Asgari ücrette 6 farklı senaryo! İşte ‘yüzde yüzde’ tablodaki rakamlar!

2025 yılında uygulanacak minimum fiyat için hesaplamalar da başladı. Enflasyon kestirimleri minimum fiyat artışını da belirleyecek. Pekala hangi senaryolar masada? Neler konuşuluyor? Hangi hesaplar yapılıyor? İşte yeni taban fiyat için tüm hesap detayları…

ASGARİ FİYAT İÇİN 6 FARKLI HESAP

Yıl sonu yaklaştıkça milyonlarca çalışan ve emeklinin maaş artışı hesaplamaları da başlıyor. Ocak ayında açıklanacak enflasyon sayılarına nazaran milyonlarca emekli ve memurun yılın birinci 6 ayında alacakları maaş artışları da mutlaklık kazanacak. Enflasyon artışının yanında refah hissesi ve taban maaş artışları için yasal süreç de başlamış olacak.

Ancak emekli ve memur artırımlarından evvel yeniden milyonlarca çalışanı, işsizi, konut hanımını, esnafı, genel olarak herkesi ilgilendiren minimum fiyat belirlenecek. Minimum fiyat yalnızca emekçilerin en az alacağı sayısı değil milyonlarca vatandaşın ödeyeceği ya da aldığı ödenekleri de belirliyor.

Aralık ayının başında Taban Fiyat Tespit Kurulu toplantıları da başlamış olacak. Ay sonuna yanlışsız da 2025 yılında uygulanacak minimum fiyat belirlenmiş olacak.

ENFLASYON ÖNE ÇIKACAK

Asgari Fiyat Tespit Komitesi’nde 5 üye emekçi kısmını, 5 üye patron bölümünü temsil ediyor. Her iki kesim ortasındaki pazarlıkta hakem olarak da 5 hükümet temsilcisi komitede yer alıyor. Kurul yeni fiyatı belirlerken birçok bilgiyi dikkate alıyor. Geçim endeksleri, istihdam sayıları, patrona maliyet üzere sayılar pazarlık masasına geliyor. Lakin geçmiş yıllarda da görüldüğü üzere minimum fiyat artışında belirleyici rolü enflasyon oynuyor.

Fakat Aralık ayında enflasyon aşikâr olmayacağı için varsayımlar üzerinden hesaplamalar da yapılacak. buna nazaran en düşük yıllık enflasyon varsayımı Orta Vadeli Program’dan geldi. Burada varsayım yüzde 41.5 oldu. Bu kestirime nazaran bir artış yapılırsa net taban fiyat 24 bin 58 lirayı bulacak.

Ancak Merkez Bankası’nın piyasa iştirakçileri anketlerinde ve öteki anketlerde bu varsayımlar yüzde 48’e kadar çıkıyor. Taban fiyat 2024 yılında hiç değişmediği ve yıllık olarak belirlendiği için yıl sonu enflasyon varsayımlarının öne çıkması bekleniyor. Böylelikle çalışanlar için bu yıl ortaya çıkan enflasyon fiyatlarına eklenmiş olacak.

YÜZDE 25 TARTIŞMASI

Bu yıla kadar yapılan tüm artışlarda gerçekleşen enflasyonun üzerinde artışlar yapılmıştı. Bu yıl da beklentiler bu tarafta. Öte yandan merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan’ın ABD’de yatırımcılara minimum fiyatta yüzde 25 artırım yapılmasının enflasyonla uyumlu olacağı tarafında açıklamaları ise tartışmalara yol açtı.

Burada kastedilen enflasyonun 2024 mü yoksa 2025 yılı enflasyonu mu olduğu açıklık kazanmadı. Ama daha sonra Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, asgari fiyatı belirleme yetkisinin Taban Fiyat Tespit Komitesi’nde olduğunu belirterek tartışmalara noktayı koydu.

Bunun yanında Ankara’da da tesir tahlilleri yapıldığı ve artış oranının yüksek olması için çalışıldığı da edinilen bilgiler ortasında. Ancak geçmiş yıllara bakıldığında taban fiyat artışının enflasyonun altında olmayacağı görülüyor.

İŞVEREN MALİYETİ DE VAR

Asgari fiyat tespiti emekçi ve patron tarafından yapılıyor. Burada minimum fiyatın emekçilere ödenen kısmının dışında patrona maliyeti de bulunuyor. Brüt taban fiyata patron SGK primi de eklenmiş oluyor. Böylelikle her artış taban fiyatın maliyetini de yükseltiyor. Patron kısmı komitede hem bu maliyetleri hem de rekabet kaidelerini masaya getiriyor. İstihdamın korunması için de bir orta yol bulunuyor.

Mevcut minimum fiyat brüt olarak 20.002 lira olarak uygulanırken çalışanlara net 17.002 liradan az maaş verilemiyor. Taban fiyatın 2024 yılı için patrona maliyeti ise 23 bin 503 lirayı buluyor.

Asgari fiyattan gelir ve damga vergisi alınmıyor. Birebir vakitte tüm fiyatlardaki minimum fiyat kadar kısım da vergi dışı tutuluyor. Bu vergisiz kısımlar patrona takviye olarak duruyor.

6 BAŞKA HESAPLAMA VAR

Asgari fiyat konusunda yapılacak artışlar komite toplantısında belirli olacak. Lakin enflasyon sayılarından yola çıkarak 6 farklı hesaplama da yapılıyor. Her ne kadar yüzde 25 artış oranının üzerine çıkılacağı tarafında açıklamalar yapılsa da bu sayının da tesirini görmek bakımından 6 başka oran üzerinden minimum fiyat hesabı ve patrona maliyeti şu formda gerçekleşiyor.

MEVCUT

Brüt fiyat: 20.002
Net fiyat: 17.002
Patrona maliyet: 23.503

YÜZDE 25 ARTARSA

Brüt fiyat: 25.003
Net fiyat: 21.253
Patrona maliyet: 29.379

YÜZDE 30 ARTARSA

Brüt fiyat: 26.003
Net fiyat: 22.103
Patrona maliyet: 30.554

YÜZDE 35 ARTARSA

Brüt fiyat: 27.003
Net fiyat: 22.953
Patrona maliyet: 31.730

YÜZDE 40 ARTARSA

Brüt fiyat: 28.003
Net fiyat: 23.803
Patrona maliyet: 32.904

YÜZDE 45 ARTARSA

Brüt fiyat: 29.003
Net fiyat: 24.653
Patrona maliyet: 34.079

YÜZDE 50 ARTARSA

Brüt fiyat: 30. 003
Net fiyat: 25.503
Patrona maliyet: 37.255