Alman diplomattan “Türkiye’nin önemini geç anladık” itirafı
Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı tarafından Almanya’nın başşehri Berlin’de düzenlenen “Daha Adil Bir Dünya Mümkün” isimli panelde, başta Birleşmiş Milletler (BM) ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu (BMGK) olmak üzere memleketler arası kurumların tüm dünya hakları için daha adil bir dünyanın inşa edilmesi istikametinde ne cins ıslahatlara tabi olması gerektiği ele alındı.
“Stratcom Public Forum: Daha Adil Bir Dünya Mümkün (A Fairer World is Possible)” başlıklı panel, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun’un mesajıyla başladı.
Panelin açılış konuşmasını yapan Türkiye’nin Berlin Büyükelçisi Gökhan Turan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Daha adil bir dünya mümkün” isimli kitaba sahip olduğunu hatırlattı.
İnsanlığın tüm global sıkıntılar, teknolojinin ilerlemesi ve yapay zeka, iklim krizi üzere pek çok farklı gelişmeyle karşı karşıya olduğunu vurgulayan Turan, “Bu cins gelişmelere adapte olmak ve yüzleşmekte olduğumuz problemleri çözmek için bilhassa birbirimize daha fazla gereksinimimiz olduğu bir devirdeyiz. Milletlerarası işbirliği son derece önemli” dedi.
Türkiye’nin medeniyetlerin beşiği olan bir bölgede yer aldığına işaret eden Turan, “Hem kültürler hem ekonomiler hem de fikirler ortasında uzun müddettir köprü misyonu görmüş bir ülkeyiz. Hasebiyle karşılıklı diyaloğun artırılması, dünya üzerinde yaşanan krizlerin ve meselelerin tahlili konusunda sorumluluğun üstlenilmesi üzere bahislerde Türkiye’nin öncülük yapması hiç şaşırtan değil” tabirlerini kullandı.
Geleceği daima birlikte şekillendirmek için milletlerarası kuruluşların üzerine düşen büyük bir sorumluluğu bulunduğunu aktaran Turan, “Mülteci krizinden, ekonomik meselelere, iklim değişikliğinden, etraf problemlerine pek çok farklı hususta bir ortaya gelmeli ve mevcut global sistemleri gözden geçirmeli. Bu sistemlerin çok daha dahiliyetçi, çok daha kapsamlı ve çok daha maksada odaklı çalışmalarını sağlamak durumundayız” formunda konuştu.
Turan, milletlerarası alakaların halinin hibrit tehditler nedeniyle değişim gösterdiğini belirterek, Türkiye’nin, her vakit hem dezenformasyonla gayret konusunda hem de dünyadaki huzur, barış ve istikrar ortamının desteklenmesi konusunda değerli çalışmalar yaptığına dikkati çekti.
“TÜRKİYE’NİN KIYMETİNİ ANLAMAKTA GEÇ KALDIK”
Türk-Alman Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Enes Bayraklı’nın moderatörlüğünde devam eden panelde kelam alan Almanya’nın eski Ankara Büyükelçisi Eckart Cuntz, BM’de ıslahat yapılmasının katiyen gerekli olduğunu söyledi.
Daha adil bir dünyanın mümkün olduğunu fakat daha tesir sahibi bir dünyanın da “mümkün olması” gerektiğini vurgulayan Cuntz, “Daimi 5 üye var. Bu üyelerin hepsinin veto hakkı var. Hasebiyle bu 5 ülkeden rastgele bir BM Güvenlik Kurulu kararına veto hakkını kullanacak olursa sistem kilitleniyor. Kıymetli bir karar çıkması hayli güç hale geliyor. Yani süreç bir kör düğüme dönmüş oluyor. Hasebiyle Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu’nda ıslahat yapılması muhakkak gerekli” değerlendirmesinde bulundu.
Kendisinin büyükelçi olduğu devirde, Türkiye ile Almanya ortasındaki bağlantının âlâ olmasının ne kadar kıymetli olduğunu “biraz görmezden geldikleri” itirafından bulunan Cuntz, “Yani biz Türkiye’nin ehemmiyetini anlamakta geç kaldık. Şu anda Türkiye büyük bir diplomatik misyon üstlenmiş durumda” dedi.
Türkiye’nin bölgesinde değerli temaslarının bulunduğunun altını çizen Cuntz, şunları kaydetti:
“Dolayısıyla yani Türkiye’nin rolünü azımsamamak gerekir. Paris’te Devlet Başkanı Emmanuel Macron, Rusya ve Ukrayna durumunun konuşulması Avrupa Birliği’nin (ABD Başkanı Donald) Trump’ın yeni tutumu karşısında nasıl bir tavır alacağının belirlenmesi için ülkeleri davet etti. Türkiye’nin de bu diyalogun bir kesimi olması çok çok değerli diye düşünüyorum.”
Cuntz, 23 Şubat’taki seçimlerden sonra kurulacak yeni Alman hükümetinin, Türkiye ile bir an evvel bağlantıya geçmesi, göç ve iktisatla ilgili pek çok farklı pozisyonda ortak hareket etme konusunda bir adım atması gerektiğini vurgulayarak, “Aynı vakitte bu temas esasen kurulacağı için Türkiye ve Almanya ortasında Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu de dahil olmak üzere birçok milletlerarası kurumunda ıslahat süreçleri tartışılabilir. Yani bizler pek çok ülke ile bir ortaya geldik, niye Türkiye ile de gelmeyelim diye düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
“YENİ ROLLERİMİZ OLACAĞINI ÖNGÖRÜYORUM”
Bonn Üniversitesi İleri Güvenlik, Stratejik ve Entegrasyon Çalışmaları Merkezi (CASSIS) Yöneticisi Dr. Ulrich Schlie de “Tarihin o denli bir noktasındayız ki bugünü 1815’e, 1871’e, 1945’e yahut 2019’a kıyaslayabiliriz. Dünyadaki nizam yavaş yavaş artık yıkılmakta. Yeni bir şeyler inşa ediliyor şu anda” dedi.
Schlie, bu cins bir değişimin 1919’da görüldüğüne, o periyot kimi ülkelerin yapılarında değişiklikler olduğuna, örneğin Avusturya ve Macaristan’ın ayrıldığına işaret etti.
Dünyada tekrar emsal bir devrin yaşandığını kaydeden Schlie, “Bir siyaset bilimci olarak yeni rollerimiz olacağını öngörüyorum. Tüm ülkelerin, yani Almanya’nın bir ülke olarak artık memleketler arası toprakta oynadığı rol değişecek” diye konuştu.
Berlin Duvarı’nın 1989’da yıkılması ve Sovyetler Birliği’in çökmesinden itibaren Türkiye’nin bu durumdan karlı çıktığını belirten Schlie, şunları söyledi:
“Türkiye’de yeni durumlara adapte olmasını bildi mesela. Türkiye’nin Ukrayna ile Rusya ile olan alakasına bakacak olursak, mesela iki taraf ile ticari bağ sürdürebilmek, Türkiye’nin bir diplomatik düzeyde ve Türkiye’nin diplomatik vizyonunun güzel olduğunu gösterir bizlere. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da söylediği üzere ‘Dünya 5’ten büyüktür’ tabiri de bu noktaya getiriyor aslında bizlere.”
ABD Başkanı Donald Trump’ın söylediklerine bakıldığında, Türkiye’nin arabulucu olarak rolünün daha büyük olacağını anladığını aktaran Schlie, “Alman diplomasisi de umuyorum ki Türkiye ile bağlarını yakından ilerletmeye devam eder ve bir diplomatik strateji ile askeri stratejinin bir ortaya geldiğini görebiliriz” dedi.
Schlie, Münih Güvenlik Konferansı’nda konuşan ABD Lider Yardımcısı JD Vence’nin söylediklerinin “yenilir, yutulur cinsten olmadığını” vurgulayarak, “Orada duyduklarımız bizim aklımızda olanla çok zıttı. Münih’te bir Davos senaryosu yaşadık diye düşünüyorum. Avrupalılar ve Amerikalılar birbirleriyle konuşabilmeli, daha fazla bağlantı halinde olabilmeli. Türkiye de bunun bir modülü olmalı. Zira Türkiye, Kuzey Atlantik ittifakının bir üyesi” değerlendirmesinde bulundu.
Trump’ın tutumunun bu formda devam etmesi halinde bir post Amerikan devrine hazırlanmak durumunda kalınacağını savunan Schlie, “Yeni bir dünya ile karşı karşıya kalacağız. Avrupa’nın tesirinin çok daha az olduğu, başka bölgelerin yükselişte olduğu ve artık dünyanın güç merkezlerinin değiştiği bir periyoda de girebiliriz” şeklinde konuştu.
“”BM GLOBAL KRİZLERİ ÇÖZMEKTE YETERSİZ”
Haliç Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aylin Ünver Noi de global krizler, jeopolitik gerginlikler yaşandığını belirterek, “BM bunları çözmekte yetersiz kalmakta” dedi.
Ünver Noi, 2023’te memleketler arası topluluğun artık uyanmaya başladığını ve BM’nin artık işlevli bir kurum olması gerektiği konusunda seslerin yükseldiğini kaydetti.
BM’nin çatışmaların tahlili konusunda yetersiz kaldığı durumlarda öteki ülkelerin devreye girdiğini kaydeden Ünver Noi, “Bazı devletler BM’nin bu etkisiz çalışmasından ötürü arabulucu rolüne soyunmak zorunda kalıyorlar. O yüzden BM ile işbirliği yapılması konusunda BM’nin ıslahata açık bir kurum olduğunun söylenmesi öncelikle gerekiyor” ifadelerini kullandı.
“BM’DE ISLAHAT İÇİN MEDYA KULLANILMALI”
Siyasi analist ve gazeteci Klaus Jürgens de daha adil bir dünyanın kurulması için medyanın da kullanılması gerektiğini söyledi.
Daha evvelki panellerde de elitizmin sonlandırılması gerektiğini söylediğini aktaran Jürgens, BM’de çalışanların adeta paralel cihanda yaşadıklarını savundu.
BM’de bir ıslahat yapılması için insanların ikna edilmesinin ehemmiyetine işaret eden Jürgens, “Yani insanları gerçek noktaya yönlendirebilmek, BM’nin ıslahatı konusunda insanları ikna edebilmek için medyanın kullanılması lazım. Zira BM kendi başına bunu yapabilecek üzere görünmüyor. İnsanları, kamuoyunu ikna etmeliyiz ki onlar seçilmiş başkanlara ıslahatın gerekli olduğu görüşünü dayatabilsinler, bastırabilsinler” tabirlerini kullandı.
Jürgens, “5 üyenin veto hakkı” diye bir şey olmaması gerektiğini belirterek, bunu değiştirmenin sıkıntı olduğunu lakin kamuoyu yaratılması durumunda bunun mümkün olabileceğini vurguladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın daha adil bir dünya mümkün dediğini hatırlatan Jürgens, mevzunun tekrar gündeme bu vesileyle geldiğini anlattı.
“TÜRKİYE KİLİT BİR KONUMDA”
Gazeteci Ewald König ise Almanya’nın dış siyaset ve stratejileri konusunda bir ekip yanlışlar yaptığını düşündüğünü söyledi.
Almanya’nın birtakım ülkelerle diplomatik manada ilgi kurmayı ihmal eden bir ülke olduğunu savunan König, “Bunları kusur olarak nitelendirdiğimi söylemem gerekiyor. Diplomasi bana soracak olursanız şayet, irtibat kanallarının her vakit açık kalmasıdır. Ben dostluk kurun demiyorum burada. İrtibat kanallarının açık kalması gerekiyor diye düşünüyorum. Diplomasi budur” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye’nin değerinin daha da yükseldiğini belirten König, “Türkiye çok da kilit bir pozisyonda bulunuyor. Hasebiyle Türkiye’nin bu kilit durumu, Almanya hükümeti tarafından da kullanılmalı” diye konuştu.
Panel kapsamında “Türkiye Yüzyılı” temalı fotoğraf standı, ressam İhtilal Erbil’in hayatının anlatıldığı belgesel gösterimi ve panele yönelik “Stratcom Public Forum” tarafından hazırlanan görüntü davetlilerin ilgisine sunuldu.
