Küresel piyasalar ABD-Çin görüşmesine odaklandı

Dünya genelinde enflasyon ve resesyon ikilemi sürerken, ABD’nin öteki ülkelerle ticaret konusunda yapacağı mutabakatlara ait haber akışı piyasaların istikameti üzerinde tesirli oluyor. ABD, tarifeleri yürürlüğe koymasının akabinde birinci ticaret muahedesini İngiltere ile açıklasa da, mutabakatın teknoloji ve ilaç üzere iktisadın kritik dallarına ait temel sıkıntıları netleştirmediği istikametinde değerlendirmeler bulunuyor.

Öte yandan, ABD’nin ticaret savaşlarında müzakereci hali ticaret savaşlarında tansiyonun azalabileceğine yönelik beklentileri artırırken, bu hususta bugün başlayacak ve hafta sonu devam edecek olan ABD-Çin görüşmelerinden elde edilecek sonuçlar yatırımcıların odağına yerleşti.

Analistler, ABD’nin uzlaşmacı tavrının başka ekonomilerle de mutabakat sağlanabileceği konusunda umut verdiğini lakin Trump’ın değişken kararlarının yatırımcıları temkinli hareket etmeye ittiğini kaydetti.

TRUMP’TAN “ANLAŞMALAR DEVAM EDECEK” MESAJI

Başkan Trump, Oval Ofis’te düzenlediği basın toplantısında ticaret mutabakatların devam edeceğini söyledi. ABD Hazine Bakanı Scott Bessent’in İsviçre’de Çinli yetkililerle görüşeceğini anımsatan Trump, bunun çok değerli olduğunu söz etti.

Söz konusu görüşme âlâ geçerse Çin’e yönelik gümrük vergilerini düşürüp düşürmeyeceği sorulan Trump, “Olabilir yani göreceğiz. Şu anda yüzde 145’te daha yükseğe çıkamazsınız yani düşeceğini biliyoruz.” dedi. Trump, Çin’in kendilerine muazzam bir ticaret fazlası verdiğini ve bunun olmaması gerektiğini söz etti. Tarifeler münasebetiyle Çin ile ticaretin yavaşlamasının “iyi bir şey” olduğunu savunan Trump, bunun daha az para kaybettikleri manasına geldiğini söyledi.

“BİR DUVARLA KONUŞMAK GİBİ”

Trump ABD Merkez Bankasının (Fed) son faiz kararını da kıymetlendirdi. Faizleri indirme konusunda çağrı yaptığı Fed Başkanı Jerome Powell ile konuşmanın “bir duvarla konuşmak gibi” olduğunu söyleyen Trump, “İngiltere Merkez Bankası faiz indirdi, Çin indirdi, onun dışında herkes faiz indiriyor. ‘Çok geç Powell’ Bu, onun lakabı.” dedi.

Makroekonomik data tarafında ABD’de birinci defa işsizlik maaşı müracaatında bulunanların sayısı 3 Mayıs ile biten haftada 228 bine düşerek piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti. ABD’de tarım dışı iş gücü verimliliği de yılın birinci çeyreğinde bir evvelki çeyreğe kıyasla yüzde 0,8 ile beklentilerin üzerinde azalış kaydetti.

Fed’in New York Şubesinin açıkladığı Tüketici Beklentileri Anketi’nin sonuçları ise tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisinin nisanda değişmediğini ortaya koydu. Buna nazaran, gelecek 12 ayı kapsayan kısa vadeli medyan enflasyon beklentisi geçen ay değişim göstermeyerek yüzde 3,6 oldu. Gelecek 3 yıllık süreci kapsayan medyan enflasyon beklentisi tıpkı periyotta 0,2 puan artışla yüzde 3,2’ye çıkarken, Temmuz 2022’den bu yana en yüksek düzeyine ulaştı.

Kurumsal tarafta ise, ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick’in, İngiltere’nin Boeing’den 10 milyar dolarlık alım yapacağını söylemesi üzerine Boeing payları yüzde 3,3 bedel kazandı.

Trump yönetiminin, eski ABD Başkanı Joe Biden döneminden kalma yapay zeka çiplerinin ihracatına yönelik kısıtlamaları kaldırmaya hazırlandığına ait haberler sonrası teknoloji şirketlerinin paylarındaki yükseliş devam etti. ABD’li çip üreticisi Nvidia’nın payları yüzde 0,3 yükselirken, Intel’in payları yüzde 3,4 ve AMD’nin payları de yüzde 2,3 bedel kazandı.

Bu gelişmeler ışığında ABD 10 yıllık tahvil faizi dün yüzde 4,38’den günü tamamlarken yeni günde yüzde 4,37 düzeyinde bulunuyor.

Altının ons fiyatı dün yüzde 1,7 azalışla 3 bin 306 dolara inmesinin akabinde, yeni günde yüzde 0,3 artışla 3 bin 315 dolardan süreç görüyor.

Fed’in faiz kararı ve Fed Başkanı Powell’ın faiz indirimlerinde telaşlı olmayacaklarını yinelemesiyle güçlenen dolar endeksi ise dün tekrardan 100 düzeyinin üzerine çıktı. Endeks yeni süreç gününde yatay seyirle 100,6’da bulunuyor.

Brent petrolün varili de dünkü kapanışın çabucak üzerinde 63 dolardan satılıyor.

New York Borsası’nda dün S&P 500 endeksi yüzde 0,58, Nasdaq endeksi yüzde 1,07 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,62 paha kazandı. ABD’de endeks vadeli kontratlar da yeni güne müspet bir seyirle başladı.

AVRUPA BORSALARI İNGİLTERE HARİÇ OLUMLU SEYRETTİ

Avrupa borsalarında dün İngiltere hariç alış yüklü bir seyir öne çıkarken, bugün gözler İngiltere Merkez Bankası (BoE) Başkanı Andrew Bailey’in Reykjavik İktisat Konferansı’nda yapacağı konuşmaya çevrildi.

Bölgede ABD ile İngiltere ortasındaki ticaret muahedesi değerlendirilirken, Rusya-Ukrayna Savaşı’na ait gelişmeler de yatırımcılar tarafından izleniyor.

İngiltere Başbakanı Keir Starmer ABD ile varılan ticaret muahedesi kapsamında ABD’nin çelik ve alüminyuma yönelik tarifelerinin İngiltere’ye uygulanmayacağını ve arabalara de gümrük vergisinin yüzde 10’a düşürüleceğini tabir etti.

Öte yandan, BoE siyaset faizini piyasa beklentilerine paralel halde 25 baz puan indirerek yüzde 4,25’e çekti. Para siyaseti metninde ABD’nin gümrük tarifeleri ve bu tarifelere karşı açıklanan misilleme adımları nedeniyle global ticaret siyasetlerine yönelik belirsizliklerin arttığına işaret edildi.

Açıklamada ekonomik büyümenin yılın birinci çeyreğinde yüzde 0 civarında seyrettiğinin iddia edildiği ve ikinci çeyrekte büyümenin yüzde 0,1 beklendiği belirtilerek, bankanın enflasyonun sürdürülebilir halde yüzde 2 düzeyine düşürülmesine odaklandığı kaydedildi.

BoE Başkanı Andrew Bailey, faiz kararı sonrası yaptığı değerlendirmede, enflasyonist baskıların siyaset faizini düşürmeye imkan sağlayacak formda yavaşlamaya devam ettiğini belirterek, düşük ve istikrarlı enflasyonun öncelikleri oluğunu kaydetti.

Bu gelişmelerle dün Almanya’da DAX 40 yüzde 1,02, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,98, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 1,71 yükselirken, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,32 geriledi. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni güne müspet seyirle başladı.

ASYA BORSALARI KARIŞIK SEYREDİYOR

Asya tarafında ise, karışık bir seyir izlenirken, ABD idaresinin İngiltere ile yaptığı ticaret muahedesinin “sınırlı” nitelikte olduğu kıymetlendirilmesi hafta sonu yapılacak ABD-Çin görüşmesinin sonucu hakkındaki iyimserliği azalttı.

Çin, ABD ile karşılıklı tarife artışlarıyla tırmanan ticaret tansiyonunun tahlili için yarın İsviçre’de yapılacak müzakereler öncesinde Washington idaresini samimiyet göstermeye ve tarifeleri kaldırmaya çağırdı.

Bölgede açıklanan makroekonomik datalara nazaran, Çin’de nisan ayında ihracat yıllık bazda yüzde 8,1 artarken, ithalat yüzde 0,2 azaldı. Çin nisan ayı dış ticaret istikrarı 96,18 milyar dolar ile öngörülerin üzerinde fazla verdi.

Japonya’da hane halkı harcamaları martta yüzde 0,4 ile düşüş beklentilerinin bilakis artış kaydetti.

Öte yandan, bölgede Hindistan ile Pakistan ortasındaki tansiyon de takip ediliyor. Hindistan basını, Pakistan tarafından Hindistan yönetimindeki Cammu Keşmir bölgesindeki mühimmat depolarına atak düzenlendiğini bildirirken Hintli yetkililer şimdi bahse ait açıklama yapmadı.

ABD Lider Yardımcısı JD Vance ise Hindistan ve Pakistan ortasındaki tansiyonun ülkesini “ilgilendirmediğini” ve duruma karışmayacaklarını söyledi. Analistler, iki ülke ortasındaki kelam konusu tansiyonun dünya ekonomileri üzerinde mevcut belirsizliklere ek, jeopolitik risk olarak eklendiğini kaydetti.

Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,5 yükselirken, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,2 geriledi. Güney Kore’de Kospi endeksi ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi ise yatay seyretti.

BIST 100 ENDEKSİ DÜN ALICILI SEYRETTİ

Yurt içinde dün alış yüklü bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 2,25 bedel kazanarak 9.279,21 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli Süreç ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı haziran vadeli kontrat ise dün akşam seansında olağan seans kapanışına nazaran yaklaşık yüzde 0,1 artışla 10.625,00 puanda süreç gördü.

Dolar/TL, dün yatay seyirle 38,4340’tan kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında evvelki kapanışının yüzde 0,3 üzerinde 38,7350 düzeyinden süreç görüyor.

Analistler, bugün yurt içinde sanayi üretimi verisi ile yurt dışında BoE Başkanı Bailey’in konuşmasının takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.300 ve 9.400 puanın direnç, 9.100 ve 9.000 düzeylerinin takviye pozisyonunda olduğunu kaydetti.

Piyasalarda bugün takip edilecek bilgiler şöyle:

10.00 Türkiye, mart ayı sanayi üretimi

11.40 İngiltere, BoE Başkanı Bailey’in Konuşması