ABD Büyükelçisi’nden Türkiye ve F-35 açıklaması: Bu yıl çözülebilir

Yaklaşık bir buçuk ay evvel ABD’nin Ankara Büyükelçisi olarak vazifesine başlayan Tom Barrack, İzmir’in tarihi Kemeraltı Çarşısı’nı gezdi, Kızlarağası Hanı’nda yürüyerek esnaf ve vatandaşlar ile sohbet etti.

Han’ın içerisindeki hareketliliği ve canlılığı “Gerçek hayatın kalbi.” formunda nitelendiren Barrack, “İzmir’in ayaküstü tatlısı” olarak bilinen Şambali’nin tadına baktı, bir dükkana girip, el dokuması halıları inceledi ve bilgi aldı.

Barrack’ın, halı dükkanında pazarlık yaptığı anlar tebessüm ettirdi. Barrack, Türk mutfağında en çok beğendiği yemeğin “kebap” olduğunu söyledi.

Büyükelçi Barrack, Kızlarağası Hanı’nı gezerken, ABD-Türkiye ilgileri ve Orta Doğu’da yaşanan son gelişmelere ait açıklamalarda bulundu.

“KÖKLERİM OSMANLI’YA DAYANIYOR”

Barrack, kendi zihninde Türkiye’nin bir “illüzyon” olarak yer aldığını tabir ederek, köklerinin eski Osmanlı İmparatorluğuna dayandığını söyledi.

Dedesinin yaklaşık 1900’lerde Osmanlı pasaportuyla ve cebinde 13 lira ile Amerika’ya gittiğini anlatan Barrack, “DNA’mın geldiği yere dönme ayrıcalığına ve onuruna sahip olmak, hem de (ABD Başkanı Donald) Trump adına kıdemli bir diplomat olarak ve tarihi ülkelerden birinde Amerika’yı temsil etmek, sahiden büyük bir ayrıcalık.” dedi.

TÜRKİYE’YE BİRİNCİ GELDİĞİNDE YAŞADIĞI DUYGUSAL ANI ANLATTI

Barrack, Türkiye’deki vazifesine başlamak üzere uçaktan indiğinde, şaşkınlık içerisinde olduğunu ve duygusal bir an yaşadığını aktardı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a inanç mektubunu sunduğunda ve Anıtkabir’i ziyaret ettiğinde de duygusal anlar yaşadığını tabir eden Barrack, şunları kaydetti:

“(İstanbul) Boğaz’da otururken, Avrupa’dan Asya’ya, Asya’dan Avrupa’ya, suyun aktığı yer boyunca yaşananları düşündüğümde her şey mana kazanıyor. Hepimiz aslında tıpkı şeyi istiyoruz. Çocuklarımız için daha düzgün bir hayat, umut, ilham, güvenlik ve barış istiyoruz. Bu yüzden burada olmaktan onur duyuyorum, ayrıcalıklıyım, kendimi şanslı hissediyorum. Öğreniyorum, dinliyorum. Bu hakikaten inanılmaz bir macera.”

“TARİHİN ÇOK KIYMETLİ BİR DEVRİNDE İNANCA DAYALI İLİŞKİ”

Lahey’de düzenlenen NATO Devlet ve Hükümet Liderleri Tepesi kapsamında bir ortaya gelen Trump ve Erdoğan’ın görüşmesine dair konuşan Barrack, Trump ile Erdoğan’ın, ayrıca Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile ABD Dışişleri Bakanı Rubio’nun da uygun şahsî bağlara sahip olduğunu söyledi.

Barrack, “Tarihin çok lakin çok değerli bir devrinde, iki lider ve dışişleri bakanları, dört kişi ortasında karşılıklı inanca dayalı şahsî bir ilgi, yakınlık ve anlayışla başladı.” dedi.

Trump ve Erdoğan ortasında iki sefer telefon görüşmesi yapıldığını hatırlatan Barrack, böylelikle ortalarında inanç ve itimadın oluşmaya başladığını söyledi.

“ORTA DOĞU’DA DİYALOĞU DEĞİŞTİRMEK GÜÇLÜ LİDERLİK İSTER”

Büyükelçi Barrack, Orta Doğu ve Yakın Doğu’nun oluşturduğu yeni bir periyoda tanıklık edildiğini vurgulayarak, ABD tarafından, Türkiye’nin sürekli büyük bir NATO müttefiki olarak görüldüğünü kaydetti.

“Türkiye hiçbir vakit büyük bir bölgesel aktör olarak hak ettiği kıymeti ve değeri tam manasıyla göremedi.” diyen Barrack, Türkiye’nin etrafında yaşanan çatışmalara ve savaşlara işaret etti.

Barrack, ABD Başkanı Trump ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu durumu diyaloğun değiştirilebileceği bir fırsat olarak gördüğünü söz ederek, “Orta Doğu’da diyaloğu değiştirmek liderlik ister, güçlü liderlik gerekir.” diye konuştu.

Büyükelçi Barrack, “Bu, iki başkanın direkt birbirine önceliklerini anlattığı ve bölgede (Orta Doğu’da) insanların hayatını nasıl daha düzgün hale getirebileceklerini içtenlikle paylaştıkları bir görüşmeydi.” dedi.

“TÜRKİYE TÜM BUNLARIN MERKEZİ OLABİLİR; SURİYE’DE OLDUĞU GİBİ”

NATO’da çekilen aile fotoğrafını anımsatan Barrack, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ABD Başkanı Trump’ın yakınlığına işaret etti.

Barrack, iki önderin de birbirini sevdiğini lisana getirerek, “Hepimiz, birbirine güvenen iki öndere sahip olduğumuz için muazzam bir fırsatın var olduğu görüşündeyiz. Bu vizyonu nasıl uygulayacaklarını çok düzgün bilen Bakan Rubio ve Bakan Fidan var.” sözlerini kullandı.

Orta Doğu’nun içinde bulunduğu karışıklığa bir tahlil arayışının sürdüğünü söyleyen Barrack, “Yüzyıllardır süregelen bir karmaşa var ve bu karmaşa büyük ölçüde Batı tarafından yaratıldı. Batı’nın daima müdahale etme gayretleri yüzünden.” diye konuştu.

Barrack, “Benim için İzmir, Musevilerin, Müslümanların, Hıristiyanların bir ortada yaşadığı, bu toplulukların harmanlandığı bir örnek.” diyerek, “bu tüm dünyada ve Orta Doğu’da olması gereken bir durum” değerlendirmesinde bulundu.

Büyükelçi Barrack, “Bence Türkiye, tüm bunların merkez noktası olabilir, Suriye’de gördüğünüz üzere. Suriye’de olanların büyük bir kısmı, Türkiye ve liderliği sayesinde gerçekleşiyor.” dedi.

“YENİ JENERASYON İÇİN YENİ BİRDİYALOĞA MUHTAÇLIK VAR”

Osmanlı İmparatorluğu’ndaki “millet sisteminin”, yüzlerce yıl farklı kümelerin merkezi sistemde varlıklarını sürdürmelerine imkan verdiğini anımsatan Barrack, yeni jenerasyon için yeni bir diyaloğa muhtaçlık olduğunu, bu diyaloğun savaş olmadığını vurguladı.

Barrack, Türkiye’nin NATO’da, ittifakın ikinci büyük ordusuna sahip olduğunu söyleyerek, “(Türkiye) Sert gücü, hava savunması, genel savunma kapasitesine sahip, bütün ögeler tamam. Lakin en değerlisi, dünyayı tanıyan, çalışkan, harika bir nüfusa sahip.” diyerek, bu küresel başarının ABD Başkanı Trump tarafından görüldüğünü kaydetti.

“İSRAİL’İN TEKRAR TANIMLANMASI GEREKİYOR”

Barrack, İsrail ile İran ortasında yaşanan çatışmalara değinerek, “İsrail’in tekrar tanımlanması gerekiyor, şu an tekrar tanımlanma sürecinde. İsrail ile İran ortasında yaşananlar, hepimiz için, ‘süre doldu, yeni bir yol açalım’ deme fırsatı. Bu yolun anahtarı Türkiye.” sözünü kullandı.

TÜRKİYE VE F-35 SIKINTISI: BU YILIN SONUNDA TAHLİLE KAVUŞABİLİR

Barrack’a, Trump’ın Türkiye’yi F-35 programına tekrar dahil etme konusunda güzel niyetli olduğu izlenimini daha evvel aktardığı hatırlatılarak, “ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Çaba Yasası (CAATSA) ve F35 probleminde ikili alakalara yapan katkıları olacak bir süreç işliyor mu?” sorusuna, “Evet, katiyetle evet.” karşılığını verdi.

F-16 ve F-35’lerin NATO müttefiki Türkiye’nin olmazsa olmaz ögeleri olduğunu söyleyen Barrack, F-35 kesimlerinin birçoklarının Türkiye’de üretildiğini hatırlattı.

Türkiye’nin F-16’lar ve modernizasyonu için ödeme yaptığını kaydeden Barrack, Türkiye’ye yönelik CAATSA yaptırımlarının uygulandığı periyoda dair anekdotlar paylaştı.

Büyükelçi, F-35 sıkıntısının uzun vakittir tartışıldığına işaret ederek, tarafların bu mevzuyu “artık geride bırakmak” istediğini söyledi.

“ABD Kongresi soruna yine bakmaya hazır. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da ‘yeni bir başlangıç’ yapılması gerektiğini söylüyor.” diyen Barrack, “(F35 ve CAATSA yaptırımları) Bana nazaran Lider Trump ve Cumhurbaşkanı Erdoğan; Bakan Rubio ile Dışişleri Bakanı Fidan’a, bunu ‘bitirin, bir yolunu bulun.’ diyecek. Kongre mantıklı bir sonucu destekleyecek. Münasebetiyle, yıl sonuna kadar bir tahlile kavuşma imkanına sahip olduğumuza inanıyorum.” dedi.

Barrack, F35 ve CAATSA yaptırımlarına ait, şu tabirleri kullandı:

“Önümüzdeki birkaç ay içinde iki başkanımız ve iki dışişleri bakanımız ortasında bir yeni bir buluşmayı, ikili gündemin, 5 yıldır tartışılan tüm bu mevzuların yenilendiğini göreceksiniz. F-35, F-16, S-400’ler, yaptırımlar, gümrük vergileri üzere şeyler bizim misyonumuzun ikincil ögeleri. Sanırım birinci kere, ABD ve Türkiye’nin yalnızca savunma ortakları olmak yerine, ‘atağa geçen ortaklar olalım’ diyen bir taahhüdü var.”

Türkiye’nin savunma sanayi alanında yaptığı çalışmalara övgüde bulunan Barrack, Baykar’ın TB2 ve Bayraktar üzere SİHA’larının büyük muvaffakiyet elde ettiğini, Türk Hava Yolları’nın dünyadaki en âlâ havayollarından biri olduğunu söyledi.

Büyükelçi, F-35 sıkıntısına ait, “Dolayısıyla, yıl sonuna kadar bir tahlile kavuşmanın mümkün olduğuna inanıyorum.” dedi.

“ORTA DOĞU’DA YENİ BİR DİYALOĞA MUHTAÇLIK VAR, GAZZE’DE YAKINDA ATEŞKES OLABİLİR”

Trump’ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un, çok sayıda ülkenin İbrahim Muahedesine hazır olduğu tabirleri hatırlatılan Barrack, “Gazze bu durumdayken İbrahim Mutabakatları konusunda beklentileriniz sahiden yüksek mi yoksa bu bir temenni mi?” sorusuna, “Witkoff’un en hassas alanlarda olağanüstü iş çıkardığı” cevabını verdi.

Barrack, “İsrail’in Müslüman dünyayla birleşmemesi için bir hiçbir neden yok. Bu güç, bölgesel bir güç. Bu yüzden Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Sudan tarafından atılan birinci adımlar bunu başlatmıştır.” iddiasında bulundu.

2015’te İslam ülkelerine seyahat yasağı getirildiğini hatırlatan Barrack, bu gelişmenin akabinde İbrahim Mutabakatlarına giden sürecin başladığını ve 2016’da Trump’ın birinci yurt dışı ziyaretini planlayarak, Riyad’a gittiğini belirtti.

Bu ziyaretin akabinde, İsrail ile Körfez ülkeleri ortasında bir diyalog süreci başlatıldığını ve bu sürecin İbrahim Mutabakatları ile resmileştiğini söyleyen Barrack, “Gazze’yle ilgili tartışmaların ortasında bunu genişletmek çok sıkıntı, bu sahiden bir sorun. Steve’in yaptığı şey inanılmaz bir halde müzakere etmek ve bu düşmanlıklara son vermeye çalışmak.” dedi.

Barrack, herkesin sorunu çözmek için elini taşın altına koyduğuna işaret ederek, şunları aktardı:

“Benim inancım, bu sorunun çözüleceği istikametinde. Yakın gelecekte Gazze’de bir ateşkes göreceğimizi düşünüyorum. Bu mevzuda gerçek bir gruba sahibiz. Ateşkes sağlandıktan sonra, küçük adımlarla, öncelikle İsrail ile çatışmasızlık tarafında ilerleme kaydedilecek.”

Türkiye ve İsrail’in geçmişte “harika alakalara sahip olduğunu” savunan Barrack, bunun tekrar olabileceğini sav etti ve bunun dini bir sıkıntı olmadığını söyledi.

Barrack, “Bu, toprak taleplerine dair bir yanlış anlaşılma. Bu yüzden, Suriye ve İsrail ortasında bir tartışma, bir diyalog kurulmasını umuyorum. Tıpkı durum, Lübnan ile İsrail ortasında da geçerli.” dedi.

ABD’nin iki tarafla da olağanüstü alakalara sahip olduğunu söyleyen Barrack, “Bence Orta Doğu yeni bir diyaloğa hazır. Beşerler tıpkı kıssalardan sıkıldı. Bence, ufak adımlar göreceğiz. Herkes İbrahim Mutabakatlarına geri dönecek. Bilhassa Gazze durumunda, zira asıl büyük sıkıntı şu anda bu.” dedi.

OLASI SURİYE-İSRAİL ANLAŞMASI

Barrack, Suriye- İsrail tarafları ortasında bir muahedenin beklenip beklenmediğine ait soruya, “Evet, umudum o istikamette, bir noktada mutabakata varmaları gerekiyor.” yanıtını verdi.

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara’nın 6 aydır vazifede olduğunu anımsatan Barrack, “İsrail, uzun vakittir geçmişteki devletin açıkça düşmanıydı.” ifadesini kullandı.

Barrack, Şara’nın, İsrail’den nefret etmediğini açıkça belirttiğini, İsrail’e karşı dinî bir kin taşımadığını ve sonda barış istediğini lisana getirerek şunları kaydetti:

“İsrail’in de tıpkı şeyi istediğini biliyorum. Büyük ihtimalle, hudut güvenliği üzere daha kolay mevzular üzerinden art kapı diyaloğunun başladığını göreceğiz. Vakitle bu, daha geniş bir çatışmasızlık diyaloğuna dönüşerek şu soruya yanıt arayacak: Hududu nasıl istikrara kavuştururuz?”

Barrack, emsal bir mutabakatın Lübnan ile de olacağını düşündüğünü lisana getirerek, Lübnan’ın da birebir modele uygun olduğunu aktardı.

Büyükelçi Barrack, “Neden barış içinde yaşayamıyoruz?” Benim dini uygulamalarım ne olursa olsun, bu benim ferdî inancım ve bunu barış içinde, siyasetten farklı halde sürdüreceğim.” diyerek, Suriye’nin bu süreci en süratli biçimde deneyim edeceğini belirtti ve sonra da Lübnan’ın tıpkı biçimde olacağını söyledi.

Suriye’ye talih verebilmek için bir dönüşümün gerçekleşmesi gerektiğini kaydeden Barrack, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Şara’ya olan dayanağını anımsattı.

“SURİYE’DEKİ TEK MUHATABIMIZ HÜKÜMETTİR”

Suriye’nin kuzeydoğusunun entegrasyonu konusunda, ABD’nin “SDG” olarak isimlendirdiği tarafın konumu ve katkısından şad olup olmadığı ile ABD’nin Şam idaresine ademi merkeziyetçi bir sistem teklifinde bulunup bulunmadığı sorusuna ait olarak Barrack, Trump ve Rubio’nun bu bahiste daha evvel açık bir karşılık verdiğini hatırlattı.

Barrack, “Bizim (Suriye’de) muhatap alacağımız tek bir ulus devlet olacak, o da Suriye hükümeti.” dedi.

“PKK,YPG dediğimiz bir öge içeren SDG, ABD güçlerinin yanında DEAŞ’a karşı verilen çabada yer aldı ve ortak bir vazife yürüttü.” diyen Barrack, “SDG hem askeri hem siyasi olarak yeni Suriye’ye entegre olmalı. Alevilerin, Dürzilerin ve öbür toplulukların da temsiliyet aradığı üzere.” sözünü kullandı.

Barrack, bunun gerçekleşmesinin vakit aldığını kaydetti.