1 asırdan fazla süren rekabet: Galatasaray – Fenerbahçe!

Türk sporuna damga vuran ve “Zıt kardeşler” olarak isimlendirilen Fenerbahçe ile Galatasaray’ın 116 yılı geçen rekabetinde birçok farklı olaya şahit olundu.

Süper Lig’in 25. haftasında, Sarı-lacivertliler ile sarı-kırmızılılar, tarihlerinde yarın 402. sefer RAMS Park’ta karşı karşıya gelecek.

İki ekibin 1 asırdan fazla süren rekabetinde birinci golü, Galatasaraylı futbolcu Emin Bülent Serdaroğlu attı.

17 Ocak 1909’da “Papazın Çayırı” olarak isimlendirilen yerde yapılan birinci maçı 2-0 kazanan Galatasaray, rakibinden birinci 7 maçta gol yemedi.

Fenerbahçe birinci galibiyet için 5 yıl bekledi

Fenerbahçe, Galatasaray karşısında birinci golü ve galibiyeti, rekabetteki 8. randevuda elde edebildi.

Union Club alanında 4 Ocak 1914’te yapılan İstanbul Ligi maçını 4-2 kazanan Fenerbahçe, böylelikle rakibi karşısında yaklaşık 5 yıl süren suskunluğuna da son vermiş oldu.

Sarı-lacivertli kadro ismine Galatasaray’a tarihteki birinci golü ise Hasan Kamil Sporel attı.

Şanlıurfa’da “Bir dakikalık derbi” oynandı

Fenerbahçe ile Galatasaray ortasında oynanan TFF Harika Kupa çabası yalnızca bir dakika sürdü.

Sarı-lacivertli grup, Şanlıurfa 11 Nisan Stadı’nda oynanan müsabakaya 19 Yaş Altı Ekibi’yle çıktı. Tam takımla Şanlıurfa’ya gelen sarı-kırmızılılar, 1. dakikada Icardi’yle karşılaşmada 1-0 öne geçti. Fenerbahçe, golün akabinde idarenin kararıyla oyuncuları alandan çekti ve Galatasaray müsabakayı hükmen 3-0 kazandı.

En az ve en çok seyircili maçlar

Fenerbahçe ile Galatasaray ortasındaki maçlarda en az seyirci, 17 Kasım 1922’deki müsabakaya geldi.

İttihat Alanı’nda sağanak altında, hakem Fethi Tahsin Başaran’ın şemsiyeyle yönetmek zorunda kaldığı maçı, biletsiz 14 kişi izledi.

Atatürk Olimpiyat Stadı’nda 21 Eylül 2003’te yapılan lig maçını ise 70 bin 125 seyirci takip etti. Bu sayı, iki grup ortasındaki bir maçı izleyen seyirci sayısında rekor olarak tarihe geçti.

Rekabetin golcü isimleri

Rekabette en fazla golü Fenerbahçeli Zeki İstek Sporel attı. Sporel, Galatasaray’a karşı oynadığı 42 maçta toplam 27 sefer rakip fileleri havalandırdı.

Zeki İstek Sporel’i, 24 golle tekrar bir Fenerbahçeli Alaattin Baydar izledi. Fenerbahçeli Lefter Küçükandonyadis’in 20, Galatasaraylı Metin Oktay’ın ise rekabette 19 golü bulunuyor.

Bu ortada, iki grupta da forma giyen Tanju Çolak’ın 14’ü Galatasaray, 8’i Fenerbahçe formasıyla olmak üzere rekabette toplam 22 golü var.

Lig maçlarında ise Galatasaraylı Metin Oktay 9, Fenerbahçeli Aykut Kocaman 8 golle kadrolarının en golcü isimleri oldu.

Turgay Şeren’in rekoru

Fenerbahçe-Galatasaray maçlarında en çok oynama rekoru merhum Turgay Şeren’e ilişkin.

A Ulusal Kadro ve Galatasaray’ın unutulmaz kalecilerinden Şeren, Fenerbahçe’ye karşı sarı-kırmızılı kaleyi 55 kere korurken, rekabette en çok forma giyen futbolcu unvanını elinde bulunduruyor.

Fenerbahçe üst üste 11, Galatasaray 18 maçta kazanamadı

İki grup, rekabetin birtakım periyotlarında birbirlerine karşı galibiyet bakımından üstünlük kurmakta zorlandı.

Fenerbahçe üst üste 11, Galatasaray ise 18 maç galip gelemedi. Fenerbahçe, 20 Kasım 1949’da 2-0 kazandığı maçın akabinde üst üste 11 maç galip gelemedi ve 22 Şubat 1953’te taraftarlarına 1-0’lık skorla Galatasaray galibiyeti armağan edebildi.

Galatasaray ise 17 Mayıs 1942’de 3-1 kazandığı karşılaşma sonrası tam 18 maç galip gelemedi ve 1 Aralık 1946’daki 19. maçta alandan 1-0 galip ayrıldı.

İki ekibin da formasını giyenler

Birçok oyuncu, futbolculuk hayatında iki grup formasını da giyme talihini buldu.

Son periyotta iki ekipte da oynayan futbolcular şunlar:

Raşit Çetiner, Güngör Tekin, Erdoğan Arıca, Engin Verel, Mehmet Oğuz, Erhan Önal, Arif Kocabıyık, İlyas Tüfekçi, Tanju Çolak, Semih Yuvakuran, Selçuk Yula, Hasan Vezir, Benhur Babaoğlu, Elvir Boliç, Sedat Balkanlı, Saffet Sancaklı, Ahmet Yıldırım, Sergen Yalçın, Emre Aşık, Fatih Akyel, Elvir Baliç, Haim Michael Revivo, Abdullah Ercan, Mehmet Yozgatlı, Stjepan Tomas, Servet Çetin, Emre Belözoğlu, Caner Erkin, Kazım Kazım, Mehmet Topal, Burak Yılmaz, Olcan İsmin, Serdar Aziz, Şener Özbayraklı, Tolga Ciğerci, Garry Rodrigues, Sinan Gümüş, Emre Mor, Michy Batshuayi.

Bir maçta dörder gol atanlar

Fenerbahçe-Galatasaray rekabetinde şimdiye dek birebir maçta bir futbolcu tarafından en fazla atılan gol sayısı 4 oldu.

Galatasaraylı Celal İbrahim, Cemil Gürgen ve Metin Oktay ile Fenerbahçeli Zeki İstek Sporel, rakip filelere bir maçta dörder gol atma muvaffakiyetini gösterdi.

En çok görülen sonuç: 1-0

İki grubun 115 yıllık geçmişinde, geride kalan 400 maçta en çok görülen sonuç 1-0 oldu.

Fenerbahçe ile Galatasaray ortasındaki maçlarda tam 75 defa 1-0’lık sonuç ortaya çıktı, 49 sefer 2-1’lik skor alındı.

En gollü maçlar

Fenerbahçe ile Galatasaray ortasındaki en gollü maçlarda, penaltılar dışında sporseverler toplam sekizer gol gördü.

Ali Sami Yen Stadı’nda 5 Haziran 1983’te yapılan lig maçında rakipler 4-4 berabere kaldı. İki kadro ortasında 7 Şubat 2001’de oynanan Türkiye Kupası yarı final müsabakası da 4-4 sonuçlandı.

Yarıda kalan maç ve tarihi kavga

Rakiplerin 23 Şubat 1934 tarihinde yaptıkları İstanbul Ligi maçı, futbolcular ortasında çıkan hengame nedeniyle yarıda kaldı.

Taksim Stadı’nda yapılan maçın 60. dakikasında Galatasaraylı Kadri Dağ’ın, Fenerbahçeli M. Reşat Nayir’e attığı tekme ve Kadri’nin üzerine yanlışsız koşan Fenerbahçeli Fikret Arıcan’ın, Galatasaraylı Tevfik tarafından kucaklanıp, saha kenarına atılmasıyla saha bir anda karıştı. İki ekip oyuncuları ortasında başlayan hengameye tribünlerdeki seyirciler de katılınca, olaylar büyüdü.

Yarıda kalan maçın akabinde toplanan “Mıntıka Futbol Heyeti”, Türk spor tarihinin en ağır cezalarından birisini verdi ve Fenerbahçe’den 9, Galatasaray’dan 8 olmak üzere toplam 17 futbolcuyu uzun periyodik cezalandırdı.

Bu cezalardan en karlı çıkan grup olan Beşiktaş, dönemi rakiplerinin önünde şampiyon tamamladı.

Yabancı hakemler

Rekabetin geçmişinde yabancı hakemler misyon yaptı.

Bunlar ortasında Çek, İngiliz, Yunan, İtalyan, Avusturyalı, Alman, İsviçreli, Rumen, Macar, Yugoslav, Belçikalı ve Bulgar hakemler bulunuyor. Sıradaki derbiyi Sloven hakem Slavko Vincic yönetecek.

Rekabet dostlukla güzel

Rekabetin 115 yıllık geçmişinde pek çok centilmenlik gösterisi yaşandı.

İki kulüp ortasındaki rekabette son yıllarda artan tansiyona karşın geçmişte futbolcu ve yöneticilerin centilmence davranışları, bu zevkli gayrete renk kattı.

Spor tarihçilerinin derlemelerine nazaran, bir derbi öncesi Fenerbahçe Başkaptanı Galip Kulaksızoğlu, Galatasaraylılara, “Oberle kardeşler hasta, Hasan da sakatlanmış. Sizi karşımızda eksik takımla görmek istemiyoruz. Dilerseniz maçı erteleyelim.” diye haber göndererek maçın ertelenebileceğini iletti.

Fenerbahçe’nin bu teklifini kabul eden Galatasaray, oyuncuların güzelleşmesinden sonra, 20 Ekim 1914’te yapılan erteleme maçında sarı-lacivertli rakibini 6-1 yendi.

 Beraber mesken kiralıyorlardı

Aynı kaynaklara nazaran, rekabetin yeni başladığı devirlerde Galatasaray ile Fenerbahçe atletleri, ortak kiraladıkları meskende kalıyordu.

İki grup atletleri geceleri bir ortaya gelerek sohbet ediyordu. Yeniden bir gece sohbetin yoğunlaştığı sırada Galatasaray’dan Ali Sami Yen, Fenerbahçelileri, “Said, yarın bizimle maçınız var. Git yat ve dinlen.” diye uyardı.

Birleşme durumu ve ortak grup kurma düşüncesi

Rakiplerin kuruluşlarının birinci yıllarında birleşme durumlarının bile ortaya çıktığı, hatta iki kulüp liderinin ortak ekip kurma konusunda anlaştıkları argüman edildi.

Galatasaray Kulübünün resmi yayın organı Galatasaray mecmuasının 2003 Şubat sayısında, Adnan Işık’ın dokümanlara dayandırarak verdiği haberde, 1912 yılında Galatasaray Kulübü Lideri Ali Sami Yen ile Fenerbahçe Kulübü Lideri Hulusi Bey’in ortak imzayla kayıt altına aldıkları evrakın, birleşmeseler dahi iki kulübün yabancılara karşı ortak bir kadro kurma konusunda anlaştıklarını, hatta tüzüğü bile hazırladıklarını gösterdiği kaydedildi.

Bilerek kaçırılan penaltı

Rakiplerin 23 Ocak 1925’te Taksim Stadı’nda yaptıkları Vatan Gazetesi Kupası maçında değişik bir olay yaşandı.

Fenerbahçe’nin kazandığı penaltı sonrası, atış öncesinde stadın büyük balkon kısmı çöktü. Fenerbahçeli Cafer Çağatay, bu gelişme üzerine penaltı atışında topu bilerek kaleci Ulvi Yanal’a teslim etti.

Karma kadro: “FenerSaray”

Fenerbahçe ile Galatasaray, 1934 yılında Türkiye’ye davet ettikleri yabancı kadrolarla birer defa hazırlık maçı yaptıktan sonra, üçüncü maçı “Fenerbahçe-Galatasaray Karması” halinde oynadılar.

Bu karmanın forması ise iki kulübün renklerinin karışımı olan lacivert, sarı ve kırmızıdan oluştu.

Canaydın’dan centilmenlik dersi

Son yıllarda iki grup ortasındaki maçların genelinde olaylar yaşanırken, Galatasaray Kulübünün merhum başkanı Özhan Canaydın, rekabete centilmence yaklaşımıyla alkış aldı.

Sarı-kırmızılı takımın 6 Kasım 2002’de Kadıköy’de rakibine 6-0’lık sonuçla tarihi hezimete uğradığı maçta, lider sıfatıyla birinci Fenerbahçe derbisini izleyen Özhan Canaydın’ın, rakibinin attığı golleri alkışlayarak Fenerbahçeli yöneticileri kutlaması, karşılaşmaya damgasını vurdu.

Merhum Canaydın, bu centilmenlik gösterisi nedeniyle topluluğundan birtakım reaksiyonlar görse de Dünya Fair Play Kurulu (CIFP) tarafından 2002 Dünya Fair Play Ödülü’ne layık görüldü. Özhan Canaydın ayrıyeten, bu davranışı nedeniyle Türkiye Ulusal Olimpiyat Komitesi (TMOK) tarafından düzenlenen Fair Play Sportif Davranış Ödülü’nü aldı.