2 milyon çalışanı ilgilendiriyor! Geliri yüzde 90 artacak

Kamuoyunda bir müddettir kredi kartlarıyla yapılan bahşiş ödemelerinin yasal yere kavuşturulması tartışılıyor. Geçtiğimiz yıl gündeme gelen düzenlemenin bu yasama periyodu bitmeden maddeleştirilmesi konusunda kesim temsilcileri ile bakanlıklar ortasında temas trafiği yürütülüyor. İşletmeler, tüketiciler, çalışanlar ve devletin mutlu olacağı tahlil “kredi kartıyla bahşiş ödemeleri” ekseninde formüle ediliyor.

Hatta daha evvel gündeme gelen yüzde 10’luk stopaj kesintisinin yapılmaması konusu da tartışılıyor. Devlet açısından “kayıt dışılığa” son verilerek yılda 1 milyar 800 milyon dolarlık gelir elde edilmesi hedeflenen düzenlemeyle, 2 milyonu aşan çalışan gelirlerinin de yüzde 90 oranında artması öngörülüyor. İşletmeler ise nitelikli eleman düşüncesinin bu düzenlemeyle aşılacağına inanıyor. 

BAHŞİŞTE MEVCUT DURUM NE?

Müşteriler tarafından servis elemanlarına verilen bahşişler armağan niteliğinde olduğundan gelir vergisinin konusuna girmiyor. Bahşişin fatura bedeline yansıtılması yahut öteki hallerde toplanan bahşişlerin patron tarafından personellere dağıtılması durumunda, fiyatın bir ögesi olarak bedellendirilen bu ödemelerin fiyat matrahına eklenerek vergilendirilmesi gerekiyor. İşletme tarafından fiş/ fatura düzenlenmek suretiyle hizmet bedeline ek olarak tahsil edilen bahşiş bedelleri hizmetin matrahına dahil bir öge olarak kabul ediliyor ve KDV’ye tabi tutuluyor.

DÜZENLEMENİN MAKSADI NE?

Taslak düzenleme ile garson, komi, şef ve başka hizmet çalışanlarının direkt müşterilerden aldığı bahşişlerin kredi kartı aracılığıyla ve yasal teminatla ödenebilmesi amaçlanıyor.
 

NEDEN GEREKSİNİM DUYULDU?

Bahşişin, patronun fiyatı kapsamında değil, müşteri ile hizmet veren çalışanlar ortasındaki karşılıksız bir gönül isteği kapsamında kıymetlendirilmesi hedefleniyor. Nakit kullanımının gün geçtikçe azalmasıyla birlikte, bilhassa turistler ve yerli konuklar nezdinde kredi kartıyla bahşiş verme talebi artarken, mevzuattaki eksiklik nedeniyle bu durum uygulamaya geçirilemiyor. Düzenleme, uzun yıllardır alışagelmiş olan bahşiş geleneğini bugünün ekonomik ve teknolojik şartlarına uygun hale getiriyor. Nitelikli iş gücünün korunması, dalda kalıcılığın sağlanması ve hizmet kalitesinin artırılması ismine çalışanlar açısından büyük ehemmiyet taşıyan bahşiş gelirlerinin sürdürülebilir ve şeffaf halde aktarılmasının önü açılıyor.
 

MODELİN TEMELLERİ NE?

Hazırlanan taslakta belirlenen model, “bahşişin, fiyat tarifinin dışına çıkarılması, kredi kartı ile ödenebilmesinin yasal garanti altına alınması, kredi kartı ile ödenen bahşişlerden sadece yüzde 10 stopaj kesintisi yapılması (bu uygulamadan vazgeçilebileceği tartışılıyor) ve kalan meblağın, çalışanlar ortasında kendi belirleyecekleri adil dağıtım anahtarı ile paylaşılması” ekseninde kurgulanıyor.

KİMLER MÜZAKERE EDİYOR?

Taslak çalışmayı, TURYID (Turizm Restoran Yatırımcıları Derneği) ve Türes (Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği) bünyesinde, hem patron hem çalışan sendikaları ile eşgüdüm içerisinde yürütüyor. Çalışmanın çerçevesi Hazine ve Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Gelir İdaresi Başkanlığı başta olmak üzere ilgili kamu otoriteleri ile istişare ediliyor. Taslak çalışma Cumhurbaşkanlığındaki ilgili ünitelerin de bilgisi dahilinde yürütülüyor.

%10’LUK STOPAJ TESİRİ NE?

Devlet maliyesi açısından kelam konusu yüzde 10 stopajın toplam tesiri sonlu seviyede görülüyor. Yıllık yaklaşık 20 milyar dolarlık ciro yapan dalda kayıt içi kısmın yüzde 60 olduğu öngörülüyor. Bu da toplamda alınabilecek verginin yaklaşık 120 milyon dolar düzeyinde olduğu manasına geliyor. Fakat kesim ve bakanlıkların müzakerelerinde yüzde 10’luk stopajın alınmaması da masadaki alternatifler ortasında tartışılıyor.

DÜZENLEMENİN İSTİHDAMA TESİRİ OLACAK MI?

Düzenlemeyle kayıt dışı çalışan kuruluşlarla kayıt sistemi içinde çalışan işletmeler ortasındaki haksız rekabet sona erdirilmiş olacak. Düzenlemeyle, Türkiye’nin genç nüfusuna değerli oranda istihdam sağlayan hizmet dalının tekrar cazibe merkezi haline gelmesi öngörülüyor. Son 4 yılda yalnızca Dubai’ye çalışmak için 80 bin Türk servis çalışanı göç etti. Bu yetişmiş insan kaynağının yurtiçinde tutulabilmesi, sürdürülebilir, yasal ve rekabetçi gelir modelleri ile mümkün görülüyor.

2024 YILINDA NEDEN ASKIYA ALINDI?

Kredi kartıyla bahşiş düzenlemesi 2024 yılında yasalaşma evresindeyken, kamuoyunda “garsonun bahşişine yüzde 10 vergi geliyor” formunda tartışmanın başlaması ve kamuoyunda oluşan olumsuz algı nedeniyle akamete uğradı.

DEVLET NE KADAR KAZANACAK?

Düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle kayıt dışılığın önemli oranda azalacağı, kredi kartı ile ödeme sayesinde şeffaflık sağlanarak, sadece stopaj değil, 1.8 milyar dolara yakın KDV ve kurumlar vergisi tahsilatının da mümkün olacağı hesaplanıyor.