Putin’den flaş İran çıkışı: “Nükleer enerji çıkarları sağlanabilir”

Putin, St. Petersburg Memleketler arası Ekonomik Forumu (SPIEF) kapsamında St. Petersburg Konservatuarı’nda dünyanın önde gelen haber ajanslarının yöneticilerinin sorularını yanıtladı. Toplantıya, Anadolu Ajansı (AA) Yönetim Kurulu Lideri ve Genel Müdürü Serdar Karagöz de katıldı.

İran’daki siyasi zorluklara karşın halkın konsolide olduğuna işaret eden Putin, “Bu ekseriyetle her yerde yaşanan bir durumdur ve İran’daki durum da bir istisna değil.” sözünü kullandı.

Putin, İran’daki “yer altı fabrikalarının” da yerlerinde durduğunu belirterek, “Bu bağlamda, hepimizin çatışmaları durdurmak, bir muahedeye varmak için yollar aramamız gerekiyor. Hakikat olan, düşmanlıkları sona erdirmenin yollarını aramak, hem İran’ın hem de İsrail’in çıkarlarını teminat altına almanın yollarını bulmak.” dedi.

Rusya’nın, İran ile karşılıklı yüksek bir itimat seviyesine sahip olduğunu vurgulayan Putin, “İran’ın barışçıl nükleer güç alanındaki çıkarları sağlanabilir. İsrail’in güvenlikle ilgili telaşları ortadan kaldırılabilir. Seçenekler var.” diye konuştu.

Putin, kelam konusu ayrıntıları İsrail ve ABD ile ele aldıklarını da lisana getirerek, “İranlı dostlarımıza belli sinyalleri verdik. Genel olarak, hem İran’ın barışçıl nükleer güçteki çıkarlarını sağlamak hem de İsrail’in güvenlik hususlarındaki tasalarını gidermek mümkündür.” tabirini kullandı.

Söz konusu tekliflerin çerçevesini taraflara aktardıklarını vurgulayan Putin, “Kimseye hiçbir şey empoze etmiyoruz, yalnızca durumdan mümkün bir çıkış yolunu nasıl gördüğümüzden bahsediyoruz.” dedi.

Putin, son kararın İsrail ve İran’daki siyasi liderliğe ilişkin olduğunun altını çizdi.

“TRUMP, ‘BEN O DEVİRDE LİDER OLSAYDIM, BU SAVAŞ OLMAZDI’ DEDİ. TRUMP BU MEVZUDA HAKLI”

Karagöz, Putin’e “Rusya, her şartta koşullar ne olursa olsun sanata tarihi boyunca değer verdi. Artık bir taraftan kültür ve sanat faaliyetleri devam ederken, öteki taraftan Rusya, Ukrayna ile askeri bir çatışmanın içinde, bir savaş ortamında. Daha evvel bu savaş sürecinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Tahıl Koridoru Anlaşması’na imza attınız. Açlık altında milyonlarca insanın sıkıntısını birlikte çözdünüz. Bu türlü sıkıntı vakitlerde güçlü önderler sıkıntı kararlar alabiliyor. Çözülmez denilen şeyler çözülebiliyor. Geçtiğimiz haftalarda Erdoğan, tekrar bir başkanlar tepesi davetinde bulunmuştu. (Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir) Zelenskiy, hemen hazır olduğunu açıkladı ve geldi. ABD Başkanı Donald Trump, ‘eğer Putin gelirse, ben de gelirim’ diyerek, sizi adres gösterdi. Kremlin’den yapılan açıklamada ise bunun için kaidelerin şimdi tam oluşmadığı tabir edildi. Bu noktada bu sorunun tahlili için siz önderlere faal bir rol biçiyor musunuz? Ayrıyeten hangi koşulların oluşması gerekiyor ki bu barış mutabakatı için başkanlar bir ortaya gelebilsin?” sorusunu yöneltti.

Trump’ın Ukrayna savaşıyla ilgili daha evvel yaptığı açıklamaları anımsatan Putin, “Trump, ‘ben o periyotta lider olsaydım, bu savaş olmazdı’ dedi. Trump bu hususta haklı. Hakikaten de Trump lider olsaydı, büyük ihtimal çatışma olmazdı.” dedi.

Ukrayna sorunu tahliline ait yapılan Minsk mutabakatlarının uygulanmadığına dikkati çeken Putin, Eski Almanya Başbakanı Angela Merkel’in, “Minsk mutabakatlarının Ukrayna’ya vakit kazandırmak için imzalandığı” tarafında açıklama yaptığını ve eski Fransa Cumhurbaşkanı’nın bunu teyit ettiğini hatırlattı.

Putin, “Çatışmaları sonlandırabilecek ve uzun vadede bu türlü bir durumun tekrarlanmaması için şartlar oluşturabilecek tahlilin bulunması lazım.” diye konuştu.

Kosova’nın bağımsızlığını kazanması örneğini veren Putin, Ukrayna’daki Donbass bölgesinin de bu formda ayrıldığını ve buradaki halkın kendi bahtını belirleme hakkına sahip olduğunu belirtti. Putin, “Uluslararası kuralların herkes için geçerli olması gerekiyor. Bu, herkes için güvenlik garantisidir.” sözlerini kullandı.

“UKRAYNA İLE DOKÜMANLARIN LEGAL YETKİLİLER TARAFINDAN İMZALANMASI LAZIM”

Putin, Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy dahil herkesle görüşmeye hazır olduğunu lisana getirerek, “Ukrayna devleti kime müzakere yetkisi verirse onunla görüşürüz. Lakin sorun dokümanları kimin imzalayacağından kaynaklanıyor. Bu, önemli problemlerin tahlilinde bizim için değerli.” şeklinde konuştu.

Ukrayna Anayasası’na nazaran liderin 5 yıl mühletle seçildiğini ve bu mühletin uzatılmasının savaş durumunda bile mümkün olmadığını vurgulayan Putin, şöyle devam etti:

“Ukrayna’nın hem başkanlık hem de parlamenter bir sistemi var. Bu ne manaya geliyor? Tüm devlet organları devlet başkanı tarafından oluşturuluyor. Tüm askeri yetkililer, bakanlar ve tüm valiler devlet başkanı tarafından atanıyor. Böylece şayet devlet lideri gayrimeşru ise tüm idare sistemi gayrimeşru hal alıyor. Bizim için müzakereleri kimin sürdürdüğü değerli değil. Görüşmeye hazırım lakin bir şey paylaşmak için değil, noktayı koymak için. Dokümanın yasal yetkililer tarafından imzalanması lazım. Aksi takdirde yenileri gelip her şeyi çöpe atacak. Bu olamaz. Biz önemli meseleleri çözüyoruz.”

Vladimir Putin, Ukrayna’da ilhak edilen bölgelerde referandum düzenlediklerinin ve bu toprakların artık Rusya’nın ayrılmaz modülü olduğunun altını çizdi.

“FİDAN VE ERDOĞAN TAHLİL SÜRECİ İÇİN ÇOK EFOR SARF EDİYOR”

Ukrayna ile 2022’de İstanbul’da müzakere ettiklerini anımsatan Putin, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teşekkür ederiz, (2022’de Ukrayna’yla) mutabakat hazırlanmıştı. Sonra (Batılılar) Rusya’yı alanda yenmek lazım dediler. Her şeyi çöpe atarak bu amaca yöneldiler. Artık ise durum değişti.” dedi.

Putin, Ukrayna ile müzakereleri sürdürmeye hazır olduklarına işaret ederek, “Bu müzakerelerin manası var. 1200 esir asker takası konusunda anlaştık. Bunlardan 500’ünü vererek, 400 askerimizi aldık. 6 binden fazla asker cesedi teslim ettik. Daha 3 bin cenaze vermeye hazırız. Bu trajik bir sayı.” diye konuştu.

Türkiye’nin müzakerelerdeki rolünü vurgulayan Putin, “İstanbul’daki müzakerelerin sonucu, insani bir boyutu olması. Cumhurbaşkanı Erdoğan’a teşekkür ediyoruz.” tabirlerini kullandı.

Putin, Rus ve Ukrayna müzakere heyetlerinin temas halinde olduklarını kaydederek, “(Dışişleri Bakanı Hakan) Fidan ve Erdoğan tahlil süreci için çok uğraş sarf ediyor. Trump da samimi bir biçimde tahlil için uğraşıyor.” biçiminde konuştu.

“İRAN’LA TEMAS HALİNDEYİZ, BUGÜN DE TEMAS HALİNDEYİZ, YARIN VE YARINDAN SONRA DA OLACAĞIZ”

Rusya’nın geçmişte İran’a hava savunma sistemi üzerinde birlikte çalışmayı teklif ettiğini anlatan Putin, “İran buna ilgi göstermemişti. (Rusya ile İran arasındaki) Stratejik paydaşlık mutabakatında savunma alanında bir husus bulunmuyor. İranlı dostlarımız da bunu talep etmiyor.” diye konuştu.

Putin, AA Genel Müdürü Karagöz’ün “Rusya’nın İran’a dayanak planının bulunup bulunmadığına” yönelik sorusunu yanıtlayarak, “Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın, İsrail ile İran ortasındaki çatışmaya yönelik açıklamasında tüm yaklaşımımız mevcut. Ekleyecek bir şeyim yok. İran’la temas halindeyiz, bugün de temas halindeyiz, yarın ve yarından sonra da olacağız. İran öbür türlü bir takviye için talepte bulunmadı.” tabirlerini kullandı.

Rus uzmanların İran’daki Buşehr Nükleer Güç Santrali’nde çalıştığını belirten Putin, “250 kişi bulunuyor, 600’e kadar da çıkabilir. Bir yere de gitmiyoruz. Bu bir dayanak değil midir?” şeklinde konuştu.

Putin, İran lideri Ayetullah Ali Hamaney’e yönelik muhtemel atağa ait bir soruya da “Böyle bir mümkünlüğü tartışmak dahi istemiyorum.” karşılığını verdi.