Sudan’da devam eden iç savaşta kimyasal silah kullanımı Londra’da protesto edildi
Göstericiler, acil memleketler arası bir soruşturma yapılmasını ve ordu önderlerinin hesap vermesini talep etti.
Londra’daki bu hareket, Nisan 2023’te başlayan çatışmalar nedeniyle Şubat 2025’te Birleşmiş Milletler’in 15 milyondan fazla kişinin yerinden edildiğini bildirdiği Sudan’daki insani krizin derinleştiği bir periyotta yapıldı.
New York Times’ın 16 Ocak 2025’te yayımladığı, sızdırılmış görüntüler da dahil olmak üzere ispatlar ortaya koyan raporu, Sudan ordusunun kırsal bölgelerde zehirli kimyasal unsurlar kullandığını ve bu durumun siviller ortasında önemli yaralanmalara yol açtığını ortaya koydu. Raporda, bu aksiyonların 1993 Kimyasal Silahların Yasaklanması Sözleşmesi’ni ihlal ettiği belirtildi. Washington Post’un 20 Ocak 2025 tarihli raporu da uydu imajları ve saha tanıklıklarına dayanarak bu savları destekledi, lakin doğrulanması gerektiğine vurgu yaptı.
Göstericiler, savaşın sürmesine reaksiyon gösteren pankartlar taşıyarak öfkelerini lisana getirdi. 41 yaşındaki Sudanlı gösterici Selma İbrahim, “Buradayız zira yasaklanmış silahları kullananların hesap vermesini istiyoruz. Siviller acı çekiyor, dünya ise sessiz kalıyor,” dedi. 25 yaşındaki Hasan ise, “Ordu başkanları cezalandırılmalı. Halkımızın sessizce ölmesine müsaade veremeyiz,” diye ekledi.
SUDAN’DA KİMYASAL SİLAH KULLANIMININ TARİHÇESİ:
Sudan ordusunun bilhassa Darfur bölgesinde kimyasal silah kullanımıyla ilgili belgelenmiş bir geçmişi bulunuyor. Eylül 2016’da Memleketler arası Af Örgütü, “Yakılan Toprak, Zehirli Hava” başlıklı bir rapor yayımlayarak Sudan hükümetinin Darfur’daki Jebel Marra bölgesinde düzenlediği 30 kimyasal silah saldırısına dair deliller sundu. Bu akınlarda 200’den fazla kişi, ortasında çocuklar da olmak üzere hayatını kaybetti, yüzlerce kişi kusma ve nefes alma zahmeti üzere semptomlarla yaralandı. Raporda bu atakların sivillere yönelik olduğu ve potansiyel savaş hatası teşkil ettiği vurgulandı.
Ayrıca, Ağustos 1998’de ABD, Sudan ordusunun dayanağıyla El Esas için kimyasal silah ürettiği sav edilen Hartum’daki El-Shifa İlaç Fabrikası’nı bombaladı. Tüm bu geçmişe karşın, Sudan ordusu, Darfur’da vatandaşlarına karşı kimyasal silah kullandığı milletlerarası örgütlerce doğrulanan ülkedeki tek askeri güç olmaya devam ediyor; bu da mevcut suçlamaların ciddiyetini artırıyor.
ULUSLARARASI YANSILAR SÜRÜYOR
Human Rights Watch, 28 Ocak 2025 tarihli raporunda, mevcut tezlerin doğruluğunu araştırmak üzere Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü tarafından acil bir soruşturma yapılması davetinde bulunarak, sunulan ispatların “soruşturmayı haklı çıkaracak yeterlilikte” olduğunu belirtti.
10 Şubat 2025 tarihli bir açıklamada ise Milletlerarası Af Örgütü, bu raporlardan duyduğu kaygıyı lisana getirerek, muhtemel ihlallerin sorumlularının hesap vermesini sağlamak için bağımsız bir soruşturma yapılmasını talep etti.
