Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı: 321 projeyi hayata geçireceğiz

Yumaklı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nde gerçekleştirilen Ulusal Su Konseyinin 4’üncü toplantısına katıldı.

Bakan Yumaklı, burada yaptığı konuşmada, iklim değişikliğinin tüm dünya için sorun haline geldiğine işaret ederek, kuraklık, su kıtlığı, taşkınlar, zirai don ve orman yangınları üzere olayların artık birer istisna değil, “yeni normal” olduğunu söyledi.

İklim değişikliğinin tesiriyle bu yıl orman yangını sayısında artış yaşandığına dikkati çeken Yumaklı, “yeşil vatan” kadar, “mavi vatan”ın da korunup geliştirilmesi için çalıştıklarını lisana getirdi. Yumaklı, şu değerlendirmede bulundu:

“Cumhurbaşkanımızın da söylediği üzere, ‘Suyumuzu korumakla vatanımızı korumak ortasında mahiyet prestijiyle bir fark yoktur.’ Suyu, toprağı, tarımı ve ormanı yalnızca birer dal değil, geleceğimizi şekillendiren stratejik alanlar olarak görüyoruz. Sürdürülebilir su idaresi, besin güvenliği ve ‘yeşil vatan’ savunması artık ulusal güvenlik sıkıntısı oldu.”

BU YIL YAĞIŞLAR AZALDI

Türkiye’nin pozisyonu nedeniyle global ısınma ve iklim değişikliklerinden en çok etkilenen ülkeler ortasında yer aldığını anımsatan Yumaklı, 2024’ün son 53 yılın en sıcak yılı olduğunu ve yağışların uzun yıllar ortalamasına nazaran yüzde 6,3 azaldığını bildirdi.

Yumaklı, 1 Ekim’de başlayıp 30 Eylül’de sona eren “su yılı” datalarına de dikkati çekti.

2025 su yılında yağışların geçen yılın yüzde 28 altında gerçekleştiğini vurgulayan Yumaklı, “Türkiye geneli 10 aylık su yılı yağışları, son 52 yılın en düşük düzeyine inmiştir. Bu devirde Güneydoğu, Batı, iç bölümler ve Trakya bölgelerimizde kuraklıklar yaşanmaktadır. 2100 yılına kadar ülkemizde ortalama sıcaklıkların 4 ila 6 derece ortasında artması beklenmektedir.” diye konuştu.

“SU VE SULAMA YATIRIMLARINA 147 MİLYAR LİRA KAYNAK AYIRACAĞIZ”

Yumaklı, ardışık kurak geçen gün sayılarının 4-15 gün artması, Türkiye’nin doğusu ve güneydoğusunda sıcak hava dalgası beklenen gün sayısının yılda 15 günden 200 günlere ulaşması, toplam kar örtüsünde azalmaların yaşanması ve sıcak hava dalgalarındaki süratli artış üzere sebeplerden ötürü orman yangınları riskinin de artmasının beklendiğini tabir etti.

Söz konusu nedenlerle 2100’e kadar su kaynaklarının yaklaşık yüzde 25 azalabileceğinin iddia edildiğini aktaran Yumaklı, şöyle devam etti:

“Son 23 yılda suyun akışına taraf vermek ismine 3,4 trilyon lira yatırım yaparak, 11 bine yakın su ve sulama yapıtını ülkemize kazandırdık. Bu yıl su ve sulama yatırımlarına 147 milyar lira kaynak ayırarak, 321 projeyi daha hayata geçireceğiz. Ayrıyeten, önümüzdeki 10 yıllara ışık tutacak 4. Tarım Orman Şurası’nda 11’i su ile ilgili olmak üzere, 86 karara imza attık.”

Yumaklı, bu kapsamda, “Göl Aksiyon Planları” hazırlayarak uygulamaya alacaklarını lisana getirerek, bunları Eğirdir Gölü’nde başlattıklarını hatırlattı.

Eğirdir Gölü’nün hacminin yüzde 55 gerilediğini, bu sorunu çözmek için buraya 5 yılda 21 milyar liralık yatırım yapacakları bilgisini veren Yumaklı, “Bunun birinci adımı olarak göle yıllık 42 milyon metreküp su desteği yapacak projenin ihalesini yaptık. Bu planları Akşehir, Eber, Bafa, Beyşehir, Burdur, İznik, Seyfe ve Sapanca göllerimiz için de sürdürüyoruz. Önümüzdeki periyotta bu göllerimiz için tek tek aksiyon planlarımızı açıklayacağız.” tabirlerini kullandı.

“YAPAY ZEKA DAYANAKLI SULAMA OTOMASYONU KURUYORUZ”

Yumaklı, turizmden endüstriye, kentselden ziraiye tüm su kullanıcıları için yol haritası belirdiklerine dikkati çekerek, içme suyu şebekelerindeki kayıp oranında 2004’te yüzde 60’lar olan seviyeyi, bugün yüzde 31,6 düzeyine indirdiklerini söyledi.

Buna karşın birtakım kentlerde hala yüzde 60’lara varan su kayıpları olduğunu belirten Yumaklı, şöyle konuştu:

“Modern sulama sistemlerini yaygınlaştırıyor, yapay zeka takviyeli sulama otomasyonu ve elektronik su idare sistemlerini kuruyoruz. Kapalı sulama sistem oranını yüzde 38’den 2028’e kadar yüzde 45’e çıkarmayı hedefliyoruz. Ferdî sulama sistemlerine takviye sağlıyoruz. Atık su ve atık idaresi, yenilenebilir güç ve döngüsel iktisat tipi yatırımlara, azami yüzde 75’i geçmemek kaydıyla ek yüzde 10 kamu katkısı veriyoruz.”

Yumaklı, iklim değişikliğinin su kaynakları üzerindeki olumsuz tesirlerine ahenk sağlayabilmek ismine alternatif su kaynaklarına yöneldiklerini lisana getirerek, bu maksatla atık suların arıtılarak, tarım başta olmak üzere, öteki dallarda kullanılmasının yapılan çalışmalarda ön plana çıktığını anlattı.

Bu hedefle yapılan çalışmalardan birisi olan Gediz Havzası’ndaki su kalitesini düzgünleştirmek hedefiyle Turgutlu Organize Sanayi Bölgesi için atık su arıtma tesisi yatırımını önceliklendirdiklerini ve gelişmeleri yakından takip ettiklerini vurgulayan Yumaklı, şöyle devam etti:

“2025-2035 yıllarını kapsayan Ulusal Su Planı’mızı, kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler, su ve kanalizasyon yönetimleri, sivil toplum kuruluşları, üniversitelerden gelen görüşler doğrultusunda tamamladık. Bu süreçte 192 kurum ve kuruluş görüşü alındı, 752 görüş değerlendirildi. Plan, önümüzdeki 10 yıla dönük maksat, strateji ve aksiyonlarımızı belirlemekte, su-gıda-enerji irtibatından akıllı su idaresine kadar geniş bir perspektifte değerlendirmeler içeriyor. Önlem, ortak sorumluluklar, sosyoekonomik yaklaşım, sürdürülebilirlik, araştırma, teknoloji geliştirme ve inovasyon, kriz idaresi yerine risk idaresi ile halk sıhhati ve refahının sağlanması temel unsurlarına dayanan Ulusal Su Planı kapsamında, 8 amaç, 31 strateji ve 141 hareket belirlendi. Plan, Resmi Gazete’de yayımlanmasının akabinde yürürlüğe girecek.”

KURUL OY BİRLİĞİYLE 6 KARAR ALDI

Yumaklı, iklim krizine ait son gelişmeleri, kentsel ve kırsalda kaynaktan musluğa içme suyu idaresini, taşkın idaresi ve su kaynaklarının kalite durumuna ait örnekleri değerlendirdiklerini belirtti.

Ulusal Su Konseyinin oy birliğiyle 6 karar aldığını aktaran Yumaklı, bunlara ait şu bilgiyi verdi:

“Sektörel ve ferdî aksiyonların tüm kurumlar tarafından işbirliği halinde uygulanması, iklim dostu kentler oluşturulması için atık suyun geri kazanılarak yine kullanılması, su kayıplarının azaltılması, yağmur suyu hasadı ve gri su sistemi üzere uygulamaların yaygınlaştırılması ve vatandaşları bekleyen kuraklık riskine karşı farkındalığın artırılarak kişisel tedbirlerin alınması sağlanacak.”

Yumaklı, içme suyu güvenliği için yapılan izleme, kontrol çalışmalarının entegrasyonu, işletme ve bakımda insan kaynakları idaresi ile tüm vilayetlerde kırsalda içme suyu idaresinin güzelleştirilmesi gayesiyle vilayet su konseyleri bünyesinde, teknik, hukuksal ve idari açıdan mevcut durumun tespiti ile sorun ve tahlil tekliflerine ait raporun hazırlanarak Ulusal Su Şurasına sunulacağını söyledi..

Havzalardaki suyun kalite ve ölçüsüne en üst düzeyde yarar sağlayacak yatırımlara öncelik verileceğini vurgulayan Yumaklı, şunları kaydetti:

“Bu kapsamda, Kızılırmak Deltası ekosisteminin korunması için Çankırı, Çorum ve Yozgat vilayetlerine ilişkin atık su arıtma tesisleri inşa edilerek geliştirilecek. Susurluk ve Yeşilırmak Havzaları Taşkın İdare Planları ile Ulusal Su Planı onaylanacak. Ayrıyeten, arıtılmış atık suların tarımda tekrar kullanılmasına ait sorun ve tahlil teklifleri kıymetlendirilerek, idari, teknik ve türel tahlil önerisi oluşturacak bir alt heyet teşkil edilecek.”