OECD’den dikkat çeken açıklama: Türkiye güçlü yükselişte!

MEB’den yapılan açıklamaya nazaran; OECD tarafından yayımlanan ve eğitim sistemlerine dair en kapsamlı mukayeseli bilgileri sunan ‘Bir Bakışta Eğitim 2025’ raporunda, Türkiye’nin eğitimde güçlü bir yükseliş gösterdiğine vurgu yapıldı. Rapor, Türkiye’nin eğitimde kapsayıcılığı artırma ve genç nüfusu eğitime kazandırma alanlarında OECD ülkeleri ortasında öne çıktığını ortaya koyuyor. Raporda ayrıyeten, öğretmen maaşlarının güçlendirilmiş olması, sınıf mevcutlarının güzelleştirilmesi ve temel derslere ayrılan müddetin OECD ortalamalarının üzerinde gerçekleşmesi, Türkiye’nin eğitim kalitesini daima yükseltmeye dönük siyasetlerinin muvaffakiyetini da gösteriyor.

5 YAŞTA OKULLAŞMA ORANI ORTALAMANIN ÜZERİNDE

Son 10 yılda, Türkiye’de 3-5 yaş ortası çocukların okullaşma oranı yüzde 28’den yüzde 54’e yükseldi. Bu artış, OECD ülkeleri ortasında en yüksek artışlardan biri olarak kayda geçti. 5 yaş kümesinde okullaşma oranı yüzde 98’e ulaşarak, yüzde 86 olan OECD ortalamasının üzerine çıktı. Ayrıyeten, 15-19 yaş kümesindeki okullaşma oranı yüzde 69’dan yüzde 79’a yükseldi. Türkiye, bu oranla yüzde 84 olan OECD ortalamasına yaklaşırken, ABD (yüzde 80) ve İngiltere (yüzde 81) üzere ülkelerle emsal bir seviyeye ulaştı. Bununla birlikte OECD bilgilerine nazaran, Türkiye’de 25-34 yaş kümesinde ortaöğrenimi tamamlamayanların oranı 2019’da yüzde 41 iken 2024’te yüzde 28’e geriledi. Bu düşüş, OECD ortalamasına kıyasla çok daha süratli bir güzelleşmeyi işaret ediyor.

YÜKSEKÖĞRETİM TAMAMLAMA ORANI EN YÜKSEK ÜLKELERDEN

Rapordaki kıymetli bulgulardan biri, Türkiye’nin yükseköğretimdeki muvaffakiyet seviyesi oldu. Türkiye’de lisans programlarında birinci yıl okul terk oranı sırf yüzde 1. Bu oran, yüzde 13 olan OECD ortalamasına nazaran en düşük terk oranı manasına geliyor. Rapora nazaran, Türkiye’de lisans öğrencilerinin yüzde 64’ü müddetinde, yüzde 86’sı ise beklenen mezuniyet yılından en geç 3 yıl içinde mezun oluyor. Bu oranlar, Türkiye’nin yükseköğretimde öğrencilere sunduğu bütüncül takviyelerin tesirini ortaya koyuyor.

TÜRKİYE, FIRSAT EŞİTLİĞİNİ GÜÇLENDİRİYOR

STEM (Fen, teknoloji, mühendislik, matematik) alanlarında yüzde 81, sıhhat alanlarında ise yüzde 94’lük tamamlama oranı, OECD ortalamaları olan yüzde 58 ve yüzde 74’ün epeyce üzerinde kaydedildi. Ayrıyeten bayanların lisans tamamlama oranı yüzde 91 ile erkeklerin yüzde 80’lik oranının üzerinde gerçekleşti. Bu oranlar, bayanlarda OECD ortalaması olan yüzde 75’in ve erkeklerde yüzde 63’ün üstünde seyrederek, Türkiye’nin yükseköğretimde bu manada fırsat eşitliğini güçlendirdiğini gösterdi. Yükseköğretimde memleketler arası öğrencilerde yaşanan artış da rapora yansıdı. Türkiye’de 2018’de yüzde 1,7 olan milletlerarası öğrenci oranı 2023’te yüzde 4,3’e yükseldi. Bu gelişme, Türkiye’nin yükseköğretim sisteminin bölgesel ve global ölçekte artan çekim gücünü yansıtıyor.

EĞİTİME AYRILAN HİSSE OECD ORTALAMASININ ÜZERİNDE

Kamu kaynaklarından eğitime ayrılan hisse, yüzde 10,6 ile OECD ortalaması olan yüzde 10,1’in üzerinde. Bununla birlikte Türkiye; Danimarka, Finlandiya, Norveç ve İsveç ile birlikte kamu yükseköğretim kurumlarında tahsil fiyatı almayan ülkelerden biri. Bu siyaset, yükseköğretimin kişisel ödemeler yerine kamu tarafından finanse edilmesi tarafında benimsenen yaklaşımın bir göstergesi.

ÖĞRETMEN BAŞINA DÜŞEN ÖĞRENCİ SAYISI DÜŞTÜ

2024 yılı bilgilerine nazaran, Türkiye’de öğretmenlerin yıllık brüt başlangıç maaşları, satın alma gücü paritesine nazaran tüm kademelerde OECD ortalamalarının bariz biçimde üzerinde. Türkiye birebir vakitte, son 10 yılda öğretmen maaşlarının reel olarak en fazla arttığı OECD ülkelerinin başında geliyor. Gerçekleştirilen öğretmen atamalarıyla birlikte, öğretmen başına düşen öğrenci sayısı ilkokulda 18, ortaokul ve genel liselerde 13, meslek liselerinde 14, lise genelinde ise 12’ye geriledi. Bu göstergeler OECD ortalamalarıyla büyük ölçüde benzerlik gösteriyor.

TÜRKİYE, EN GENÇ ÖĞRETMEN PROFİLİNE SAHİP ÜLKELERDEN

Türkiye ayrıyeten, OECD ülkeleri ortasında en genç öğretmen profiline sahip ülkelerden biri. Ortaokul kademesinde 50 yaş ve üzeri öğretmen oranı Türkiye’de yüzde 13 iken, OECD ortalaması yüzde 38. Eğitim ortamlarına yapılan yatırımların, sınıf mevcutlarına olumlu yansıması da raporda görülüyor. İlkokul sınıf mevcutları 2013’ten bu yana iki öğrenci azalarak 21’e düştü ve OECD ortalamasıyla birebir düzeye geldi. Ders müddetlerinin dağılımı da raporda öne çıkan bir öteki öge. Türkiye’de ilkokulda ders saatlerinin yüzde 47’si, ortaokulda ise yüzde 30’u lisan ve matematiğe yönelik temel derslere ayrılıyor. Her iki oran da OECD ortalaması olan yüzde 41 ve yüzde 27’nin üzerinde olup, öğrencilerin temel akademik yetkinliklere daha güçlü biçimde hazırlanmasına imkan sağlıyor.