Bakan Uraloğlu: Demir yolu yatırımlarımızla 8,9 milyon ton daha az karbon emisyonu salındı

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Yeşil Kalkınma Vakfı (YEKAV) tarafından düzenlenen Sürdürülebilir Ulaşım Tepesi’nin açılışında yaptığı konuşmada, ulaşım ve irtibat siyasetlerini global trendler ve çevresel sorumluluklar doğrultusunda şekillendirmenin öncelikli vazifelerinden biri olduğunu, iklim değişikliği, artan nüfus ve endüstrileşme baskısının doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımını her zamankinden daha kritik hale getirdiğini söz etti.

Son yıllardaki kuraklık, sel ve orman yangınları üzere doğal afetlerdeki artışın çevresel meselelerin ekonomik ve toplumsal boyutlarını gözler önüne serdiğini lisana getiren Uraloğlu, “Türkiye, Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde 2053 net sıfır emisyon gayesi ve Paris İklim Mutabakatı’na taraf olarak iklim değişikliğiyle uğraşta kararlılığını ortaya koymaktadır.” dedi.

Uraloğlu, bilhassa ulaştırma kesiminde sıfır emisyona geçiş çalışmalarını hızlandırdıklarını aktararak, “Kurumsal karbon ayak izi hesaplamasını Türkiye’de birinci gerçekleştiren bakanlık olarak etraf şuuru hizmet anlayışına liderlik etmekten de gururluyuz. İklim kriziyle uğraşta öncü bir rol üstlenerek, etrafa hassas, karbon emisyonunu azaltan ulaşım sistemlerini hayata geçiren projeler geliştiriyoruz.” halinde konuştu.

Yakın bir vakit evvel başlatılan “Türkiye’nin Ulaşımda Net Sıfır Emisyon Yol Haritası” projesini, Avrupa Birliği mali işbirliği çerçevesinde finanse ederek, bölümdeki tüm ulaşım modlarını kapsayacak biçimde yürüttüklerini tabir eden Uraloğlu, şunları aktardı:

“Bu proje, ulaşım faaliyetlerinden kaynaklanan sera gazı emisyonlarını sıfıra indirmeye yönelik tesirli bir çerçeve oluşturmayı hedefliyor. Proje kapsamında geliştirilen emisyon modeliyle kara yolu, demir yolu, hava yolu, deniz yolu ve kent içi ulaşım modlarının mevcut durumunu tahlil ederek, farklı gelecek senaryolarına nazaran aktivite iddiaları, araç sayısı, yakıt tipi ve emisyon projeksiyonları oluşturacağız.”

“TÜRKİYE’DE YÜK TAŞIMALARININ YAKLAŞIK YÜZDE 85’İ KARA YOLU İLE YAPILIYOR”

Bakan Uraloğlu, Türkiye’de yük taşımalarının yaklaşık yüzde 85’inin kara yolu ile yapıldığına dikkati çekerek, bunun da bölümü karbon salınımı açısından öncelikli bir alan haline getirdiğini söyledi.

Kara yolu nakliyatında yeşil dönüşümü sürdürülebilirliğin merkezine yerleştirerek, elektrikli kamyon, otobüs, minibüs, cazip ve arabaların kesimde kullanımına imkan sağlayacak mevzuat düzenlemeleri yaptıklarına işaret eden Uraloğlu, kent içi ulaşımda da çevresel hassaslıkla hareket ettiklerini anlattı.

Uraloğlu, paylaşımlı elektrikli skuterleri, kısa uzaklıklı ulaşımda şahsi araç kullanımını azaltmak gayesiyle hayata geçirdiklerini kaydederek, “2021’de yürürlüğe aldığımız Elektrikli Skuter Yönetmeliği kapsamında bugüne kadar 26 firma, yaklaşık 65 bin skuter ile Türkiye’nin birçok vilayetinde faaliyet göstermeye başladı.” diye konuştu.

“Kombine Nakliyecilik Yönetmeliği” ve “Yeşil Lojistik Belgesi” uygulamalarıyla da etraf dostu nakliyatı teşvik ettiklerini aktaran Uraloğlu, “Yeşil Lojistik Evrakı alan firmalara, yetki dokümanı müracaatlarında yüzde 50 indirim, taşıt kartı fiyatlarında ise yüzde 95’e varan dayanaklar sağlıyoruz. 2025 yılı prestijiyle 42 Taşıma İşleri Organizatörlüğü Yetki Dokümanı sahibi işletmeci bu dokümana sahiptir. Bu uygulamalar, güç ve kaynak tasarrufu sağlarken etraf dostu nakliyeciliği da yaygınlaştırmaktadır.” değerlendirmesinde bulundu.

Bakan Uraloğlu, sürdürülebilir ulaşımın sadece çevresel değil, tıpkı vakitte ekonomik ve toplumsal kalkınmanın da temel taşlarından biri olduğuna işaret ederek, son 23 yılda gerçekleştirdikleri yaklaşık 296,5 milyar dolarlık yatırımla, mobilite, lojistik ve dijitalleşme odaklı birçok projeyi hayata geçirdiklerini tabir etti.

Uraloğlu, 6 bin 101 kilometre olan bölünmüş yol uzunluğunu 29 bin 832 kilometreye yükselterek, yıllık yaklaşık 2 milyar 453 milyon litre akaryakıt tasarrufu elde etiklerini lisana getirerek, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Çevreye ziyan veren araçların karbon emisyonunu da 5,27 milyon ton azaltarak tabiatın korunmasına katkı sağladık. Demir yolu yatırımlarımızla da toplam 8,9 milyon ton daha az karbon emisyonu salındı. 2025’te 13 bin 919 kilometre olan demir yolu ağımızı 2028’de 17 bin 500 kilometreye, 2053’te ise 28 bin 600 kilometreye çıkararak etraf dostu ulaşım sistemlerini güçlendirmeyi hedefliyoruz. Demir yolunda yük nakliyeciliği hissesini yüzde 5’ten yüzde 22’ye yükseltmek için projemizle daha inançlı, istikrarlı ve etraf dostu çok modlu nakliyatı destekliyoruz. Kent içi ulaşımda da etraf dostu tahlillerle fark oluşturuyoruz. Türkiye genelinde 434 kilometresi tamamlanan ve 122,1 kilometresi devam eden Kentiçi Raylı Sistem projelerimiz, Sirkeci-Kazlıçeşme Yeni Kuşak Ulaşım Projesi üzere yenilikçi çalışmalarla kentlerimizde emisyonları azaltıyor.”

Uraloğlu, Akıllı Ulaşım Sistemlerinin (AUS) de trafik akışının güzelleştirilmesi yoluyla emisyonların azaltılmasına dayanak olduğunu belirterek, “Bu noktada Kooperatif AUS test ve Uygulama Koridoru ile dünyadaki yenilikçi teknolojilerin ülkemizde uygulanmasını sağlıyoruz. İstanbul ve Antalya’da Kooperatif Akıllı Ulaşım Sistemleri (K-AUS) pilot uygulamalarına başladık. Akıllı ulaşım sistemlerini yaygınlaştırmak için fiber optik altyapımızı kara yolu ağlarımızda 20 bin kilometreye çıkaracağız.” diye konuştu.

“HAZİRAN PRESTİJİYLE ÜLKEMİZDE 31 BİN 433 ELEKTRİKLİ ARAÇ ŞARJ SOKETİ BULUNMAKTADIR”

Bakan Uraloğlu, milli elektrikli tren setleri, elektrikli araçlar için artan şarj istasyonları, bisiklet yolları, ekolojik köprüleri, sürdürülebilir havacılık siyasetleri ve yeşil denizcilik projelerinin de etraf dostu ulaşım anlayışlarının somut göstergeleri olduğunun altını çizdi.

Fosil yakıtlardan pak güce geçişte elektrikli araçların da kritik bir rol oynadığını kaydeden Uraloğlu, “Türkiye genelindeki toplam elektrikli araba sayısı da 2025 haziran ayı prestijiyle 268 binin üzerine çıktı. Tekrar, haziran prestijiyle da ülkemizde 31 bin 433 elektrikli araç şarj soketi bulunmaktadır. Bunların yanında yenilenebilir güç kaynaklarını ulaşım ve altyapı projelerimizde daha faal kullanmak için de somut adımlar atıyoruz. Örneğin günümüzde yenilenebilir güç kaynaklarının ehemmiyetinin şuuruyla, kara yollarından demir yollarına, TÜRKSAT’tan TÜRASAŞ’a Bakanlığımıza bağlı birçok kurumumuzda güneş gücünden faydalanıyoruz.” sözlerini kullandı.

Uraloğlu, denizcilikte yeşil liman sertifikaları, yeni yatırımlar ve teşviklerle emisyonları azalttıklarını aktararak, “Eski gemilerin çevreci sistemlerle yenilenmesini desteklemek için hurdaya ayrılan gemilerin yerine inşa edilen yeni gemilere hurda bedelinin 1,5 katı, alternatif güç sistemleriyle donatılanlara ise 2,5 katı teşvik veriyoruz.” dedi.

Havalimanlarında gerçekleşen faaliyetlerin çevresel tesirlerini denetim altına almak için de 2020 yılında “Karbonsuz Havalimanı Projesi”ni başlattıklarını anımsatan Uraloğlu, “Dünyada 88 ülkede toplam 587 havalimanının dahil olduğu programda, ülkemiz karbonsuz havalimanı sertifikasına sahip 50 havalimanıyla bu kapsamda en yüksek sayıda sertifikaya sahip 2’nci ülke pozisyonundadır.” bilgisini verdi.

“2026’DA DA SİNYAL ALMAYA BAŞLAYARAK BİRKAÇ YIL İÇERİSİNDE BÜTÜN ÜLKEMİZİN TAMAMINA 5G’Yİ YAYGINLAŞTIRMIŞ OLURUZ”

Uraloğlu, bir gazetecinin aktifliğin açılışının akabinde sorduğu 5G ihalesi sorusuna yönelik de “İletişim noktasında gerek telekomun imtiyaz hakkının yenilenmesi, uzatılması noktasında gerekse de 5G’ye geçiş noktasında bir irade ortaya koyduk. Tabi uzun vakittir yürüttüğümüz bir çalışmaydı.” diye konuştu.

Türkiye’de olan 3 operatörle defaatle ve uzun istişarelerde bulunduklarını aktaran Uraloğlu, şunları kaydetti:

“Yine başta Avrupa olmak üzere dünyadaki 5G uygulamalarına nasıl hangi kurallarda geçildiğiyle ilgili incelemelerde bulunduk ve bunun sonucunda da olması gerektiği üzere hem kamu yararını düşünerek hem de bu operatörlerin yatırım yapma reflekslerini ya da yeteneklerini engellemeyecek koşulları ortaya koyarak, Cumhurbaşkanımızın da onayını alarak artık bundan sonra şartnameyi oluşturuyoruz. Bu şartnameyle zati aşağı üst oluşturduk da bu şartnameyle bu ay yetişir mi ilanını, ihale tarihini, 45 günlük bir müddet gerekiyor. Bu ay onu ilan etmeye çaba edeceğiz. Şayet yetiştirirsek demek ki eylül-ekim ayında. Ekim ayında inşallah bunun ihalesini yapmış oluruz. 2026’da da birinci sinyalleri almaya başlarız. Aslında burada biliyorsunuz 4 büyüklerin stadyumunda tekrar İstanbul Havalimanı’nda ve 30 civarındaki tesiste de 5G’yi deneyimleyebiliyoruz, ondan faydalanabiliyoruz, şayet sizin cep telefonunuz uygunsa. Münasebetiyle dediğim üzere ekim ayında ihalesini yaparız. 2026’da da sinyal almaya başlayarak birkaç yıl içerisinde bütün ülkemizin tamamına 5G’yi yaygınlaştırmış oluruz.”

Elektrikli araçlara düşen şarj istasyonu sayısına ait bir soru üzerine ise Uraloğlu, şu cevabı verdi:

“268 bin civarında araç var. Bir sefer onu katiyen daha da artırmalıyız. Dünyada artık daha ağır taşıtların yani enerjiyi daha çok sarf eden araçlara yönelik de çalışmalar var. Onlar geliştiriyor lakin şimdilik arabalar de çok daha yaygın bildiğiniz üzere. Dünyadaki ortalama çok bilmiyorum fakat bir aracın günde en fazla herhalde bir kez şarj muhtaçlığı olur, haydi iki kez olsun. Türkiye’de altı araca düşen bir tane soket var. Bence sayı olarak kâfi. Münasebetiyle belirli lokasyonlarda birazcık daha kesinlikle artırmamız gerekir. Bu mevzuda doğal Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızla, belediyelerle önemli işbirliği içerisindeyiz. Şarj istasyonu Türkiye’de genel manada bir sorun değildir diyebilirim.”