik güvenlik paradigması içinde de önemli bir kırılganlık alanı oluşturur. Türkiye’nin günümüzde karşı karşıya olduğu demografik gerileme, bu açıdan çok katmanlı güvenlik risklerini beraberinde getirmektedir.
Demografik gerilemenin en direkt tesirlerinden biri, genç nüfusun azalmasına bağlı olarak askerî insan kaynağının daralmasıdır. Türkiye’nin zarurî askerlik sistemine dayalı savunma yapısı, makul bir yaş aralığındaki nüfusun mevcudiyetine bağlıdır. Genç nüfusun sayıca azalması, hem mevcut askeri kapasitenin sürdürülebilirliğini tehdit eder hem de kriz vakitlerinde süratli seferberlik yeteneğini sonlar. Ayrıyeten istekli temelli profesyonel askerliğe geçişte bile, kâfi sayıda nitelikli genç bireyin bulunmaması, stratejik caydırıcılık kapasitesini düşürebilir.
Nüfusun yaşlanması, üretken çağdaki bireylerin azalması manasına gelir. Bu da hem ekonomik büyüme potansiyelini düşürür hem de artan toplumsal harcamalarla devletin mali yükünü ağırlaştırır. Türkiye, toplumsal güvenlik sistemini hâlâ çalışan nüfusun katkılarına dayalı bir modelle sürdürmektedir. Fakat çalışan-bağımlı oranı bilakis döndüğünde, sıhhat hizmetleri, emekli maaşları ve bakım sistemleri üzere toplumsal devletin temel ayakları kırılgan hale gelir. Bu durum, uzun vadede toplumsal huzursuzlukları, jenerasyonlar ortası adalet krizlerini ve ekonomik güvenlik risklerini artırabilir.
Toplumsal yapıdaki yaşlanma ve nüfus yoğunluğunun birtakım bölgelerde seyrekleşmesi, bilhassa kırsal ve stratejik hududa yakın bölgelerde demografik boşlukların oluşmasına neden olmaktadır. Bu boşluklar, hem toplumsal hizmetlerin erişimini zorlaştırır hem de asimetrik tehditlerin (örgütlenme, ayrılıkçılık, radikalleşme vb.) yeşermesi için uygun tabanlar yaratır. Ayrıyeten, genç nüfusun sayıca azalması, toplumsal dinamizmin zayıflamasına ve yeni tehditler karşısında toplumsal direnç kapasitesinin düşmesine yol açabilir.
Doğurganlığın düşük olduğu büyük kentler ile doğurganlığın hâlâ nispeten yüksek seyrettiği birtakım bölgeler ortasında önemli demografik dengesizlikler oluşmaktadır. Bu durum, iç göç hareketlerini artırırken, mega kentlerde altyapı ve toplumsal hizmetler üzerinde ağır baskı yaratmaktadır. Çok kentleşme, güvenlik üniteleri açısından da yönetilmesi sıkıntı hale gelen toplumsal çatışma potansiyelleri doğurabilir. Bilhassa genç işsizliğinin arttığı büyükşehirlerde potansiyel huzursuzluklar, kriminalite ve radikalleşme eğilimleri, demografik yapı ile direkt bağlıdır.
Sonuç olarak demografik gerileme, yalnızca nüfusun azalması değil; tıpkı vakitte ekonomik kapasitenin zayıflaması, askerî caydırıcılığın gerilemesi, toplumsal bütünlüğün sarsılması ve kültürel devamlılığın tehdit altına girmesi manasına gelmektedir. Bu tarafıyla nüfus güvenliği, artık sadece istatistiksel değil, jeopolitik ve stratejik bir güvenlik meselesi olarak ele alınmalıdır. Türkiye’nin içinde bulunduğu kırılgan bölgesel yapı ve çok boyutlu tehdit ortamı göz önüne alındığında, demografik gerilemeye karşı bütüncül ve uzun vadeli siyasetler geliştirilmesi bir mecburilik hâline gelmiştir.
ULUSLARARASI ÖRNEKLER IŞIĞINDA STRATEJİK VİZYON
Nüfus güvenliği problemi, 21. yüzyılda yalnızca Türkiye’nin değil, pek çok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkenin ortak sınavı haline gelmiştir. Nüfusun yaşlanması, doğurganlık oranlarının düşmesi, genç nüfusun azalması ve göç üzere dinamikler; toplumsal yapıyı, ekonomik sürdürülebilirliği ve ulusal güvenliği direkt etkilemektedir. Türkiye bu bağlamda yalnız değildir; fakat bu sıkıntıyla uğraşta geliştirilecek stratejilerin özgün ve yerli olması, muvaffakiyet için ön şarttır. Öteki ülkelerin tecrübelerinden faydalanmak, yalnızca kopyalama değil, kendi toplumsal gerçekliğimize uygun stratejik vizyonu oluşturmak açısından kıymetlidir.
Japonya, dünyanın en yaşlı nüfus yapısına sahip ülkelerinden biridir. 2025 prestijiyle her üç Japon’dan biri 65 yaşın üzerinde olacaktır. Japon devleti, bu demografik krize karşı teknolojik otomasyon, yapay zekâ takviyeli yaşlı bakımı ve yüksek vasıflı iş gücünün sürekliliğini sağlamaya yönelik yatırımlarla karşılık vermektedir. Göç konusundaki klâsik rezervleri nedeniyle Japonya, dış kaynaklı telafiye aralı yaklaşmakta; bunun yerine bayanların iş gücüne iştirakini teşvik eden siyasetler, doğum teşvikleri ve yaşlıların üretkenliğini artıran hibrit tahliller üretmektedir. Lakin tüm bu uğraşlara karşın, Japonya’da nüfusun azalması istikametindeki eğilim şimdi bilakis çevrilememiştir. Bu durum, teknolojik yatırımların kıymetli lakin tek başına kâfi olmadığını ortaya koymaktadır.
Güney Kore, dünyada doğurganlık oranı en düşük ülkelerden biridir. 2024 prestijiyle toplam doğurganlık oranı 0,7’nin altına inmiş, bu oran doğal nüfus yenilenmesinin yarısından daha az bir seviyeye gerilemiştir. Kore devleti, çocuk bakım merkezleri, doğum müsaadesi, mali teşvikler üzere çok sayıda siyaset geliştirmiştir. Fakat bu siyasetlerin toplumda karşılık bulmadığı görülmektedir. Bunun temelinde, yüksek rekabet baskısı, çocuk yetiştirmenin maliyeti, bayanın toplumdaki yeri ve aile içi yük paylaşımındaki adaletsizlik üzere sosyokültürel dinamikler yatmaktadır. Kore örneği, demografik krizlere sırf ekonomik değil, birebir vakitte kültürel zihniyet dönüşümleriyle karşılık verilmesi gerektiğini göstermektedir.
Macaristan, son yıllarda doğurganlık oranlarını artırma konusunda Avrupa’da dikkat çeken bir örnek sunmaktadır. “Demografik tekrar doğuş” stratejisi kapsamında Viktor Orban hükümeti, aileye dayalı toplumsal siyasetleri temel bir devlet sorunu haline getirmiştir. Dört çocuklu annelere ömür uzunluğu gelir vergisi muafiyeti, düşük faizli evlilik kredileri, konut teşvikleri ve üç çocuklu ailelere sağlanan araç hibeleri üzere kapsamlı uygulamalar yürürlüğe konmuştur. Bu siyasetlerin sonucu olarak Macaristan’da doğurganlık oranı 1,2 düzeylerinden 1,6 düzeylerine çıkmıştır. Her ne kadar Avrupa ortalamasının altında olsa da bu artış, sistematik ve paha temelli siyasetlerin toplum nezdinde karşılık bulabildiğini göstermesi açısından değerlidir.
Bu örneklerin her biri, Türkiye için kıymetli dersler barındırmaktadır. Fakat Türkiye’nin demografik dinamikleri, tarihi kodları, aile yapısı ve sosyolojik dokusu; Japonya, Kore ya da Macaristan’dan besbelli biçimde farklıdır. Bu nedenle uygulanacak stratejilerin yerli bedellerle uyumlu, toplumun sosyokültürel belleğine yaslanan bir temelde şekillendirilmesi gereklidir. Türkiye’nin geniş aile yapısı hâlâ canlıdır; kadim mahalle kültürü, nesiller ortası dayanışma ve dini-kültürel motivasyonlar doğurganlık ve aile bahislerinde hâlâ güçlü kaldıraçlardır. Bu avantajların çağdaş siyasetlerle entegre edilmesi, Türkiye’nin elini güçlendirecektir.
Ayrıca Türkiye, dinamik genç nüfusuyla hâlâ vakit açısından avantaja sahiptir. Lakin bu avantaj süratle erimektedir. Gerekli stratejik adımlar atılmazsa, bugünkü demografik fırsat penceresi, önümüzdeki birkaç on yılda yerini yapısal bir krize bırakabilir. Türkiye, kökleri sağlam lakin gözü ileri bakan bir millet olarak nüfus sıkıntısını yalnızca istatistiksel bir sorun değil, bir medeniyet inşası meselesi olarak ele almak zorundadır. Memleketler arası örnekler bize şunu göstermektedir: Nüfus güvenliği ne yalnızca iktisatla ne de yalnızca toplumsal yardımlarla korunabilir. Bu gayret; değerlerle, siyasetle, stratejiyle ve toplumun tamamını içine alan vizyoner bir yaklaşımla yürütülmelidir. Türkiye’nin önünde hâlâ vakit ve imkân vardır. Lakin her geçen yıl, bu stratejik üstünlüğü daha da zayıflatmaktadır. Artık, gelenekten beslenen ancak geleceği kuran bir demografik vizyonun inşası vaktidir.
NÜFUS GÜVENLİĞİNE YÖNELİK POLİTİK STRATEJİLER VE ÖNERİLER
Türkiye’nin karşı karşıya olduğu demografik gerileme, salt bir istatistiksel düşüşten ibaret değil; çok boyutlu bir milli güvenlik, sosyokültürel istikrar ve stratejik kapasite sıkıntısıdır. Bu nedenle tahlil teklifleri sırf kısa vadeli teşviklerle sonlu kalmamalı, toplumu bütüncül biçimde kapsayan, paha temelli, yapısal siyasetleri içermelidir. Türk devlet geleneği, tarih boyunca nüfusu yalnızca ekonomik bir kaynak olarak değil, birebir vakitte siyasi ve kültürel egemenliğin temeli olarak görmüştür. Bugün de bu bakış açısını yine canlandırmak, yeni bir “demografik vizyon” inşa etmek için elzemdir.
Doğurganlık oranlarını yükseltmek, sadece maddi teşviklerle değil; aile kurumunun güçlendirilmesiyle mümkündür. Türkiye’de klasik aile yapısı, çağdaş ömrün bireyci baskıları, kentleşmenin getirdiği yalnızlık ve ekonomik dertlerin tartısı altında çözülme eğilimindedir. Evlilik yaşının giderek gecikmesi, boşanma oranlarındaki artış ve çocuk sahibi olmanın hem maddi hem de manevi maliyetlerinin yükselmesi, aile kurmayı birçok genç için cazip olmaktan çıkarmaktadır. Bu durum, yalnızca ferdi hayat tercihlerinin değil; tıpkı vakitte uzun vadeli demografik istikrarın ve toplumsal sürekliliğin de tabanını sarsmaktadır. Münasebetiyle nüfus güvenliği açısından sürdürülebilir ve esaslı bir strateji geliştirilmesi elzemdir. Bu bağlamda, barınma, kreş, eğitim ve sıhhat takviyelerini içeren “aile merkezli toplumsal muhafaza paketleri” oluşturulmalı; gençlerin erken yaşta evlilik ve çocuk sahibi olabilmelerine imkân tanıyan barınma ve istihdam dayanaklı evlilik projeleri hayata geçirilmelidir. Birebir vakitte, aile içi dayanışmayı, jenerasyonlar ortası bağlılığı ve kültürel devamlılığı teşvik eden kültürel politikalarla aile birliği yine güçlendirilmelidir. Bu yaklaşım, sadece demografik bir müdahale değil; birebir vakitte toplumsal yapının yine inşası manasına gelmektedir.
Kadınların hem iş gücüne iştiraki hem de annelik rolleri ortasında sıkıştığı ikilem, doğurganlığı direkt etkilemektedir. Bu nedenle, bayanların kariyer ve annelik ortasında bir tercih yapmaya zorlanmadığı, ikisini birden sürdürebildiği bir toplumsal yapı oluşturulmalıdır. Gelişmiş ülkelerde olduğu üzere: Esnek çalışma modelleri, Doğum sonrası uzun vadeli izinler, Kurumsal bakım ve kreş desteği, Kadın girişimciliği dayanak paketleri üzere uygulamalar yaygınlaştırılmalıdır.
Bu yaklaşım, yalnızca doğurganlığı artırmakla kalmaz, tıpkı vakitte bayanı demografik stratejilerin öznesi haline getirir.
Türkiye’de demografik düşüş, ülke genelinde homojen bir seyir izlememektedir. Birtakım bölgelerde, bilhassa Doğu ve Güneydoğu Anadolu üzere klasik aile yapısının görece daha güçlü olduğu alanlarda doğurganlık oranları hâlâ nispeten yüksekken; Batı Anadolu’daki büyükşehirlerde, bilhassa İstanbul, İzmir ve Ankara üzere metropollerde bu oranlar alarm verici düzeylere düşmüştür. Bu dengesizlik, nüfusun mekânsal olarak makul alanlarda ağırlaşmasına, kırsal bölgelerin giderek boşalmasına ve birtakım coğrafik bölgelerdeki güvenlik ve kalkınma potansiyelinin zayıflamasına neden olmaktadır. Bilhassa hudut bölgelerinde yaşanan nüfus erozyonu, yalnızca demografik değil; tıpkı vakitte stratejik bir güvenlik riski olarak değerlendirilmelidir. Bu çerçevede, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da genç nüfusu yerinde tutacak kalkınma odaklı nüfus siyasetlerinin hayata geçirilmesi; büyükşehirlerde ise ömür maliyetlerini düşürmeye yönelik konut ve altyapı ıslahatlarının süratle devreye alınması gerekmektedir. Bununla birlikte, bölgesel nüfus istikrarını sağlayacak formda teşvikli istihdam uygulamaları ve hayat kalitesini artırmaya yönelik toplumsal programlar geliştirilerek, nüfusun ülke genelinde istikrarlı ve stratejik bir dağılımı sağlanmalıdır.
Türkiye, yeni yüzyılında yalnızca mevcut tehditleri bertaraf eden değil; birebir vakitte geleceğin risklerini evvelden öngören bir demografik güvenlik konsepti geliştirmek zorundadır. Bu kapsamda: Cumhurbaşkanlığı, İçişleri, Aile ve Sıhhat Bakanlıklarının eşgüdümünde çalışan bir “Ulusal Nüfus ve Güvenlik Konseyi” kurulmalıdır.
