ABD’nin vurduğu Fordo’da yeni hareketlilik
İsrail İran savaşı ateşkesle sona erdi lakin Tahran’ın nükleer faaliyetleri hâlâ tartışma konusu.
Yeni uydu imajları İran’ın Fordo uranyum zenginleştirme tesisinde yeni bir erişim yolu inşa ettiğini gösteriyor.
Görüntüler ayrıyeten Tahran idaresinin, geçen ayki ABD hava saldırısının, yeraltındaki kritik nükleer tesise verdiği ziyanı pahalandırmak için kullanılabilecek inşaat ekipmanlarını taşıdığını otaya koyuyor.
Uydu şirketi Maxar Technologies tarafından son günlerde çekilen imgelerde, Fordo nükleer tesisinin bulunduğu dağa gerçek yeni bir yol ile ekskavatör ve taşınabilir vinçler görülüyor.
İran’ın nükleer programını inceleyen bir fikir kuruluşu olan Bilim ve Memleketler arası Güvenlik Enstitüsü, ekskavatörün muhtemelen yeraltı tesisine verilen hasarı incelemek üzere Amerikan bombalarının açtığı deliklerden aşağı kamera ya da işçi göndermek için bir hazırlık alanı hazırladığını bildirdi.
“DAMPERLİ KAMYONLAR ENKAZ TAŞIYOR”
Donald Trump idaresi, Natanz, İsfahan ve Fordo’nun “yok edildiğini” öne sürüyor.
Amerikan uzun menzilli bombardıman uçakları, 22 Haziran’da tesise 12 adet devasa “bunker buster (sığınak delici)” bombası atmıştı. 30 tonluk silahlar, yeraltında patlamadan evvel dağı delmek üzere tasarlanmıştı.
Saldırıdan geriye uydu fotoğraflarında görülebilen delikler kaldı.
Bilim Enstitüsü, Fordon’un doldurulmuş tünel girişlerinde gözle görülür bir faaliyet tespit edilmediğini belirtti. Uydu imajlarında beliren kamyonlardan birkaçının, enkazı taşımak için kullanılan damperli kamyonlar olduğu anlaşılıyor.
İsrail Kan News’ün bir Amerikalı uzmana dayandırdığı paylaşımına nazaran Fordo’daki faaliyetlerin tekrar başlaması için yerdeki havalandırma deliklerinin onarılması ve orada olup bitenlerin izlenmesi gerekiyor.
URANYUM STOKUNA NE OLDU?
ABD’nin “Gece Yarısı Çekici” operasyonu sonrası hala birtakım yanıtsız sorular var. Örneğin İran’ın yüzde 60 oranında zenginleştirilmiş uranyum stokunun imha edilip edilmediği bilinmiyor. İkinci olarak; bundan sonra İran nükleer silah edinmeyi seçerse bunun ne kadar vakit alacağı tartışması.
İran, uranyumun, ABD bombardımanından evvel diğer yerlere taşındığını öne sürüyor. İranlıların uranyum stokunun büyük bir kısmını emsal bir hücumdan korumak için yeraltına yerleştirdikleri, İsfahan’daki tünellerin birtakım girişlerini kapattıkları düşünülüyor.
Bu durumda, uranyum bozulmadan kaldığı ölçüde, İran’ın programına sadık kalarak bu uranyuma erişmesi bekleniyor.
ULUSLARASI ATOM GÜCÜ AJANSI’NA GİRİŞ YASAĞI
Tahran idaresi, evvelki gün Birleşmiş Milletler çatısı altındaki Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Lideri Rafael Grossi ve teknik takımın İran’a girmesini yasakladı. Tesislere kamera yerleştirilmesi de reddedildi.
Bu da operasyonların şeffaflıktan uzak devam edeceği manasına geliyor.
Columbia Üniversitesi Global Güç Siyaseti Merkezi’nde kıdemli araştırma vazifelisi olan Richard Nephew, Foreign Affairs’te yazdığı yazıda, İran’ın hala silah gayeli uranyum zenginleştirebilecek santrifüjlere sahip olup olmadığının bilinmediğini vurguladı.
