Lise eğitiminde büyük değişim! Merak edilen yeni model ortaya çıktı! Kaç yıl olacak?

Eğitimle ilgili Türkiye genelindeki sivil toplum kuruluşlarının uzun müddettir tartıştığı mecburî lise eğitimini Milli Eğitim Bakanlığı gündemine aldı. Dünyada ve Türkiye’de yaşanan gelişmeler, yapay zeka ile eğitim teknolojilerinin dönüşümü, bilhassa lise kademesinde okullaşma oranlarının artması, okul dışında eğitim imkanlarının artışı, eğitim istihdam bağının kurulamaması zarurî eğitim mühletini tekrar tartışmaya açtı.

ÇALIŞMALAR BAŞLADI

4+4+4 biçimindeki 12 yıllık mecburî eğitimin son 2+2 yılına, yani lise 3 ve 4’üncü sınıf mecburî eğitime daha esnek bir model getirmek için MEB’in çalışmalara başladığı öğrenildi.

Yapılacak değişikliklerle, eğitimi şekillendiren ve baskılayan merkezi imtihanların tesirini azaltmak hedefleniyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da imtihan ve imtihanlardaki muvaffakiyete odaklı bakış açısının eğitim sisteminin kanayan yaralarından biri olduğunu her fırsatta lisana getiriyor.

Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’ne bu yıl prestijiyle 1,5 ve 9’uncu sınıflarda geçen MEB, tartışmalar ışığında eğitimcilerin görüş ve tekliflerini alarak, öğrencilerin hem akademik hem de ferdî gelişimlerini destekleyen, öğrenci merkezli çağdaş ve esnek bir lise eğitimi için eğitim süreçlerinde birtakım uygunlaştırma ve zenginleştirme çalışmaları yapması bekleniyor.

MASADA NELER VAR?

Saha çalışmalarının, sivil toplum örgütleri, dernekler ve konun uzmanları tarafından verilen teklif ve görüşler doğrultusunda MEB’in masasında şu modeller yer alıyor:

-3+1 MODELİ: Lise eğitiminin “3+1” olması ve birinci 3 yılın zarurî eğitim kapsamında, son 12’nci sınıfın ise üniversite imtihanına hazırlık yılı olarak yapılandırılması, lise eğitiminin 3 yıla düşürülmesi ve bunun sonunda öğrencilere diploma verilmesi.

-2+2 MODELİ: Bu modelde, 10’uncu sınıfı yani birinci 2 yılı bitiren öğrencilere lise diploması verilecek, akademik manada ilerlemek isteyenler lise eğitimine devam edecek ve 2 yıl daha eğitim alacak.

-YAŞ MODELİ: Lise eğitiminde zarurî eğitimini yaş temelli olarak yapılandırılması da teklifler ortasında yer alıyor. Burada 16 yaşını bitirenlerin zarurî eğitimden çıkarılması öneriliyor. Başka bir teklif ise lise eğitiminin bütünüyle zorunluluktan çıkarılması.

Eğitim uzmanları akademik muvaffakiyet seviyesi görece düşük fakat mecburî eğitim nedeniyle okula devam etmek durumunda kalan öğrencilerin öbür öğrencilerin de akademik başarısızlığına neden olduğunu, disiplin olayları, devamsızlık, sınıf tekrarı ve okul terk oranlarının da bu nedenle artığını belirtiyor. Mecburî eğitime devam etmek istemeyen öğrencilerin ağır olarak açık liseye geçiş yaptığını kaydeden uzmanlar, mecburî eğitim müddetinin tartışmaya açılmasını ve Bakanlığın tartışmaları yakından takip ederek teşvik etmesini olumlu karşıladıklarını tabir etti.

NEDEN MUHTAÇLIK DUYULDU?

28 Şubat sürecinde yürürlüğe sokulan 8 yıllık kesintisiz eğitimin uygulandığı, 2010 yılı Kasım ayında gerçekleştirilen 18’inci Ulusal Eğitim Şurası Genel Heyeti’nde sonra oy çokluğuyla kabul edilen mecburî eğitimin 1+4+4+4 formunda 13 yıla çıkarılması önergesi, uzun soluklu tartışmaların akabinde 2012’de 4+4+4 biçiminde hayata geçirilmişti. Sistemin 2023-2024 eğitim öğretim yılında birinci mezunlarını vermesi ve bir döngünün tamamlanmasının akabinde mecburî eğitim müddetinin uzunluğu tekrar gündeme geldi.

DÜNYADA MECBURÎ EĞİTİM

ABD: Eyaletlere nazaran farklılık gösterse de eğitim ekseriyetle 6 ila 16 yahut 18 yaş ortası zarurî.

ALMANYA: Eyalete bağlı olarak 6 ila 15 yahut 16 yaş arasındakilerin eğitimini zarurî kılıyor.

JAPONYA: 6 yaşında başlayıp 15 yaşında biten 9 yıllık mecburî eğitim periyodu var.

İNGİLTERE: 5 ila 18 yaş ortası eğitim mecburî lakin öğrenciler yüksek tahsile yahut çıraklığa devam etmek istiyorlarsa 16 yaşında okulu bırakabilirler.

FİNLANDİYA ve İSVEÇ: 6 ila 16 yaş ortasında zarurî eğitim vardır ve erken çocukluk eğitimi ekseriyetle 3 yaşta başlıyor.

KABİNEYE SUNULACAK

Lise eğitimiyle ilgili yapılan çalışmalar Cumhurbaşkanı Erdoğan başkanlığındaki Kabine toplantısında da sunulacak. Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin katıldığı bir TV programında şu açıklamayı yapmıştı:

”Özellikle yükseköğretime erişimin yaygınlaşmasıyla birlikte çok sayıda öğrenci ortaöğretimi müteakip yükseköğretime gidiyor ve otomatikman güya mecburî eğitim 16 yıla çıkmış üzere algılanıyor. Bu bir taraftan olumlu, fakat bir taraftan da özellikle mesleksel ve teknik eğitim manasında bizi sanayi, ticaret ve bu manada hizmet bölümü nitelikle eleman bulamamak konusunda bizi eleştirmeye başladılar. Bu türlü olunca biz de bu hani kamuoyunda bu türlü bir talep gelirse bu tartışılabilir dedik. Ortaya çıkan formüller var. Biz Bakanlık olarak bütün bu tartışmaları titizlikle takip ediyoruz. Bunların içerisinden süzülecek, üzerinde uzlaşılmış mevzular olursa bunları alıp siyasi sistemlerle, Sayın Cumhurbaşkanımızla Kabine’de istişare ederiz”