Marcus Aurelius heykeli, Türkiye’ye iade edildi
Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamaya nazaran; 1980’li yıllardan itibaren ABD’nin Ohio eyaletindeki Cleveland Sanat Müzesi koleksiyonunda yer alan ve Marcus Aurelius’u ‘filozof’ olarak betimleyen az bronz yapıtın, uzun süren çalışmalar sonucu Türkiye’ye ilişkin olduğu ortaya çıkarıldı. Bakanlığın diplomatik, türel ve bilimsel çalışmalarıyla 1960’lı yıllarda Burdur’daki Boubon Antik Kenti’nde kaçak hafriyatlarda gün yüzüne çıkarılıp, yasa dışı yollarla yurt dışına kaçırıldığı belirlenen eser için, müzede teslim merasimi yapıldı. Merasime Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı da katıldı.
65 YILLIK HASRET SONA ERDİ
Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Gökhan Yazgı, toplumsal medya hesabından paylaşım yaparak, “Marcus Aurelius, ilişkin olduğu topraklara dönüyor. 1960’lı yıllarda Boubon Antik Kenti’nden yasa dışı yollarla yurt dışına çıkarılan ve Roma İmparatoru Marcus Aurelius’u filozof kimliğiyle betimleyen eşsiz bronz heykel, 14 Nisan 2025 tarihinde Cleveland Sanat Müzesi’nde düzenlenen merasimle resmen Türkiye’ye iade edilmiştir. Yaklaşık 65 yıl süren bilimsel, türel ve diplomatik teşebbüslerin akabinde, Marcus Aurelius’un heykeli, nihayet ilişkin olduğu Anadolu topraklarına dönmektedir. Kelam konusu eser, Türkiye’ye getirilişinden evvel, 3 ay müddetle Cleveland Sanat Müzesi’nde özel bir stant kapsamında ziyaretçilerin ilgisine sunulacaktır. Temmuz ayında ise ülkemizde, kendi kültürel bağlamı içerisinde tekrar hayat bulacaktır. Böylece, Marcus Aurelius’un uzun seyahati, ilişkin olduğu topraklarda son bulmuş olacaktır” dedi.
Türk ve Amerikan kurumları ortasındaki iş birliğini vurgulamak maksadıyla Cleveland Sanat Müzesi’nde özel stantta yer alacak olan heykelin Temmuz 2025’te Türkiye’ye getirilmesi bekleniyor.
BOUBON’DAN KAÇIRILDI
Marcus Aurelius heykeli, 1960’lı yıllarda Burdur’daki Boubon Antik Kenti’nde gerçekleştirilen müsaadesiz hafriyatlar sonucu gün yüzüne çıkarılmış, akabinde yasa dışı yollarla Türkiye dışına çıkarılmıştı. 1980’li yıllardan itibaren Cleveland Sanat Müzesi koleksiyonuna dahil edilen eser, Türkiye tarafından onlarca yıl süren takibe husus oldu. Boubon kökenli eserler, Prof. Dr. Jale İnan öncülüğünde yapılan akademik çalışmalarla milletlerarası kamuoyunun gündemine taşınırken, 2021’de Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın New York Manhattan Bölge Savcılığı ve ABD İç Güvenlik Soruşturmaları Ünitesi (HSI) ile kurduğu iş birliği sürecin seyrini değiştirdi. Bu iş birliği sayesinde Lucius Verus, Septimius Severus ve İmparator Caracalla’ya ilişkin heykellerin de ortalarında olduğu çok sayıda Boubon kökenli eser Türkiye’ye kazandırıldı.
BİLİMSEL DELİLLER SUNULDU
Heykelin Boubon Antik Kenti’ndeki Sebasteion yapısına ilişkin olduğu; arkeolojik bulgular, akademik yayınlar, şahit sözleri ve bakanlık arşivlerinden elde edilen evraklarla bilimsel olarak ortaya kondu. Bu bulgular ışığında, Manhattan Bölge Savcılığı ve HSI, 2023 yılında heykele el koydu. Cleveland Sanat Müzesi’nin korkularını gidermek maksadıyla 2024 yılında Türk ve Amerikalı uzmanlarca ortak çalışmalar yürütüldü. Heykelin silikon ayak kalıplarının Boubon’daki düsturlarla teğe bir ahenk göstermesi, ayrıyeten Almanya’daki Curt Engelhorn Arkeometri Merkezi’nde yapılan tahlillerin yapıtın uzun müddet Boubon’da toprak altında kaldığını doğrulaması, iade kararını pekiştirdi. Cleveland Sanat Müzesi, Türkiye’nin sunduğu kapsamlı bilimsel datalar karşısında yapıtın iadesini kabul etti. Marcus Aurelius heykelinin Türkiye’ye dönüşü, kültürel mirasın korunması ismine memleketler arası düzeyde örnek iş birliği modeli olarak öne çıktı.
