“Doğuda ayı, batıda domuz popülasyonu insan sağlığını tehdit ediyor”
Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Orman Fakültesi Yaban Hayatı Ekolojisi ve İdaresi Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şağdan Başkaya, kış uykusundan uyanan, yayla ve köy konutlarına giren ayıların talan periyodunun bittiğini artık bundan sonra arı kovanlarına ziyan vereceği periyoda girildiğini söyledi.
“AYILAR YILLAR İÇERİSİNDE YAYLA KONUTLARINDA YİYECEK BULABİLDİKLERİNE İNANDILAR VE BUNU ÖĞRENDİLER”
Bu periyotlarda insanların köylerde, yaylalarda her an ayılarla karşılaşabileceğine dikkat çeken Obura “Ayılar artık kış uykusundan uyandı. Bazıları Mart ayında bazıları Nisan ayında en yüksek dağlık bölgelerdekiler bile şu anda uyanmış durumdalar. İnsanlarımız artık bu saatten sonra ayı ile yüz yüze gelip müsabaka ihtimalleri çok yüksek. Bütün ayılar kış uykusuna yatmadıkları için kimileri etrafta bize nazaran geziniyorlar o sırada da yayla konutlarını talan ettiklerini görüyoruz. Bilhassa Doğu Karadeniz Bölgesi, Batı Karadeniz Bölgesi olsun Doğu Anadolu Bölgesinde yayla konutlarının tarumar edildiğini görüyoruz. Bunun sebebi ayıların artık yıllar içerisinde yayla meskenlerinde yiyecek bulabildiklerine inanmış öğrenmiş olmaları. İnsanlarımız yayla meskenlerinde sonbaharda arta kalan yiyeceklerini bırakıyorlar. Kimisi turşusunu, peynirini, yağını bırakıyor. Ayılar çok keskin koku duyusuna sahip hayvanlar münasebetiyle yayla konutuna bir halde giriş yolu buluyor. Kapıdan giremiyorsa pencereden, bacadan bir tarafı kırarak giriyor. Ayılar güçlü bir hayvan. Bunun için yayla konutlarında yiyecek bulundurulmaması, şayet bir şeyler bırakılacaksa alt kata üzeri düzgünce kapatılarak koku sızdırılmayacak formda örtülmesi gerekir. Bu tıp önlemler alamıyorsak besin bırakıyorsak bir halde yayla konutuna girmeyi deneyecektir ve bunu da büyük ihtimalle başaracaktır” diye konuştu.
Ayıların yayla meskenlerine talan devrinin sona erdiğini belirten Diğere, “Yayla konutlarının kırılma, dökülme, talan edilme periyodu geldi, geçti. Bundan sonra genelde arı kovanları ziyan görecektir. Ardından de insan ve ayı müsabakaları olacaktır. Çoğumuz artık büyük kentlerden köylere yanlışsız gelmeye başladık. Okulların kapanmasıyla birlikte köylere yaylalara gidileceğinden ayılarla müsabaka ihtimalimiz çok fazla artacak. Beşerler tabiatta tek başına dolaşarak burası bizim köyümüz bizim yaylamız diyerek konutundan uzaklaşmasın. Zira insanların ayı ile müsabaka ihtimali çok yüksek. Ülkemizde her yıl ortalama iki kişi ayı taarruzları sonucu hayatını kaybediyor birçoğu da önemli formda yaralanıyor. O yüzden beşerler ayı ile karşılaşabileceklerini hiçbir vakit unutmasınlar” halinde konuştu.
YABAN DOMUZUNU BÜTÜN DÜNYA AVLIYOR
Prof. Dr. Şağdan Başkaya, Türkiye doğusu için ayı tehdidi neyse batısı için de domuz tehdidinin birebir olduğuna dikkat çekerek ikazlarını sürdürdü. Son periyotlarda bilhassa batı kentlerinde yaban domuzlarının kent merkezlerine kadar inmesinin insan sıhhati açısından büyük bir tehdit oluşturduğunu belirten Obura, “Yaban domuz popülasyonu bütün dünyada artış eğiliminde. Artmayla birlikte kentlere akın ettiklerini görüyoruz. Yaban domuzu muhteşem istilacı bir çeşittir. Bir yere girip oradaki başka tipleri kenara iterek baskın çeşit durumuna geçirebilen bir hayvan. Ahenk yeteneği çok fazla. Hayat alanlarının daralması bir etken fakat beşerler eskisi kadar yaban domuzuyla ilgilenmiyor. Yani kırsaldaki hayatın azalması yaban domuzlarının üzerindeki baskının kalkmış olması onların artışı tetikleyen sebeplerden bir tanesi. Çöplere, israf edilen besinlere geliyorlar, Kentlere akın etmiş durumdalar. Çöp ve israf edilen besinlerin yanı sıra beşerler kedi köpek mamalarını köşelere döküp domuz beslediklerini görüyoruz. Yaban domuzu önemli bir hastalık kaynağı. İnsanlara bulaştırabildikleri bir çok hastalığın yanı sıra bedeninde taşıdığı ölümcül keneye kadar bir çok problemlere yol açabilen bir hayvan. İnsan sıhhatini tehdit eden boyutu bir tarafa evcil hayvanlarımıza hastalık bulaştırabilir. Çocuk parklarını eşelediklerini görüyoruz kumsallarda kaplumbağa yumurtalarını eşeleyip çıkardıklarını görüyoruz. Kedi köpek parçalayanlarına mı rastlarsınız? Trafiği aksatanlarına mı rastlarsınız? Yani ülkemizde maalesef çok önemli sorun haline gelmiş durumda. Yaban domuzu dünyanın çabucak hemen her yerinde sorun halinde karşımıza çıkıyor. Beşerler bunu çözmek için de birçok bilimsel yola başvuruyor. Yaban domuzuna yol verirsek kentlerimizde beslersek öteki hayvanların hakkına girmiş oluyoruz. Yaban domuzunu bütün dünya avlıyor. Amerika’da helikopter ile avlıyorlar. Yaban domuzu dünyada vurularak gayret edilebilen bir hayvan. Türkiye’de de uğraş edilmeli” tabirlerini kullandı.
