• Haber7

İngiltere merkezli iktisat gazetesi Financial Times,  ABD Başkanı Donald Trump’ın gümrük tarifeleri ile ilgili dikkat çeken bir tahlil yazısı yayımladı. “Çin, Trump’ın ticaret savaşına karşı koymak için yeterli bir konumda” başlıklı makalesinde İngiliz medya kuruluşu, Trump’ın ataklarının ABD’ye büyük ziyan vereceğini yazdı.

GÜMRÜK TARİFELERİYLE BAŞLAYAN SAVAŞ AKSİ TEPME RİSKİ TAŞIYOR

Financial Times’ın tahlil yazısına nazaran; geçtiğimiz hafta dünya ekonomisi, ABD Başkanı Donald Trump’ın ticaret siyasetleriyle sarsıldı. “Kurtuluş günü” olarak isimlendirdiği çıkışın akabinde, Trump en uç tehditlerinden geri adım atmış olsa da, ABD’nin ithalat eserlerinin neredeyse tamamına %10’luk bir tarife, çelik, alüminyum ve arabalara %25’lik ek vergiler, Çin’e yönelikse akıl almaz halde %145’e varan gümrük vergileri getirildi.

Trump’ın takımı, bu karmaşayı Çin’in merkantilizmine karşı bir koalisyon kurma planı olarak göstermeye çalışıyor. Lakin bu planın muvaffakiyete ulaşma ihtimali epeyce düşük. Zira Trump’ın asıl emelinin ticaret açıklarını kapatmak, endüstriyi canlandırmak ya da Çin’in haksız ticaret uygulamalarını cezalandırmak olmadığını görmek gerekiyor. Bu açıklamaları sık sık dillendirse de, hem kendi siyasetleriyle çelişiyor hem de bu gayelerin birden fazla gerçekçi değil.

GÜMRÜK VERGİLERİ, TRUMP’IN GÜÇ GÖSTERİSİNİN ARACI

Trump’ın asıl motivasyonu, gücü elinde toplamak ve bunu kullanmak. Gümrük tarifeleri, bu gaye için en tesirli araç. ABD pazarına erişimin dünyanın geri kalanı için vazgeçilmez olduğunu yıllardır düşünen Trump, Kongre müdahale etmedikçe istediği ülkeye istediği vakit, istediği nedenle gümrük vergisi uygulayabiliyor. Bu da ona sınırsız güç sağlıyor.

Trump için kıymetli olan, egemenliğini göstermek ve karşısındakilerden boyun eğmelerini sağlamak. Onun gümrük uygulamalarına direnmeyen ülkeler daha düşük oranlı tarifelerle “ödüllendirilirken”, karşı koyan ülkeler cezalandırılıyor.

KÜRESEL ÖNDERLERİN TRUMP’A İTİMADI KALMADI

Birçok ülke artık, Trump’ın danışmanlarının sunduğu ekonomik münasebetlerin bir aldatmaca olduğunu fark etmiş durumda. Trump başta olduğu sürece, ABD ile ittifak kurmak akılcı bir tercih değil. Bu durum, Çin’e karşı kurulacak bir memleketler arası koalisyonun da başarısız olacağının göstergesi.

Geçtiğimiz Çarşamba günü, “karşılıklı tarifeler” siyasetinden geri çekilmesi de Trump’ın gücünün hudutlarını gösterdi. Tahvil piyasalarının olumsuz reaksiyonu üzerine geri adım atan Trump, artık tekrar tarife arttıramaz. Zira ABD Hazine tahvil piyasası bir sefer daha isyan edebilir.

Bundan sonra dünya önderlerinin tercihi, yüzeysel ödünler karşılığında gümrük vergilerinin düşürüldüğü süratli mutabakatlar yapmak olacak. Fakat bu ödünler, Çin ile olan ticaret münasebetlerinin bozulmasını içermeyecek.

ÇİN, EKONOMİK YIPRATMA SAVAŞINA HAZIR

Yüzeyde Çin daha makûs durumda üzere görünse de, aslında uzun müddetli bir ekonomik yıpratma savaşına ABD’den daha hazırlıklı. ABD pazarına erişimini kaybetmiş olabilir, lakin bu açığı yerli tüketimi arttırarak kapatabilir. Uzun müddettir sıkı para siyaseti ve endüstriye odaklı kaynak tahsisi yüzünden bastırılan iç talep artık güçlendirilmeye çalışılıyor.

Ayrıca Çin, Amerikan teknolojilerine bağımlı olmadan üretim yapma konusunda da son beş yılda büyük yol kat etti. ABD ithalatı olmadan da ayakta kalabilecek durumda.

Çin, renminbi üzerindeki denetimini yavaşça gevşeterek gümrük baskısını absorbe ediyor. Para ünitesinin %1-2 oranında daha düşmesine müsaade verilebilir. Fakat tesirli bir iç talep teşvikiyle ülkeye taze sermaye girişi sağlanarak döviz kuru istikrarı korunabilir.

ABD, KENDİ KENDİNE YENİK DÜŞEBİLİR

ABD ise Çin’den gelen tüketim mallarına uyguladığı vergi nedeniyle yüksek enflasyonla karşı karşıya. Çin endüstriyel girdilerine üç kat daha bağımlı olan ABD, bu girdilerin maliyetinin artmasından önemli halde etkileniyor. Bu durum iş yatırımlarını şimdiden olumsuz etkilemeye başladı.

Sonuç olarak, Çin’in çözebileceği bir talep sorunu varken, ABD’nin karşı karşıya olduğu arz şoku ve potansiyel stagflasyon fakat radikal bir ekonomik rejim değişikliğiyle aşılabilir.

Trump’ın Çin’e karşı başlattığı ticaret savaşının kesin emeli Çin’i diz çöktürmekse, bu savaşın sonu hayal kırıklığı ve başarısızlık olacak.