Şara’dan sürpriz ‘Azerbaycan’ hamlesi! Dengeleri değiştirecek

• Haber7

Suriye’nin yeni dönem lideri Ahmed el-Şara ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Antalya Diplomasi Forumu’nda gerçekleştirdikleri birinci yüz yüze görüşmede dikkat alımlı bir güç gündemiyle bir ortaya geldi. Middle East Eye’ın diplomatik kaynaklara dayandırdığı haberine nazaran, görüşmelerde Azerbaycan’ın Suriye’nin kuzeydoğusundaki petrol ve doğalgaz alanlarının tekrar canlandırılmasında rol üstlenmesi masaya yatırıldı.

BÖLGEDEKİ DENETİM SAVAŞINDA GÜÇ KARTI DEVREDE

ABD takviyeli Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) hâkimiyetinde bulunan güç alanları için Şam idaresi, Azerbaycan’ın devlet petrol şirketi SOCAR üzerinden yatırım planı yapıyor. Bu adımın hem alanların yine işler hale gelmesini hem de bölgesel güçlerle istikrar siyasetlerinin kurulmasını hedeflediği belirtiliyor. Mevzuya yakın bir kaynak, “Suriye, her bölgesel aktöre karşı istikrar kurmak istiyor. Türkiye ve Azerbaycan’ın güç alanlarında birlikte yer alması, İsrail açısından da itimat verici bir yer oluşturabilir” dedi.

SOCAR TÜRKİYE: “GÖREV VERİLİRSE HAZIRIZ”

SOCAR Türkiye CEO’su Elçin İbadov da ocak ayında yaptığı açıklamada, şirketlerinin Suriye güç dalına katkı sunmaya hazır olduğunu belirtmişti. İbadov, “Azerbaycan ve Türkiye’nin ortak stratejik çıkarları doğrultusunda rol verilirse, bu vazifesi yerine getirmek bizim için bir yükümlülük olur” sözlerini kullanmıştı.

SDG-ŞAM MUAHEDESİYLE GELİR PAYLAŞIMI PLANLANDI

Mart ayında SDG elebaşı Mazlum Abdi ile Ahmed el-Şara ortasında imzalanan mutabakatla, güç alanlarının denetimi Şam idaresine geçti. Lakin alanlarda fiili kontrol şimdi sağlanabilmiş değil. Muahedeye nazaran elde edilecek gelirlerin yüzde 70’i merkezi hükümete, yüzde 30’u ise mahallî gereksinimlere ayrılacak.

İSRAİL GERGİNLİĞİNE KARŞI AZERBAYCAN DENKLEMİ

Türkiye ve İsrail ortasında, İsrail’in Suriye’deki üç askeri üsse saldırısı sonrasında Azerbaycan mesken sahipliğinde gerçekleştirilen çatışmasızlık görüşmeleri, dikkat alımlı bir diplomatik hareket olarak öne çıktı. Bu bağlamda, Azerbaycan-Suriye yakınlaşmasının İsrail’in yeni süreksiz hükümete karşı duyduğu güvensizliği de hafifletebileceği düşünülüyor.

ÜRETİM ÇÖKTÜ, GÜÇ BÖLÜMÜNDE YENİ BİR DÖNEM

İç savaş öncesi 2010 yılında günlük 385 bin varil petrol üreten Suriye, bugün sadece 110 bin varillik üretim yapabiliyor. Bunun 100 bini SDG’nin denetimindeki bölgelerden, 10 bini ise yeni hükümetin denetim ettiği alanlardan geliyor. Doğal gazda ise 2010’daki 30 milyon metreküp üretim, bugün 9.1 milyona düşmüş durumda.

ABD Güç Bilgi Dairesi (EIA) bilgilerine nazaran Suriye’nin 2015 yılı prestijiyle 2.5 milyar varil petrol ve 240 milyar metreküp doğalgaz rezervi bulunuyor.

BATI’DAN KISITLI DA OLSA YEŞİL IŞIK

Esed rejiminin Aralık ayında çökmesiyle birlikte birçok güç şirketi Suriye’den çekilmişti. Lakin 2025 başlarında Avrupa Birliği ve İngiltere kimi yaptırımları kaldırırken, ABD de 8 Haziran’a kadar geçerli olan Genel Lisans No. 24 (GL24) ile güç kesiminde kimi süreçlere müsaade verdi. Fakat bu esneklik, ABD’nin Şam idaresinden kimi silahlı kümeleri denetim altına alması ve Filistinli siyasi partileri hudut dışı etmesi üzere sert şartlarla sonlu.

Wall Street Journal’ın haberine nazaran, ABD, yeni periyotta daha katı kurallar öne sürerek, yaptırımların kaldırılması için Şam’a baskı uygulamayı sürdürüyor.