ABD ve Çin arasındaki yarış büyüyor! İstemeseler de iki ülke ortak hareket etmek zorunda!
Yapay zekadan savunma endüstrisine, finansal sistemlerden ulaştırmaya kadar pek çok alanda kullanılan çipler, tıpkı vakitte devletlerin değerli rekabet alanlarından birini oluşturuyor. Bu kapsamda Çin ve ABD ortasında yarı iletkenler ve çipler konusunda tüm dünyayı etkileyen sert bir rekabet yaşanıyor.
ABD çip konusunda en somut adımını 2022’de ülkede Kongre’den geçen “Çip ve Bilim Yasası” ile atarken, yasanın en büyük maksatlarından biri yarı iletken üretimini ABD’ye geri getirmeyi amaçlaması oldu.
Yasa kapsamında yarı iletken üretim tesislerinin kurulması yahut mevcutların genişletilmesi için yaklaşık 52,7 milyar dolar direkt finansman, kredi ve kredi garantisi takviyesi sağlanırken birçok şirket de süreç içinde ABD’de yatırım kararını duyurdu.
Bu kapsamda yatırım kararı alan şirketlerden biri Tayvanlı TSMC (Taiwan Semiconductor Manufacturing Company) oldu.
Arizona’da birden fazla ileri teknoloji üretim tesisi kurmak için 100 milyar doların üzerinde yatırım yapacağını açıklayan şirket, projeyi hayata geçirdiği takdirde ABD tarihindeki en büyük yabancı yatırımlardan birini yapmış olacak. Yatırım kapsamında TSMC, 2nm sınıfı ve daha gelişmiş çiplerinin yüzde 30’unu Amerika Birleşik Devletleri’nde üretmeyi planlıyor. TSMC’yi Intel ve Samsung üzere büyük şirketlerden gelen milyar dolarlık yatırımlar takip ediyor.
EN BÜYÜK 10 ÇIP ŞİRKETİNDEN 6’SI ABD’Lİ
Çip ve yarı iletken şirketlerinin piyasa kıymetleri incelendiğinde ise ABD’nin üstünlüğü dikkati çekiyor. Çip ve yarı iletkenlerle ilgili ilişkili işler yapan şirketler listesinde birinci 10’da 6 şirketi bulunan ABD, en yakın rakiplerinin bir epey önünde görülüyor.
companiesmarketcap.com’da yer alan datalara nazaran, ABD’li NVIDIA 2,7 trilyon dolarlık piyasa pahası ile listede birinci sırada yer alıyor. Listenin 2. sırasında 855 milyar dolar ile yeniden ABD’li bir şirket olan Broadcom yer alırken 3. sırasında 814 milyar dolar ile Tayvanlı TSMC yer aldı.
Listede birinci 10 sıra şu formda oldu:
4. sırada 262 milyar dolar ile Hollandalı ASML, 5. sırada 260 milyar dolar ile Güney Koreli Samsung, 6. sırada 154 milyar dolar ile ABD’li Qualcomm, 7. sırada 151 milyar dolar ile ABD’li AMD , 8. sırada 134 milyar dolar ile ABD’li Texas Instruments, 9. sırada 117 milyar dolar ile ABD’li Applied Materials ve 10. sırada Birleşik Krallık’tan Arm Holdings yer alıyor.
EN ÇOK ÜRETİM TAYVAN’DA YAPILIYOR
World Population Review’da yer alan “Ülkelere Nazaran Yarı İletken Üretimi 2025” raporuna nazaran, ABD merkezli yarı iletken firmaları dünya çapındaki yarı iletken satışlarının yaklaşık yüzde 46’sını oluşturuyor.
Üretim hacmi kelam konusu olduğunda ise en çok yarı iletken üretiminde tepeye Tayvan yerleşti. Tayvan’ı Güney Kore, Japonya, Amerika Birleşik Devletleri ve Çin takip ediyor.
HUAWEI ÇİNLİ ŞİRKETLERİN ÇİP GEREKSİNİMİNİ KARŞILAYACAK
Öte yandan çiplerin en çok kullanıldığı alanlardan olan yapay zeka eserlerde de Çin’in önemli bir atağı kelam konusu.
Reuters’ta yer alan habere nazaran, Huawei, ABD’li yapay zeka çip üreticisi Nvidia tarafından üretilen çiplere rakip olması beklenen en yeni çipi 910C’nin örneklerini kimi teknoloji firmalarına gönderdi ve sipariş almaya başladı. Bu atılım ile Çin çip bölümünde değerli bir adım atmış olacak.
Bu atılım Çin ile ABD ortasındaki çip rekabetinde değerli bir kırılma noktasına denk geliyor. Çinli firmalar, Nvidia’nın daha evvel Çin pazarında serbestçe satabildiği ana yapay zeka çipi H20’ye yerli alternatifler arıyordu.
Bununla birlikte, bu ay içinde Lider Donald Trump idaresindeki ABD hükümeti, Nvidia’ya H20 satışlarının artık ihracat lisansı gerektireceğini bildirdi. Yapay zekada kullanılan 910C çipi bu manada Çinli şirketlere yerli bir tahlil sağlamış olacak.
ABD ÇİP VE YARI İLETKENLERİN HAM UNSURLARINDA ÇİN’E BAĞIMLI
Öte yandan çip ve yarı iletkenler için gerekli olan ham unsurların kıymetli bir kısmı Çin’de çıkartılıyor. Avrupa sanayi derneği Critical Raw Materials Alliance’a (CRMA) nazaran, yarı iletken üretiminde kullanılan galyumun yüzde 80’den fazlası Çin’de üretilirken, germanyumun yaklaşık yüzde 60’ını da tekrar bu ülke çıkarıyor. sourceability.com bilgilerine nazaran ise, ABD galyumun yaklaşık yüzde 95’ini, germanyumun ise yüzde 80’ini Çin’den ithal ediyor.
